درس طب استاد ضیائی

93/07/07

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: دردهای شقیقه ای و خواص رازیانه
دردهای شقیقه ای یک نوع از سردردهای میگرنی است.
امام علیه السلام به مأمون در رساله ی ذهبیه می فرماید: وَ إِذَا أَرَدْتَ دُخُولَ الْحَمَّامِ وَ أَنْ لَا تَجِدَ فِي رَأْسِكَ مَا يُؤْذِيكَ فَابْدَأْ قَبْلَ دُخُولِكَ بِخَمْسِ جُرَعٍ مِنْ مَاءٍ فَاتِرٍ فَإِنَّكَ تَسْلَمُ مِنْ وَجَعِ الرَّأْسِ وَ الشَّقِيقَة[1]
اگر می خواهی بعد از استحمام دچار سردرد نشوی قبل از رفتن به حمام پنج جرعه آب جوش ولرم بنوش. (کما اینکه در بعضی نسخ آمده است: بخمس حسوات ماء حار) که ان شاء الله از سردرد و درد شقیقه که ناشی از کمبود آب بدن است در امان خواهی بود.
از آنجا که تعریق در حمام زیاد است، آب بدن کم می شود و با انجام دستور فوق جلوی آن گرفته می شود.

در بعضی از نسخ از طب سنتی این گونه آمده است: و قيل خمس مرات يصب الماء الحار و في بعض النسخ خمس أكف ماء حارا تصبها على رأسك.[2]
یعنی قبل از دخول در حمام پشت مشت آب گرم روی سر بریزند.

