موضوع: العین (چشم)
عِدَّةٌ مِنْ
أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى رَفَعَهُ
قَالَ
السَّمَكُ الطَّرِيُّ يُذِيبُ شَحْمَ الْعَيْنِ[1] سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ
عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ
السَّمَكُ الطَّرِيُّ يُذِيبُ الْجَسَدَ[2] ماهی زیاد
خوردن موجب ذوب شدن پی چشم و ذوب شدن جسد آمدی می شود.
کسی که مسواک
بزند (قبل از هر وضو، شب قبل از خواب و سحر قبل از نماز شب) بعد از غذا هم در
جایی که به آب دسترسی دارد خلال کند. باید مسواک به صورت
عرضی باشد به گونه ای که لای دندان ها هم تمییز
شود. چنین مسواکی که شرعی هم هست فوائد مختلفی دارد که تا
دوازده مورد بالغ می شود از جمله:
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ
السِّوَاكُ يَذْهَبُ
بِالدَّمْعَةِ وَ يَجْلُو الْبَصَرَ[3]
یعنی مسواک
زدن اشک ریزش و سیلان اشک را از بین می برد و موجب
جلای بصر می شود. بعضی از افراد همواره گوشه ی چشمشان
خیس است این مشکل با مسواک زدن برطرف می شود.
[ثواب الأعمال] عَنْ
أَبِيهِ عَنِ الْحِمْيَرِيِّ عَنِ ابْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ
إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ أَبِيهِ يَحْيَى عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع
قَالَ
السِّوَاكُ يَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ يَزِيدُ
فِي الْحِفْظِ[4]
مسواک زدن درست، بلغم
اضافی سر و سینه را از بین می برد (یعنی
موکوس اضافی سر و سینه را از بین می برد.) و همچنین
موجب ازدیاد حافظه می شود.
عن أبي جعفر ع قال
السواك يذهب بالبلغم و يزيد في العقل[5]
کسی که به
سفیدی داخل چشم مبتلا شده و دید او کم شده و یا از
بین رفته است امام علیه السلام نسخه ای به او پیشنهاد
کرد:
عَبْدِ اللَّهِ وَ
الْحُسَيْنِ ابْنَيْ بِسْطَامَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَلَفٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ
نَوْبَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الصَّادِقِ ع
أَنَّ رَجُلًا
شَكَا إِلَيْهِ بَيَاضاً فِي عَيْنِهِ وَ وَجَعاً فِي ضِرْسِهِ وَ رِيَاحاً فِي
مَفَاصِلِهِ فَأَمَرَهُ أَنْ يَأْخُذَ فُلْفُلًا أَبْيَضَ وَ دَارَ فُلْفُلٍ مِنْ
كُلِّ وَاحِدٍ وَزْنَ دِرْهَمَيْنِ وَ نُشَادِراً جَيِّداً صَافِياً وَزْنَ
دِرْهَمٍ وَ اسْحِقْهَا كُلَّهَا وَ انْخُلْهَا وَ اكْتَحِلْ بِهَا فِي كُلِّ
عَيْنٍ ثَلَاثَةَ مَرَاوِدَ وَ اصْبِرْ عَلَيْهَا سَاعَةً فَإِنَّهُ يَقْطَعُ
الْبَيَاضَ وَ يُنَقِّي لَحْمَ الْعَيْنِ وَ يُسَكِّنُ الْوَجَعَ بِإِذْنِ اللَّهِ
تَعَالَى فَاغْسِلْ عَيْنَيْكَ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ وَ اتْبَعْهُ بِالْإِثْمِدِ[6]
فردی نزد رسول
خدا (ص) آمد و از سفیدی چشمش که دید او را از بین برده
بود شکایت کرد. امام علیه السلام به او فرمود: فلفل سفید (دانه
ای فلفل سیاه که چندین روز در کیسه ی نخی
گذاشته در آب سرد روان می گذارند بعد آن را مالش می دهند و پوست فلفل
سیاه جدا شده و مغز آن که سفید است باقی می ماند)، بعد
درخچه ی فلفل اولین باری که می خواهد میوه ی فلفل
دهد (که آن را دار فلفل می گویند) از هر کدام به مقدار دو درهم و بعد
آن را با یک درهم نشادر خالص مخلوط کرده پودر کرده، الک کند و سه بار سرمه بکشد.
