درس طب استاد ضیائی

93/12/05

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: فوائد عسل
امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرماید: الْعَسَلُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ وَ لَا دَاءَ فِيهِ يُقِلُّ الْبَلْغَمَ وَ يَجْلُو الْقَلْبَ[1]
عسل هم موجب کاهش بلغم سفید می شود و هم موجب کاهش بلغم سیاه که همان اسید اوریک خون است. همچنین بلغم شیرین یا شور که بعضی از نارسایی های صفراوی است را درمان می کند. باید عسل را با آب آشامیدنی یا آب جوش ولرم مخلوط کرد.
عسل قلب را نیز جلاء می دهد.

مَجَالِسُ ابْنِ الشَّيْخِ، عَنْ وَالِدِهِ عَنْ هِلَالِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَفَّارِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عَلِيٍّ الدِّعْبِلِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ عَلِيٍّ أَخِي دِعْبِلٍ الْخُزَاعِيِّ عَنِ الرِّضَا ع عَنْ آبَائِهِ ع عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع أَنَّهُ قَالَ بَلِّلُوا جَوْفَ الْمَحْمُومِ بِالسَّوِيقِ وَ الْعَسَلِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ يُحَوَّلُ مِنْ إِنَاءٍ إِلَى إِنَاءٍ وَ يُسْقَى الْمَحْمُومُ فَإِنَّهُ يَذْهَبُ بِالْحُمَّى الْحَارَّةِ وَ إِنَّمَا عُمِلَ بِالْوَحْيِ[2]
یعنی کسی که تب کرده است معده اش را با سویق گندم و جو همراه با عسل مرطوب کنند. این مخلوط باید با آب قاطی شود و سه بار در روز نوشیده شود و فرد از آن سیراب شود. زیرا این کار حرارت اضافی بدنش را از بین می برد. این کاری است که از طریق وحی به ما ابلاغ شده است.

الْمَحَاسِنُ، عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عن ابی جعفر علیه السلام قَالَ اشْتَرِ بِهِ عَسَلًا وَ زَعْفَرَاناً وَ خُذْ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ ع وَ اعْجِنْهُ بِمَاءِ السَّمَاءِ وَ اجْعَلْ فِيهِ شَيْئاً مِنْ عَسَلٍ وَ زَعْفَرَانٍ وَ فَرِّقْهُ عَلَى الشِّيعَةِ لِيَتَدَاوَوْا بِهِ مَرْضَاهُمْ[3]

عن ابی عبد الله علیه السلام: وَ مَنْ بَاتَ وَ فِي جَوْفِهِ سَمَكٌ وَ لَمْ يُتْبِعْهُ بِتَمْرٍ أَوْ عَسَلٍ لَمْ يَزَلْ عِرْقُ الْفَالِجِ يَضْرِبُ عَلَيْهِ حَتَّى يُصْبِحَ[4]
اگر کسی در هفته یکی دوبار ماهی مانند سفید یا قزل آلا بخورد. قبل از خواب باید کمی عسل یا خرما بخورد (در بعضی از روایات هر دو با هم ذکر شده است و در بعضی از روایات از چند تمر نام برده شده است.) چنین کسی هرگز دچار رخوت و شبه فلجی نخواهد شد.

الْمَكَارِمُ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُعْجِبُهُ الْعَسَلُ وَ قَالَ ع عَلَيْكُمْ بِالشِّفَاءِ مِنَ الْعَسَلِ وَ الْقُرْآنِ[5]
این روایت را اهل سنت نیز نقل می کنند. یعنی هم باید از قرآن برای مداوا کمک گرفت و هم از قرآن. مراد این نیست که فقط قرآن را روخوانی کرد بلکه باید آن را مطالعه کرد و بعد زکات علم را به دیگران پرداخت. قرآن بدون تدبر و بدون عمل بر طبق محکماتش نمی تواند نجات بخش باشد. قرآن هرچند کلام الله است ولی انسان باید در آن تدبر کند. قرآن باید در کنار دستورات چهارده معصوم قرار گیرد. قرآن هنگامی نجات بخش است که در کنار ولایت حقه باشد. قرآن صامت باید در کنار قرآن ناطق باشد. انسان نباید برداشت های سطحی خود را بر قرآن تحمیل کند.

عن رسول الله (ص): مَنْ أَرَادَ الْحِفْظَ فَلْيَأْكُلِ الْعَسَلَ[6]
اگر کسی می خواهد حافظه ای ضعیف نشود پس از عسل تناول نماید. برای تناول عسل نباید آن را حرارت زیاد داد زیرا این کار خاصیت آن را از بین می برد.