الرِّسَالَةُ الذَّهَبِيَّةُ، لِلرِّضَا ع وَ مَنْ خَشِيَ الشَّقِيقَةَ وَ الشَّوْصَةَ فَلَا يُؤَخِّرْ أَكْلَ السَّمَكِ الطَّرِيِّ صَيْفاً وَ شِتَاءً [3]
هر کسی از درد شقیقه ای (از جمله سردردهای میگرنی) و درد شکمی ( و یا اسپاسم عضلانی و ورم داخلی اعضاء مانند ورم کلیه) می ترسد. در فصل گرما و سرما از خوردن ماهی تازه دوری نکند (البته در سایر روایات است که بعد از آن چند خرما یا عسل طبیعی بخورد.)
البته خشیت به معنای ترسی است که در فرد جلوه کرده است یعنی ترس او عاقلانه است و اثرات آن را نیز دیده است.
ترس گاه ناشی از بزدلی است. مانند ترس از حضور در جبهه ی جنگ علیه دشمن.
به ترس طبیعی که جزء طبیعت انسان است وجل گفته می شود کما اینکه در قرآن آمده است ﴿إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُم‏[4]
گاه ترس عاقلانه و طبیعی است ولی در ظاهر انسان جلوه نمی کند یعنی اگر کسی ظاهر او را ببیند متوجه نمی شود که او می ترسد.
بنا بر این خشیت ترس ظاهرانه ای است که در ظاهر انسان نیز جلوه می کند: ﴿إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ[5]
در دردهای میگرنی خوب است که از عسل آویشن استفاده شود و در اسپاسم های عضلانی چون غالبا مربوط به کمبود کلسیم است بهتر است بعد از ماهی از خرما استفاده شود. کسانی که بعد از کمی پیاده روی یا شنا در استخر دچار درد عضلات می شوند به سبب این است که کلسیم در بدنشان کم است.
اگر کسی ضعف عمومی شدید دارد و دلدرد دارد اگر از خرما بعد از غذا (مخصوصا ماهی) استفاده کند، غذایش نیز بهتر هضم می شود.
باید توجه داشته اگر کسی بعد از خوردن ماهی، سریع بخوابد ممکن است دچار فلجی شود مخصوصا اگر سرد مزاج باشد ولی اگر خرما بعد از ماهی مصرف شود، جلوی این عارضه گرفته می شود.
خرما برای ضعف عضلات دست و پا (بیماری دیستروفی) و برای رفع ضعف عمومی بدن مفید است. همچنین است خوردن شاه بلوط بین روز و عصرانه. قبل از نرمش و ورزش و بعد از آن هر کدام دو عدد مفید است. این کار موجب می شود که انسان تصلب شرایین نیز نگیرد و خون رسانی به مویرگ ها به خوبی انجام شود و همچنین قوای بدن را تأمین می کند.
تخم رازیانه (بذور الرازیانج که نام دیگر آن در روایات الشَمَر است.)
کتاب طب الرسول المصطفی تألیف آیت الله شیخ عباس تبریزیان در جهان اسلام بی نظیر است زیرا او بعد از بیست و دو سال تحقیق این کتاب را تألیف کرده و اکثر روایاتی که می آورد صحیح و موثق است و اسانید روایات را بررسی کرده و در مقام جمع بین روایات از باب جمع دلالی نیز مطالبی ارائه کرده است. اکثر روایات این کتاب از امام صادع علیه السلام است.
دانه های رازیانه برای سرفه (مخصوصا خشک) مفید است. برای درمان مشکلات قاعدگی، لکه بینی، نامنظم بودن آن و مانند آن مفید است. خستی جنسی نسبت به شوهر را نیز برطرف می کند همچنین ریزش مو که ناشی از کمبود هورمون استروژن زنانه را خوب می کند. ریزش مو همچنین موجب استرس می شود که خود عامل دیگری برای ریزش موست.
دانه های رازیانه برای توقف تنفسی (ربو) مفید است. امروزه آن را بیماری آپنیک می نامند که هنگام خواب رخ می دهد.
از امام رضا علیه السلام روایت است: وَ الِامْتِلَاءُ مِنَ الْبَيْضِ الْمَسْلُوقِ يُورِثُ الرَّبْوَ وَ الِابْتِهَارَ[6]
تخم مرغ آب پز اگر زیاد مصرف شود موجب توقف تنفسی در خواب و ازدیاد گازهای معده و روده می شود.
دو واژه ی (الرَّبْوَ وَ الِابْتِهَارَ) نکره ی محلی به الف و لام جنس است و این نشان می دهد که هر کدام، افرادی دارند:
واژه ی (الرَّبْوَ) توقف تنفسی در دم، توقف تنفسی در بازدم، توقف تنفسی هنگام خواب و در بیداری را شامل می شود (مثلا فرد در کار کردن یا پیاده روی و مانند آن نفس کم می آورد.)
واژه ی (الِابْتِهَارَ) نیز افرادی دارد: گاز معده و روده، قرقره های شکمی و روده ای، پیچش های شکمی و روده ای.
زرده ی تخم مرغ سرشار از کلسترول بد است و مصرف زیاد آن موجب بالا رفتن چربی بد خون و ایجاد کبد چرب می شود.
یکی از علل بیماری آپنیک، پرخوری و بدخوری است. دانه های رازیانه همانگونه که گفتیم برای درمان و پیشگیری بیماری آپنیک مفید است.
گاه انسان می بیند که نفس کشیدن برایش سخت است و یا آسم دارد. دانه های رازیانه برای این منظور نیز مفید است. دانه های رازیانه برای تحلیل بادها نیز مفید است. گاه این بادهای مربوط به نفخ است و گاه مربوط به انواع قولنج ها است که بادگرفتگی عضلانی نام دارد. نان جوی سبوس دار و دم کرده ی گزنه نیز مفید است.
کسانی که درد پهلو دارند (که بر اثر سیاه سرفه و یا غلظت صفرا و یا ورم طحال نیست.) که همان بیماری پلوریت است می توانند از دمکرده ی رازیانه استفاده کنند.
برای درمان معده (ناشی از تخمه، ترشی، سردل) می توان از رازیانه استفاده کند.
رازیانه، ادرار آور است (مانند لیمو شیرین، هندوانه، خربزه و کاهو بدون سس)
برای مشکلات قاعدگی می توان از چای رازیانه استفاده کرد به این گونه که در دو هفته ی اول هر ساعت یک استکان و بعد از آن در هر بیست و چهار ساعت یک استکان (زیرا زیاده روی در مصرف رازیانه موجب بیماری قلبی می شود.) البته نباید در زمان حامگلی از رازیانه استفاده کرد زیرا قاعده آور است (همان گونه که زعفران، دارچین، گلپر و باقلا را نباید استفاده کرد زیرا قاعده آور است.)
البته بعد  از زایمان، تخم رازیانه شیر مادر را افزایش می دهد.
رازیانه برای مردان و پسران خوب نیست زیرا هورمون مردانه را کم می کند و برای تکثیر نسل مشکل ایجاد می کند.
رازیانه، مثانه را پاکسازی می کند و از ایجاد سنگ مثانه یا حجیم شدن سنگ مثانه جلوگیری می کند. همچنین از ریزش سلولی جدار داخلی مثانه جلوگیری می کند.
از سردرد دائمی نیز جلو می گیرد.
رازیانه سنگ های کلیه را از هم می شکند. جوشانده ی هسته ی خرما و جوهر ترب سیاه و صمغ درخت آلو نیز این فایده را دارد.





[1] مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، ج1، ص435، حدیث2.
[2] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج62، ص348، ط بیروت.
[3] مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، ج16، ص357، حدیث4.
[4] انفال/سوره8، آیه2.
[5] فاطر/سوره35، آیه28.
[6] مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، ج16، ص359، حدیث3.