درس طب استاد ضیایی

89/02/18

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: بیماری سرخجه و سرخک

سرخجه یا سرخچه یک بیماری ویروسی نسبتا خفیف است. سن شیوع این بیماری معمولا از پنج تا چهارده سالگی است. از هنگام ابتلاء تا بروز علائم (دوره ی کمون بیماری) چهارده تا بیست و یک روز می باشد. بثورات پوستی ناشی از این بیماری معمولا تا یک هفته به طول می انجامد. این بیماری هرچند خفیف است ولی در زنان حامله خطرآفرین می باشد زیرا بیشترین خطر آن این است که بر روی جنین اثر سوء می گذارد و موجب مشکلاتی برای جنین می شود از جمله اینکه موجب عقب افتادگی ذهنی ژنتیکی در آن می شود. عقب افتادگی ژنتیکی در جنین اثر مختلف دارد مثلا پدر و مادر گاه دخانیاتی هستند و رسوب نیکوتون روی کروموزم انسانی شماره ی شانزده موجب این عامل می شود. بیماری سرخجه در زنان حامله گاه موجب کوچک ماندن سر نوزاد می شود که به آن بیماری میکروسفالی می گویند.

علائم بیماری سرخجه:

تب خفیف

آبریزش بینی

سردرد

بی حالی

درد مفاصل مخصوصا در زنان جوان

بزرگ شدن غدد لنفاوی دردناک در پشت گوش

پیشگیری و درمان:

در پانزده ماهگی بعد از تولد فرزند، واکسن ام ام آر صورت می گیرد. این واکسن ضد سرخجه است. در خانم های جوان (هجده تا بیست و پنج سال) می توان قبل از بارداری از آن واکسن استفاده کرد تا در هنگام بارداری مبتلا به این بیماری و عوارض آن نشوند.

در کودکان و بالغین در صورت بروز سرخجه چون هیچ گونه درمان ضد ویروسی جهت آن وجود ندارد می توان برای کاهش تب طبق نظر پزشک از استامینوفن استفاده کرد. باید دانست که آنتی بیوتیک در زمینه ی بیماری سرخجه بی اثر است.

مصرف آب سیب تازه، آب لیمو شیرین و قرص گیاهی إکی هرب، عسل رقیق شده با آب یا آب جوش ولرم مفید است.

 

بیماری سرخک:

از دیگری بیماریهای ویروسی بیماری سرخک است. در این بیماری هم تب ایجاد می شود و هم بثورات پوستی رخ می دهد. سن شیوع آن غالبا از پنج تا ده سالگی است.

این بیماری سه مرحله دارد:

دوره ی کمون یا دوره ی پیش از علائم که حدود ده روز طول می کشد.

دوره ی بروز تب و بروز علائمی مانند سرماخوردگی که سه تا پنج روز طول می کشد.

دوره ی بروز بثورات پوستی که از به تدریج از صورت شروع شده و به قسمت های پائین می آید که آنها را نباید به دست کند زیرا جایش باقی می ماند. این بثورات تا یک هفته ادامه دارد.

این بیماری، بیماری سختی نیست ولی کودکان مبتلا بی تابی نموده و احساس بدحالی می کنند. گاه عوارض وخیم به خصوص در کودکانی که مبتلا به بیماری های مزمن قلبی و ریوی هستند و یا مبتلا به اختلال در سیستم ایمنی بدن هستند دیده می شود.

بیماری سرخک شدیدا مسری است اما با توجه به واکسیناسیونی که به کودک می زنند این بیماری کمتر در آنها دیده می شوند.

از زمان ورود ویروس سرخک به بدن و بعد از گذشت ده تا چهارده روز علائم اولیه ی بیماری بروز پیدا می کند که عبارتند از:

تب

بی حالی

ترس از نور (مشابه آن بیماری دل نازکی است که از بیماری ها قلبی است و گاه جنبه ی روانی می یابد و کم خونی شدید و ضعف اعصاب و استرس گاه موجب دل نازکی می شود. ترس از نور یعنی حساسیت چشم به نور که اگر نور کمی زیاد باشد چشم فرد درد می گیرد.)

سرفه

آبریزش بینی

قرمز شدن و ترشح چشم

گلودرد

بثورات پوستی

سپس این علائم بروز می کند:

بروز دانه های کوپلیک که دانه های آن شبیه شکری است که روی آن ژله ی قرمز باشد که در گونه ها ظاهر می شود.

این دانه های پخش شده به دندان آسیاب های کوچک می رسد و بعد کل بدن را فرا می گیرد.

به تدریج بعد از بروز این لکه ها تب قطع می شود. خارش های شدید نیز کمتر می شود.

این لکه ها خود به خود از بین می رود و نیاز به دارو و پماد ندارد.

اگر کسی واکسن سرخک نزده باشد و مسائل جانبی مانند استراحت، آب لیمو شیرین، استفاده از لباس نخی، تعویض هر روز لباس ها و محل استراحت، بهداشت و دوش آب ولرم هر دو روز را رعایت نکرده باشد مهمترین عوارض سوء ناشی از سرخک را تجربه می کند که عبارتند از:

بیماری ذات الریه

بیماری عفونت گوش میانی

از هر هزار نفری که به بیماری سرخک مبتلا هستند یک نفر مبتلا به عارضه ی صرع می شود و آن عارضه عبارت است از بیماری آنسفالیت که عبارت است از ایجاد شدن التهاب در مغز که ناشی از گسترش عفونت در مغز می شود. این حالت با آبسه مغزی و مننژیت فرق دارد همچنین با برهم خوردن تعادل مایع مغزی فرق دارد.

