درس رجال استاد عباسعلی زارعی سبزواری

موضوع: توثیقات عامه/اسند الیه /بررسی و نقد وجه هشتم (گروه اول)

در ادامه بحث و بررسی مراد از کلمه اَسند عنه یا اُسند عنه در فرمایش شیخ طوسی که در وصف رواتی مطرح کرده بود عرض کردیم که دو وجه و دو نظر (گروه اول) در صورت تثبت توثیق عام مطلق کسانی را افاده میدهد که شیخ طوسی در وصف انها اَسند عنه یا اُسند عنه را اورده است، یکی وجه ششم بود که در جلسات قبل مطرح شد و عرض شد که قابل تائید نیست و یکی هم وجه هشتم هست.

وجه هشتم وجهی بود که علامه مجلسی ادعا کرده بودند، منظور از اَسند عنه یا اُسند عنه که شیخ طوسی در وصف برخی روات آورده است، این است که این شخص از جمله رواتی است که شیوخ و اساتید از او روایت کردند و بر او اعتماد داشتند و این به منزله توثیق ان شخص میباشد

این وجه هشتم هم همانند وجه ششم ملاحظاتی دارد

اولاً: این وجه مبتنی بر آن است که فعل بکار گرفته‌شده در وصف این راوی در کلام شیخ به صیغه مجهول خوانده شود یعنی اُسند عنه خوانده شود.

ضمیر در عنه هم به راوی برگشت کند درحالی‌که همان‌طوری که دلیلی بر تعیین معلوم خواندن این فعل وجود نداشت دلیلی بر رجوع ضمیر عنه به امام وجود نداشت کذلک دلیلی بر قرائت مجهول ندارد.

و اگر اَسند عنه خوانده شود درست است که یکی از وجوه احتمالی بود که موجب توثیق می‌شد اما وجوه دیگری مطابق با اَسند عنه هست که در جلسات قبل مطرح شد لذا تعیین قرائت مجهول اسند عنه نیاز به معین دارد و دلیل ندارد، ماالدلیل علیه؟

ثانیاً: درست است که فرض می‌گیریم، شیوخ و اساتید از این وصف اسند عنه برای او ذکرشده است روایت کرده باشند مجرد روایت اساتید از یک شخص و حتی اعتماد آن‌ها بر یک شخص دلیلی بر توثیق آن شخص نمی‌شود و نمی‌توانیم کشف کنیم این شخص ثقه است

ثالثاً: بعضی از رواتی را که شیخ طوسی در وصف آن‌ها کلمه اسند عنه را آورده است، در ادامه می‌فرماید: ضعیف اسند عنه ضعیف

مثل محمد بن عبدالملک انصاری می‌فرماید: اسند عنه ضعیف،[1] اگر اسند عنه دلیل بر توثیق بود جا نداشت که شیخ طوسی کلمه ضعیف را بیاورد، این قرینه است که مراد از اسند عنه چیز دیگری است توثیق نیست

رابعاً: وصف اسند عنه اگر به این معنی که مجلسی فرمودند (روا الشیوخ و اعتمد علیه) باشد این وصف در بسیاری دیگر از افراد اصحاب امام صادق در همان رجال شیخ طوسی وجود دارند، آن‌ها هم کسانی هستند که شیوخ و اساتید از آن‌ها روایت کرده و بر روایتش اعتماد کردند، بااین‌وجود شیخ طوسی در وصف آن‌ها جمله اسند عنه را نمی‌آورد

فعلی هذا این وجه هشتم از وجوه مطرح‌شده هم قابل‌قبول نیست با توجه به اینکه توثیق عام در صورتی استفاده می‌شود که از او وجه ششم استفاده شود یا وجه هشتم که این هم استفاده نمی‌شود

در تتمه بحث ضعف سایر وجوه را هم مطرح می‌کنیم.