بعد اندک زمانی صبر کند و این موجب می شود که بیاض
العین (که پرده ی نازک سفیدی است که روی مردمک چشم
را می پوشاند) از بین رود. این کار گوشت اضافی چشم را
نیز از بین می برود و باذن خداوند درد چشم را تسکین
می دهد. بعد باید چشم را با آب سرد شستشو داد و بعد با إثمد که سرمه
ی سنگ سیاه اصفهان است سرمه بکشد. (این سرمه شب قبل از خواب تا
صبح باقی بماند.)
اثمد از عناصر
نیمه فلز است یعنی نه فلز است و نه غیر فلز. برای
توضیح بیشتر می توان به صفحات 94 و 102 از کتاب راهنمای
تشخیص کانی های جهان تألیف چارلز سولر ترجمه دکتر محمد
بهزاد مراجعه شود.
مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى
الْيَقْطِينِيِّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ الدِّهْقَانِ عَنْ دُرُسْتَ عَنْ
إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ
ثَلَاثَةٌ يَجْلِينَ الْبَصَرَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ
وَ النَّظَرُ إِلَى الْمَاءِ الْجَارِي وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَجْهِ الْحَسَنِ[7]
سه چیز موجب
جلای چشم آدمی می شود: یکی نگاه به سرسبزی و
گل ها، بوته ها، مراتع و جنگل ها است، دیگری نظر به آب جاری و
روان، فواره ها و مانند آن است البته کلر اضافی در آب برای چشم مضر است
و سوم، نگاه کردن به چهره ی زیبای حلال است مانند نظر به طاوس،
علمای شیعه و مانند آن. حتی گاه نگاه کردن به چهره ی علماء
موجب جلای بصیرت نیز می شود و حتی در روایت
است که نگاه به خانه ی عالم نیز ثواب دارد.
الْكَافِي، عَنْ
عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سُلَيْمٍ
مَوْلَى عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ
أَنَّهُ كَانَ يَلْقَى
مِنْ عَيْنَيْهِ أَذًى قَالَ فَكَتَبَ إِلَيْهِ أَبُو الْحَسَنِ ع ابْتِدَاءً مِنْ
عِنْدِهِ مَا يَمْنَعُكَ مِنْ كُحْلِ أَبِي جَعْفَرٍ ع جُزْءُ كَافُورٍ رَبَاحِيٍّ
وَ جُزْءُ صَبِرٍ أُسْقُوطْرِيٍّ يُدَقَّانِ جَمِيعاً وَ يُنْخَلَانِ بِحَرِيرَةٍ
يُكْتَحَلُ مِنْهُ مِثْلَ مَا يُكْتَحَلُ مِنَ الْإِثْمِدِ الْكَحْلَةُ فِي
الشَّهْرِ تَحْدُرُ كُلَّ دَاءٍ فِي الرَّأْسِ وَ تُخْرِجُهُ مِنَ الْبَدَنِ قَالَ
وَ كَانَ يَكْتَحِلُ بِهِ فَمَا اشْتَكَى عَيْنَهُ حَتَّى مَاتَ[8] علی بن
یقطین مبتلا به درد چشم بود و امام علیه السلام قبل از
اینکه او تقاضای درمان کند بالبداهه به او نامه ای نوشت و فرمود
چرا از کاری که جدم امام باقر علیه السلام انجام می داد
غافلی و آن اینکه یک جزء از کافور و یک جزء صبرزرد را با
هم مخلوط و پودر کن و از یک توری بسیاری ریز مانند
حریر رد کن تا صاف شود و مانند سرمه ی چشم با پودر سنگ سرمه آن را به
چشم بکش. کسی که در ماه این گونه سرمه بکشد از دردهایی که
در سرش است خلاص می شود و درد از بدن انسان خارج می شود.