اگر کودک به سرخ مبتلا شده است باید استراحت کند و بازی سخت و سنگین نکند. (البته ورزش های سبک و عادی اشکال ندارد.) تحرکات زیاد نباشد. برای کاهش تب آب سیب عسل و آب سیب مناسب است. و برای فعال شدن کلیه ها و دفع سموم و کاهش التهابات بدن آب لیمو شیرین خوب است و اینها را با هم مصرف نکند بلکه در سه وعده در طول روز مصرف نماید این کار ضریب خارش پوستی را نیز خوب می کند. اینها بهتر از استامینوفن عمل می کنند. آب زیاد و یک لیوان آب جوش ولرم و هندوانه ی رسیده نیز مفید است. (هندوانه مانده، کال، سرد و یخچالی نباشد و اگر معده ی فرد ضعیف باشد از آب هندوانه استفاده کند.)

صبرزرد با سرکه برای تب شدید مفید است. لکه های قرمز تا حدود پنج روز خود به خود خوب می شود.

کودک مبتلا به سرخک نباید نزد زنان حامله و یا کودکانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است روند تا آنها را مبتلا نکنند. باید لیوان و وسائل شخصی آنها نیز جدا باشد. باید توجه داشت که سؤر مؤمن شفا است ولی مراد مؤمنی است که بیماری خاص نداشته باشد. این بیماران را باید از همسن و سالان خود جدا کرد و در واقع قرنطینه نمود.

این بیماری از قبل از بروز بثورات پوستی تا چهار روز بعد از پاک شدن آنها قابل سرایت است.

غالبا پس از بروز بیماری سرخک، ده روز بعد بهبودی حاصل می شود. هر کسی فقط یک بار مبتلا به این بیماری می شود و بعد بدن پادتن لازم را ساخته فرد هرگز مبتلا نمی شود البته در پزشکی جدید در دو نوبت یعنی نه ماهگی و دیگر در پانزده ماهگی کودک را واکسینه می کنند که در نتیجه تا نود و هفت درصد کودکان به این بیماری مبتلا نمی شوند. زیرا آنتی بادی هایی که از طریق شیر مادر، هورمون و غیره به بدن کودک می رسد تا نه ماه او را مصون می دارد و بعد باید واکسن زده شود.

کودک اگر مبتلا به این بیماری شده باشد نباید او را در معرض نور شدید گذاشت و الا بیماری او زیاد می شود زیرا نور او را اذیت می کند.

گاه داروی زیباویرین برای ضد سرخک تجویز می شود. همچنین برای عدم کاهش نور بچه و تسریع در بهبودی، ویتامین آ تجویز می شود.

چسب چوب برای پوست، حنجره، ریه و غیره عوارض دارد. در سابق که کار با چوب زیاد بود از گیاه زنبق استرالیایی و صمغ آن را حرارت می دادند و دسته ی نیزه را به سر آن متصل می کردند. بعد از میخ های چوبی به آن می زدند در نتیجه بسیار محکم می شد.

درد قلب گاه ناشی از آسیب عصبی که به سبب استرس حاصل می شود. در این صورت هیچ داروی ضد درد شیمیایی نمی توان تجویز کرد و دارویی شیمیایی برای آن وجود ندارد. بنا بر این گاه درد خودش بیماری است نه علامت یک بیماری. این درد به سلول های عصبی پوست آسیب می رساند. درد قلبی ناشی از آسیب عصبی، دردی انفجاری یا بلند مدت و استمراری است. باید از داروی ضد صرع استفاده نمود.

 

خداوند هم زیبا است و هم زیبا آفرین و هم زیبایی حلال را دوست دارد. کلام خداوند نیز زیباست چه کلام صامت او باشد که قرآن است و چه کلام ناطق او که اهل بیت می باشد و اسماء الحسنای خداوند می باشند. انسان ها برای بیمه شدن در تمامی صفات کمالیه باید به قرآن و اهل بیت روی آورند. انسان باید فرامین زیبای دین را زیبا بیان کند و نباید با خشونت که پشتوانه ی دینی ندارد بیان کند. به همین دلیل از امام رضا علیه السلام روایت است که اگر محاسن کلام ما را برای مردم بازگو کنید آنها دسته دسته به ما روی می آورند.

یکی از کارهای معصومین آموزش و پرورش صحیح بوده است و آن اینکه با کمترین اصطکاک و برخورد اجتماعی آن را انجام می دادند. در امر به معروف و نهی از منکر باید خونسردی و منطقی بودن را حفظ کرد. در فتنه ها باید مانند آب سرد بود و نباید آتش بیار معرکه شد همان گونه که برای فاسد نشدن یک سری مواد از بعضی مایعات سرد استفاده می شود مثلا هلیوم مایع یا نیتروژن مایع در این موارد مورد استفاده قرار می گیرد و برای انجماد های خیلی سرد و زیر صفر مانند صد و هشتاد تا دویست و پنجاه درجه زیر صفر از این مواد استفاده می شود و هلیوم مایع گرانتر از نیتروژن مایع است. اگر محیط داغ و مرطوب باشد ضریب فساد بالا می رود در محیط ها اجتماعی هم باید به این نکته توجه داشت و در امر به معروف و نهی از منکر از لسان حسن و محاسن گفتاری استفاده کرد. اما اگر لسان ادبیاتی انسان خوب نباشد، فرد به اجنبی وابسته می شود. انسان ابتدا باید محاسن دیگری را بیان کند و بعد کم کم با ادبیاتی حساب شده اشکالات او را به او گوشزد نماید.

باید دقت داشت که اصلاح افراد زمان بر است و سریع انجام نمی شود بنا بر این انسان باید در این مورد صبور باشد.

انسان مؤمن نه در اصول و ارزش ها کوتاه می آید و نه آنها را بد بیان می کند.