درس طب استاد ضیائی

93/11/19

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: العدوی
مراد از عدوی بیماری های مسری و یا عفونی است. تا کنون هشتصد و نه بیماری عفونی مشخص شده است که از جمله آنها هپاتیت بی ویروسی، طاعون، وبا، جذام، ایدز فعال، سارس، آنفلونزا پرندگان و سرما خوردگی شدید است. از جمله بیماری های عفونی مسری می توان به سوزاک اشاره کرد.
از رسول خدا (ص) روایت است که می فرماید: لا عدوى في الإسلام[1]
یعنی هیچ بیماری مسری ای در اسلام نیست. البته معنای آن این نیست که ما منکر وجود بیماری های عفونی شویم بلکه مراد رسول خدا (ص) از روایت فوق این است که اسلام بر نظافت شخصی و اجتماعی و روابط عمومی سالم و بهداشت روانی تأکید کرده است. همچنین در اسلام پیشگیری از بیماری های مختلف توصیه شده است. یکی از سنت های مرسلین، رعایت نظافت بوده است. در نتیجه افراد به بیماری های عفونی مبتلا نمی شوند و اصلا بیماری عفونی و مسری ایجاد نمی شود تا بخواهد به دیگران منتقل شود.
حال این دستور اسلام مقایسه شود با کاری که فرانسه انجام داد که خون آلوده به نیازمندان عراقی دارد که در نتیجه بسیاری از آنها به هپاتیت بی و کبد چرب مبتلا شدند. یا در سال های قبل میوه هایی به ایران وارد شده بود که دیده شد حاوی ویروس ایدز بود.
رسول خدا (ص) در روایت فوق شاید نهی از دوری از یک سری اسباب باشد (مانند احتراز از اسباب اشتراکی مانند حوله ی مشترک، مسواک، شانه و سرنگ، لباس، لیوان و سایر موارد.) هزینه ی پیشگیری همواره از هزینه ی درمان کمتر است.
این مانند نهی رسول خدا (ص) از طیره و فال بد زدن است و یا اینکه رسول خدا (ص) می فرماید: لَا ضَرَرَ وَ لَا إِضْرَارَ فِي الْإِسْلَامِ[2]که به این معنا نیست که ضرر و ضراری وجود ندارد بلکه به این معنا است که در اسلام حکم ضرری نیست و نباید وجود داشته باشد.
یکی از دکترهای متخصص در کشور ایالات متحده سخن رسول خدا (ص) که می فرماید: لا عدوی فی الاسلام را این گونه توضیح داده است که هر انسانی که اراده ی قوی مانند مؤمنین داشته باشد اشعه ای از آنها ساطع می شود که ضد میکروب های قوی است اما افراد ضعیف الاراده ی اشعه ی ضعیفی از آنها صادر می شود که کاره ای نیست.

رسول خدا (ص) می فرماید: لا توردوا الممرض علی الصحیح[3]
در روایت دیگر از رسول خدا (ص) می خوانیم: لا يورد ممرض على صحيح[4]
رسول خدا (ص) می فرماید: لَا توردن [يُورِدَنَّ] ذُو عَاهَةٍ عَلَى مُصِح ٍّ يَعْنِي الرَّجُلَ يُصِيبُ إِبِلَهُ الْجَرَبُ أَوِ الدَّاءُ فَقَالَ لَا تُورِدَنَّهَا عَلَى مُصِحٍّ وَ هُوَ الَّذِي إِبِلُهُ وَ مَاشِيَتُهُ صِحَاحٌ بَرِيئَةٌ مِنَ الْعَاهَةِ[5]
رسول خدا (ص) در این روایت مثال به شتری می زند که به بیماری جرب و گری مبتلا است که آن را در میان سایر شترها رها نکنند تا ما بقی را مبتلا کند. بنا بر این رسول خدا علاوه بر بیماری مسری انسانی، از سرایت بیماری به حیوانات نیز نهی می کند.

وَ قَدْ وَرَدَ فِرَّ مِنَ الْمَجْذُومِ فِرَارَكَ مِنَ الْأَسَدِ[6]
یعنی شخص مجذوم باید قرنطینه و درمان شود و قبل از آن نباید با افراد دیگر ارتباط اجتماعی داشته باشد.




[1] شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج19، ص381. .
[2] من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج4، ص334.
[3] صحیح بخاری. ج7، ص120. در پاورقی الوافی، ج26، ص554.
[4] صحیح بخاری، مسلم و ابو داود. عوالی اللئالی، ج1، ص 407.
[5] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج58، ص316، ط بیروت.
[6] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج75، ص131، ط بیروت.