درس طب استاد ضیائی

94/03/02

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: اصابة النظر (چشم نظر)
برای تحقیق می توان به کتاب طب الرسول المصطفی تألیف شیخ عباس تبریزیان، ج 1، از ص 346 به بعد مراجعه شود، هکذا به کتاب حلیة المتقین می توان مراجعه کرد.

ابْنُ مَاجَهْ فِي السُّنَنِ وَ أَبُو نُعَيْمٍ فِي الْحِلْيَةِ وَ السَّمْعَانِيُّ فِي الْفَضَائِلِ بِالْإِسْنَادِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ ص كَانَ يُعَوِّذُ حَسَناً وَ حُسَيْناً فَيَقُولُ أُعِيذُكُمَا بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ وَ هَامَّةٍ وَ مِنْ كُلِّ عَيْنٍ لَامَّةٍ[1]

معوذتین هم ضد چشم زخم است و هم ضد غم و اندوه و کسلی است. ضد صداع[2] ضد قولنج[3] و ضد دردهای شکمی است. اگر شخص که از منزل خارج می شود معوذتین بخواند تا وقتی که بر می گردد در مصونیت کامل است.
در روایت است که نفس زیارت و رؤیت معصوم شفا بخش است و موجب بهبودی می شود.

چهارده نوع دارو وجود دارد. گاه داروها مفرده است یعنی یک میوه و یا یک گیاه و یا یک جوشانده خاصیت بهبودی دارد و گاه این داروی مفرده شیمیایی است مانند آمپول ضد تب و گاه گاه داروی مفرده، ذکر شرعی است مثلا در روایات است که وقتی با برادر دینی خود برخورد کردی اگر جمال و کمال او تو را تحت تأثیر قرار داد ذکری باید گفته شود تا چشم انسان او را نگیرد.
دارو گاه مرکبه است که خود گاه گیاهی است و گاه شیمیایی (مانند واکسن دو گانه، سه گانه و پنج گانه) و گاه به شکل بخور است و گاه به شکل استنشاقی.
اگر فرد بینی اش کیپ است یعنی حبابچه های هوایی ریه ی او از نظر حجم کوچک شده اند برای باز کردن بینی و باز شدن حبابچه های ریه تا فرد اکسیژن بیشتری دریافت کند، از داروی اکالیپتوس و بخور آن استفاده شود. این بخور گاه مرکبه است مانند کندرهای غیر خوراکی که برای دود کردن خوب است و برای دور کردن شیاطین و موجودات نامرئی موذی خوب می باشد.
دارو گاه مرکبه است مثلا داروی مرکبه ی قُسط، مُر و لُبان که ضد اسهال می باشد.
گاه داروها نه گیاهی است، نه شیمیایی، نه بخوری و نه استنشاقی و نا از نوع نانو داروها که داروهای هوشمند می باشند. از این نوع داروها می توان استغفار شرعی را نام برد.
همچنین است روزه ی شرعی، صدقه ی شرعی به فقرا و مساکین و ایتام، نذر شرعی، نماز شرعی، خواندن آیاتی از قرآن مانند، حمد، آیت الکرسی و معوذتین، همچنین است عمل به فعل، قول و تقریر معصوم، همچنین دعای به موقع که حتی قضای حتمی الهی را نیز تغییر می دهد. دعا تا جایی مهم است که خداوند به رسول خود در قرآن می فرماید که اگر دعای به موقع شما نبود، خدا اعتنایی به شما نداشت: ﴿قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ[4] حتی انسان در نماز نیز دعا می کند مثلا بخش هایی از سوره ی حمد حاوی دعا است. همچنین است ذکر قنوت و اذکاری از رکوع و سجده. همچنین است تعقیبات شرعی.
همچنین است ایستادن در مقابل ظالمان که موجب ازدیاد بیماری در جهان می شوند.

در روایت است که برای اینکه چشم انسان چیزی را نگیرد باید از ذکر خاصی استفاده کرد:
الْجَوَامِعُ لِلطَّبْرِسِيِّ، عَنِ النَّبِيِّ ص مَنْ رَأَى شَيْئاً يُعْجِبُهُ فَقَالَ اللَّهُ اللَّهُ ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ لَمْ يَضُرَّهُ شَيْ‏ءٌ[5]

عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ لَوْ كَانَ شَيْ‏ءٌ يَسْبِقُ الْقَدْرَ سَبَقَتْهُ الْعَيْنُ لِمَنْ يُصِيبُهُ الْعَيْنُ يَقْرَأُ فَاتِحَةَ الْكِتَاب‏[6]
یعنی چشم زخم حتی بر قدر خداوند پیشی می گیرد و برای رفع آن باید سوره ی فاتحة الکتاب خوانده شود.

وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ الْعَيْنُ حَقٌّ وَ لَيْسَ تَأْمَنُهَا مِنْكَ عَلَى نَفْسِكَ وَ لَا مِنْكَ عَلَى غَيْرِكَ فَإِذَا خِفْتَ شَيْئاً مِنْ ذَلِكَ فَقُلْ ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ ثَلَاثاً[7]

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع حَصِّنُوا أَمْوَالَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ وَ أَحْرِزُوهُمْ بِهَذِهِ وَ قُولُوهَا بَعْدَ صَلَاةِ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ أُعِيذُ نَفْسِي وَ ذُرِّيَّتِي وَ أَهْلَ بَيْتِي وَ مَالِي بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ وَ هَامَّةٍ وَ مِنْ كُلِّ عَيْنٍ لَامَّةٍ وَ هِيَ الْعُوذَةُ الَّتِي عَوَّذَ بِهَا جَبْرَئِيلُ ع الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع[8]


مُحَمَّدُ بْنُ مَيْمُونٍ الْمَكِّيُّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَوْ نَبَشَ لَكُمْ مِنَ الْقُبُورِ لَرَأَيْتُمْ أَنَّ أَكْثَرَ مَوْتَاكُمْ بِالْعَيْنِ لِأَنَّ الْعَيْنَ حَقٌّ إِلَّا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ الْعَيْنُ حَقٌّ فَمَنْ أَعْجَبَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‏ءٌ فَلْيَذْكُرِ اللَّهَ فِي ذَلِكَ فَإِنَّهُ إِذَا ذَكَرَ اللَّهَ لَمْ يَضُرِّهُ[9]
یعنی بسیار افرادی که از دنیا رفته اند به سبب چشم زخم بوده است.

اگر کسی مورد چشم زخم قرار گرفت برای بهبودی او به دستوری که از امام رضا علیه السلام وارد شده است باید عمل کرد:
إِنَّمَا شِفَاءُ الْعَيْنِ قِرَاءَةُ الْحَمْدِ وَ الْمُعَوِّذَتَيْنِ وَ آيَةِ الْكُرْسِيِّ وَ الْبَخُورُ بِالْقُسْطِ وَ الْمُرِّ وَ اللُّبَانِ[10]
یعنی علاوه بر اذکار فوق می توان از بخور مرکبه ی فوق نیز استفاده کرد. قُسط همان عود هندی است و گاه به آن قُسطُس می گویند. مراد از مُر همان انگُم است که صمغ شیرابه ی معطر از درخچه ی خارداری به نام مُرّان گرفته می شود که به آن مُر مکی، مُر حجای و مُقُلباد نیز می گویند. لُبان نیز همان کندر است. این کندر می تواند غیر خوراکی باشد زیرا برای دود کردن به کار می رود. (کندر خوراکی مخلوط با شکر به اندازه ی یک قاشق چایخوری پودر آن و یک قاشق غذاخوری شکر اسهال را خوب می کند.)
خواندن سوره ی فلق که یکی از معوذتین است برای رهایی از چشم زخم می باشد. البته پناه بردن به خدا با قرائت این سوره نباید به صرف خواندن آن باشد بلکه باید در مقام عمل نیز انسان به خدا پناه ببرد و به دستورات و فرامین او عمل کند. مانند کسی که برای خوب شدن نام داروها را بخواند و از آنها استفاده ننماید.

در روایت است که مؤمن هرگز حسد ندارد هرچند غبطه می خورد ولی منافق غبطه نمی خورد ولی حسد می ورزد. حسد، سرآمد صفات رذیله است.
انسان باید دقت داشته باشد که گاه خود در انجام وظائفش بی توجه است و به گرفتاری هایی مبتلا می شود ولی آن را به جای اینکه از خودش ببیند به چشم نسبت می دهد.

[الخصال‏] أَبِي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْبَغْدَادِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَتَعَوَّذُ فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ سِتٍّ مِنَ الشَّكِّ وَ الشِّرْكِ وَ الْحَمِيَّةِ وَ الْغَضَبِ وَ الْبَغْيِ وَ الْحَسَدِ[11]
یعنی رسول خدا (ص) هر روز از شش چیز  به خداوند پناه می برد.

الْفَقِيهُ، بِإِسْنَادِهِ الصَّحِيحِ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِيِّ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَانَ يَقُولُ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْكَسَلِ وَ الْبُخْلِ وَ الْجُبْنِ وَ ضَلَعِ الدَّيْنِ وَ غَلَبَةِ الرِّجَالِ وَ بَوَارِ الْأَيِّمِ وَ الْغَفْلَةِ وَ الزَّلَّةِ وَ الْقَسْوَةِ وَ الْعَيْلَةِ وَ الْمَسْكَنَةِ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَعُ وَ مِنْ قَلْبٍ لَا يَخْشَعُ وَ مِنْ عَيْنٍ لَا تَدْمَعُ وَ مِنْ دُعَاءٍ لَا يُسْمَعُ وَ مِنْ صَلَاةٍ لَا تَنْفَعُ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنِ امْرَأَةٍ تُشَيِّبُنِي قَبْلَ أَوَانِ مَشِيبِي وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ وَلَدٍ يَكُونُ عَلَيَّ رَبّاً وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ مَالٍ يَكُونُ عَلَيَّ عَذَاباً وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ صَاحِبِ خَدِيعَةٍ إِنْ رَأَى حَسَنَةً دَفَنَهَا وَ إِنْ رَأَى سَيِّئَةً أَفْشَاهَا اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْ لِفَاجِرٍ عَلَيَّ يَداً وَ لَا مِنَّةً[12]




[1] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج43، ص282، ط بیروت.
[2] طب الائمه، علامه شبر، ص 39.
[3] طب الائمه، علامه شبر، ص 65.
[4] فرقان/سوره25، آیه77.
[5] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج95، ص133، ط بیروت.
[6] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج95، ص131، ط بیروت.
[7] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج95، ص128، ط بیروت.
[8] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج86، ص127، ط بیروت.
[9] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج95، ص127، ط بیروت.
[10] الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج6، ص503، ط دار الکتب الاسلامیة.
[11] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج72، ص126، ط بیروت.
[12] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج86، ص186، ط بیروت.