او نیز از همان
دستور پیروی کرد و سرمه کشید و تا از دنیا برود از درد
چشم شکایت نداشت.
ابن
سینا در
کتاب قانون می گوید: چیزهایی که برای چشم
انسان و حفظ قوت آن مفید است یکی سنگ سیاه سرمه ی اصفهان
است، یکی داروی ترکیبی است و آن اینکه
توتیا را با آب مرزنجون و ماه رازیانه مخلوط کنند.
سنگ سیاه سرمه
برای چهار تنفسی و گوارشی ضرر دارد و فقط باید برای
سرمه از آن استفاده کرد.
چارلز سولر در کتاب
تشخیص کانی های جهان صفحه ی 94 و کتاب مسمومیت به
وسیله ی داروهای شیمیایی تألیف
پروفسور پیتر کوپر، صفحات 35 و 36 این نکته را ذکر کرده اند.
گاه فرد ناراحتی
چشمی ندارد بلکه به وسیله ی چشم زخم دیگران به مصیبت
گرفتار شده و گاه از دنیا می رود.
آیت الله
شیخ عباس تبریزیان در کتاب طب الرسول المصطفی ج 1 ص 346
تا 364 در این زمینه تحقیق کرده است.
صاحب کتاب طب
المعصومین ص 298 مبحث اصابة العین که چشم نظر است را ذکر کرده است.
طبرسی در مجمع
البیان ذیل آیه ی ﴿
وَ قالَ يا بَنِيَّ
لا تَدْخُلُوا مِنْ بابٍ واحِدٍ وَ ادْخُلُوا مِنْ أَبْوابٍ مُتَفَرِّقَةٍ﴾
[9] مبحث چشم نظر را ذکر
کرده است و می فرماید: یعقوب علیه السلام بر فرزندان که
صاحب جمال و هیبت و کمال بودند ترسید که مورد چشم زخم قرار
گیرند بنا بر این امر کرد که از یک درب وارد نشود بلکه از
دردهای مختلف وارد شوند.
عَنِ النَّبِيِّ ص
الْعَيْنُ تُنْزِلُ الْحَالِقَ وَ هُوَ ذِرْوَةُ الْجَبَلِ
مِنْ قُوَّةِ أَخْذِهَا وَ شِدَّةِ بَطْشِهَا[10]
یعنی چشم
زخم حتی گاه موجب پرت شدن فرد از کوه می شود.
در روایت است که اگر
انسان در برخورد با مؤمنین و مؤمنات کمالاتی را مشاهده که چشمش را
گرفت بلا فاصله ذکر خداوند را بر زبان جاری کند. حتی در روایات،
ذکرهای خاصی در این مورد وارد شده است.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ
ص
إِنَّ الْعَيْنَ لَتُدْخِلُ الرَّجُلَ الْقَبْرَ وَ
تُدْخِلُ الْجَمَلَ الْقِدْرَ[11]یعنی چشم
شور موجب مرگ فرد می شود و موجب می شود که شتر سالم، در دیگ
قابله وارد شود و کباب شود (این از باب مثل است که افراد قدرت زخم چشم را
بدانند.)
همچنین فرد
باید هنگام خروج از منزل، سوره ی فلق و ناس را بخواند که در
نتیجه فرد تا به خانه برگردد از چشم افراد در امان است.
همچنین است
خواندن ده بار سوره ی توحید که موجب می شود جان و مال و ناموس و
اموال او محفوظ بماند.
سوم خواندن سه مرتبه
آیة الکرسی هنگام خروج از خانه است. در روایت است که اگر
کسی یک بار بخواند یک دسته از ملائکه از او محافظت می
کنند و اگر دو بار بخواند دو دسته و اگر سه بار بخواند خداوند به ملائکه می
فرماید: خودم از او محافظت می کنم.