درس خارج اصول استاد عباسعلی زارعی‌سبزواری

موضوع: طرق ایصالی الفاظ، افعال و تقاریر صادره از شارع/اخبار /نکته چهارم: حجّیّت و اعتبار خبر

ادامه بررسی دلالت أخبار بر حجّیّت خبر واحد

بیان شد اخباری که برای اثبات حجّیّت خبر واحد عادل مورد استناد قرار گرفته اند، چند طائفه می باشند که باید هر کدام به صورت جداگانه مطرح گردیده و مورد بررسی قرار گیرند. طائفه اوّل از این اخبار مطرح گردیده و تقریب استدلال به آنها برای اثبات حجّیّت خبر واحد عادل بیان گردیده و مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در ادامه به بیان طائفه دوّم از این اخبار خواهیم پرداخت.

طائفّه دوّم: اخبار ارجاعیّه

طائفه دوّم از اخباری که برای اثبات حجّیّت خبر واحد عادل مورد استناد قرار گرفته اند، روایاتی است که توصیه به اعتماد به برخی روات نموده اند.

روایت اوّل، روایت جمیل بن درّاج است که به نقل از امام صادق (ع) در پاسخ کسی که برخی روات خاصّ را مذمّت نموده بود می فرمایند[1] : «إنّه ذکر اقواماً کان ابی إئتمنهم علی حلال الله و حرامه و کانوا عیبة علمه و کذلک هم عندی الیوم؛ قلتُ: من هم؟ فقال (ع): بُرَید و ابو بصیر و زارة و محمّد بن مسلم»؛

روایت دوّم، روایت علی بن مسیّب همدانی که می گوید[2] : «قلت للرضا (ع): شَقَّتی بعیدةٌ و لست أصِل الیک فی کلّ وقتٍ، فعمّن آخذ معالم دینی؟ قال: من زکریّا بن آدم القمّی المأمون علی الدین و الدنیا»؛

روایت سوّم، روایت مسلم بن ابی حیّة است که به نقل از امام صادق (ع) می فرمایند[3] : «إئتِ ابان بن تغلب، فإنّه قد سمع منّی حدیثاً کثیراً، فما رواه لک، فأروه عنّی»؛

روایت چهارم، روایت حسن بن علی بن یقطین است که به نقل از امام رضا (ع) می گوید[4] : «قلت لا اکاد أصل الیک أسألک عمّا احتاج الیه من معالم دینی، أفیونس بن عبد الرحمن ثقةٌ آخذ عنه ما أحتاج الیه من معالم دینی؟ قال (ع): نعم»؛

روایت پنجم، روایت عبد الله بن ابی یعفور است که می گوید[5] : «قلت لأبی عبد الله (ع): إنّه لیس ألقاک کلّ ساعة ... قال فقال: و ما یمنعک من محمّد بن مسلمٍ الثقة؟، فإنّه قد سمع من ابی و کان عنده وجیهاً»؛

روایت ششم، روایت احمد بن اسحاق است که می گوید[6] : «سألته و قلت: من أعامل و عمّن آخذ قول من أقبل؟ فقال: العمری ثقتی، فما أدّی الیک عنّی، فعنّی یؤدّی و ما قال لک عنّی، فعنّی یقول، فأسمع له و أطِع، فإنّه الثقة المأمون»؛

روایت هفتم، روایت احمد بن اسحاق است که حضرت در پاسخ سؤال او راجع به عمری و پسرش می فرمایند[7] : «العمری و ابنه ثقتان، فما أدّیا الیک عنّی فعنّی یؤدّیان و ما قالا لک فعنّی یقولان، فاسمع لهما و أطعهما، فإنّهما الثقتان المأمونان»؛

روایت هشتم، روایت دیگری از جمیل بن درّاج است که می گوید[8] : «سمعت ابا عبد الله (ع) یقول: بشِّر المُخبِتین بالجنّة، بُرَیدُ بن معاویة العجلی و ابو بصیر لیث بن البختریّ المرادی و محمّد بن مسلم و زرارة، اربعةٌ نجباء، أمناء الله علی حلاله و حرامه، لو لا هؤلاء انقطعت آثار النبوّة و اندرست»؛

و روایت نهم، روایت یونس بن عمّار است که امام صادق (ع) راجع به زراره به او می فرمایند[9] : «أمّا ما رواه زرارة عن ابی جعفرٍ (ع)، فلا یجوز لک أن تردّه».