امام رضا علیه السلام نیز در رساله ی ذهبیه که خطاب به مأمون نوشته است می فرماید: وَ اعْلَمْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّ لِلْعَسَلِ دَلَائِلَ يُعْرَفُ بِهَا نَفْعُهُ مِنْ ضَرِّهِ وَ ذَلِكَ أَنَّ مِنْهُ شَيْئاً إِذَا أَدْرَكَهُ الشَّمُّ عَطِشَ (در بعضی از نسخ عطس است. یعنی اگر بعد از بوئیدن عسل، در فرد ایجاد تشنگی و یا عطسه شود آن عسل به درد نمی خورد.) وَ مِنْهُ شَيْ‏ءٌ يُسْكِرُ (حالت مستی می آورد.) وَ لَهُ عِنْدَ الذَّوْقِ (و هنگام چشیدن) حَرَافَةٌ شَدِيدَةٌ (حالت سوزانندگی شدید دارد) فَهَذِهِ الْأَنْوَاعُ مِنَ الْعَسَلِ قَاتِلَةٌ. (این نمونه از عسل ها کشنده است.)[7]
 ابن سینا در کتاب قانون[8] می فرماید: اگر کسی عسل را ببوید و عطسه اش بگیرد این علامت تقلبی بودن عسل است.
بعضی از عسل ها شیرینی بسیار زیاد و یا تندی زیادی دارد که موجب سوزاندن زبان می شود. مثلا عسلی که از گل های بلادر تولید می شود ایجاد مسمومیت می کند. پروفسور پیتر کوپر در کتاب مسمومیت ناشی از داروهای شیمیایی آن را ذکر می کند.

عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (امام کاظم) ع قَالَ مَنْ تَغَيَّرَ عَلَيْهِ مَاءُ الظَّهْرِ يَنْفَعُ لَهُ اللَّبَنُ الْحَلِيبُ وَ الْعَسَلُ[9]
شیر تازه ی گاو (که بهترین نوع آن شیر گاوی است که رنگش قهوه ای باشد و پستان آن زخمی نباشد و بیماری خاص مانند تب برفکی نداشته باشد.) اگر با عسل طبیعی مخلوط باشد مخصوصا که عسل آویشن نعناع باشد موجب تقویت آب کمر و حجم مایع منی و جهش اسپرم و قدرت لقاح را بالا می برد. (البته شیر تازه حافظه را نیز تقویت می کند.)

طبق آخرین آمار از دانشکده ی علوم پزشکی شهید پزشکی، هشتاد و شش درصد مردم ایران نیازمند به ویتامین دی هستند. اگر افراد سفید پوست در طول روز پانزده دقیقه در زیر نور آفتاب باشند ویتامین دی لازم برای آن روز را دریافت می کنند. اما افرادی هم باید بیست دقیقه در نور آفتاب بمانند که عبارتند از افراد سالمندان، افراد چاق، خانم ها و کسانی که پوستشان تیره رنگ است. این پانزده دقیقه یا بیست دقیقه لازم نیست پشت سر هم باشد و الا فرد دچار آفتاب سوختگی و یا اگزما می شود و یا زمینه برای انواع سرطان های پوستی نیز فراهم می شود. باید این وقت را تقسیم کرد.
ویتامین دی یک ویتامین مجانی و کاملا در دسترس است. با تابش نور آفتاب کلسترول پوست به ویتامین دی تبدیل می شود. این کار با نشستن پشت پنجره که موجب شکست نور می شود تأمین نمی شود.
علاوه بر نور خورشید می توان صبحانه از شیر عسل استفاده کرد. به همراه ناهار و شام از روغن زیتون استفاده کرد. هفته ای دوبار در غذای اصلی از ماهی استفاده کرد و باید ماهی را بدون پوست خورد. بعد از آن هم باید عسل و خرما خورد.
علاوه بر ویتامین دی فقر کلسیم و آهن نیز در جامعه ی ما بسیار است. برای پیشگیری و درمان آنها باید در صبحانه ی افراد شیر عسل، شیر خرما، همراه با مربای سیب، به و هویج زرد قرار داد. به همراه ناهار و شام از روغن زیتون استفاده کرد هر وعده یک قاشق غذاخوری. بعد از هر غذا هفت خرما مصرف شود. هفته ای دوبار در غذای اصلی از ماهی استفاده کرد بعد از آن هم باید عسل و خرما خورد. شب قبل از خواب باید یک لیوان آب سیب عسل خورد.



[1] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج63، ص294، ط بیروت.
[2] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج59، ص98، ط بیروت.
[3] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج63، ص293، ط بیروت.
[4] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج62، ص208، ط بیروت.
[5] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج63، ص290، ط بیروت.
[6] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج63، ص290، ط بیروت.
[7] مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، ج16، ص369، حدیث16.
[8] قانون، ج1، ص402.
[9] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج63، ص102، ط بیروت.