درس طب استاد تبریزیان

95/07/28

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه بحث حجامت تبیغ – حجامت درمانی

 

... اگر گفتیم حجامت تبیغ از هر جا باشد به معنای این است که از جاهایی که حجامت وارد شده است باید باشد زیرا حجامت فقط از مویرگ خون می‌گیرد.

بعض حجامت ها عوارض دارد مانند حجامت از پشت سر که عامل فراموشی است.

زمان حجامت تبیغ

از روایات استفاده می‌شود که حجامت تبیغ هیچ شرطی ندارد بلکه فرموده است:

فَلْيُهَرِقْهُ وَ لَوْ بِمِشْقَص‌[1]

خون را بریز هرچند با نوک پیکان باشد.

روایت می‌فرماید وقتی که خون تبیغ کند، اگر شب است تا صبح صبر نکن بنابراین حجامت تبیغ زمان ندارد. در عین حال داریم هرگاه حجامت تبیغ کرد تا بعد از ظهر صبر کن فقط حجامت پنج شنبه صبح است ولی از اطلاق روایات در باب حجامت تبیغ استفاده می‌شود که حتی در روز پنج شنبه هم اگر خون تبیغ کرد، حجامت در آخر روز انجام بشود.

در روایت آمده است:

إِذَا ضَارَ بِأَحَدِكُمُ‌ الدَّمُ‌ فَلْيَحْتَجِمْ لَا يَتَبَيَّغْ بِهِ فَيَقْتُلَهُ فَإِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ ذَلِكَ فَلْيَكُنْ مِنْ آخِرِ النَّهَار[2]

یعنی هنگامی که غلبه خون به یکی از شما ضرر زد پس حجامت کند تا این که خون سرکشی کند و شخص را بکشد پس هنگامی که سرکشی خون دیدید حجامت در آخر روز باشد.

صحبت از تبیغ و آسیب زدن غلبه خون است و صحبت از بیماری نیست.

 

حجامت درمانی (حجامت مواضع)

 

حجامت مواضع یعنی حجامتی که موضع خاصی دارد. حجامت نقره یا ساق پا یا ران پا یا مچ پا یا زیر پا که هرکدام موضع خاصی است. هر کدام از مواضع درمان یک بیماری خاص است.

در حجامت درمانی باید تمام شرائط زمان و مکان و ساعات و مواضع و دعاهای مخصوص حجامت رعایت بشود.

حجامت سر با حجامت ساق پا یا با حجامت مچ پا متفاوت است و هر کدام درمان یک سری بیماری ها است. حجامت ساق پا بیماری هایی را درمان می‌کند که حجامت سر درمان نمی‌کند و به همین ترتیب سایر حجامت ها، آثار به خصوصی دارند.

راز درمان بودن حجامت

مکانیزم حجامت چیست که انواع بیماری ها را درمان می‌کند؟

از مجموع روایات استفاده می‌شود که تخلیه کردن موضع بیماری و یا کم کردن خون موضع بیماری سبب بهبودی می‌شود. مثلا کلیه اگر بیمار است و با حجامت، خونی که از کلیه خارج می‌شود و به این سبب کلیه درمان می‌شود.

کلیه عبارت است از گوشت و خون است. از روایات استفاده می‌شود که بیماری در خون است. اگر بیماری از گوشت هم باشد با خروج خون، گوشت هم درمان می‌شود زیرا عامل بیماری در خون است و با حجامت محل بیماری را از خون خالی می‌کنیم و به این سبب خون تازه به محل بیماری سرازیر می‌شود.

خونی که بعد از حجامت به محل بیماری می‌آید خون تازه است و خون آلوده با حجامت خارج شده است.

روایتی در مورد شخصی که مبتلا به آپاندیس است:

أَنَّ قَوْماً مِنَ الْأَنْصَارِ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لَنَا جَاراً اشْتَكَى‌ بَطْنَهُ‌ أَ فَتَأْذَنُ لَنَا أَنْ نُدَاوِيَهُ قَالَ بِمَا ذَا تُدَاوُونَهُ قَالُوا يَهُودِيٌّ عِنْدَنَا يُعَالِجُ مِنْ هَذِهِ الْعِلَّةِ قَالَ بِمَا ذَا قَالُوا يَشُقُّ الْبَطْنَ فَيَسْتَخْرِجُ مِنْهُ شَيْئاً فَكَرِهَ ذَلِكَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَعَاوَدُوهُ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلَاثاً فَقَال‌ افْعَلُوا مَا شِئْتُمْ فَدَعَوُا الْيَهُودِيَّ فَشَقَّ بَطْنَهُ وَ نَزَعَ مِنْهُ رَجْرَجاً كَثِيراً ثُمَّ غَسَلَ بَطْنَهُ ثُمَّ خَاطَهُ وَ دَاوَاهُ فَصَحَّ فَأُخْبِرَ النَّبِيَّ ص فَقَالَ إِنَّ الَّذِي خَلَقَ الْأَدْوَاءَ خَلَقَ لَهَا دَوَاءً وَ إِنَّ خَيْرَ الدَّوَاءِ الْحِجَامَةُ وَ الْفِصَادٌ وَ الْحَبَّةُ السَّوْدَاءُ يَعْنِي الشُّونِيزَ[3]

یعنی قومی از انصار به پیامبر(ص) عرض کردند همسایه‌ی ما از شکم درد شکایت می‌کند آیا اجازه‌ی درمان می‌دهید؟ فرمود چگونه درمان می‌کنید؟ عرض کردند دکتر یهودی شکم را پاره می‌کند و چیزی بیرون می‌آورد و می‌شوید رسول خدا (ص) کراهت داشت و سه مرتبه دیگر این درخواست را تکرار کردند. فرمود هرچه می‌خواهید انجام دهید. یهودی را دعوت کردند و شکم را پاره کرد چرک و خون زیادی از شکم خارج شد سپس شست و شکم را دوخت و شخص خوب شد و به پیامبر (ص) خبر دادند فرمود خداوندی که بیماری ها را خلق کرد برای آن ها دارو هم خلق کرد و بهترین درمان حجامت و فصد و سیاه دانه است.

پیامبر(ص) حجامت و فصد و سیاهدانه را جایگزین عمل جراحی قرار داده است.

در عمل جراحی وقتی شکم را پاره می‌کنند و آپاندیس را خارج می‌کنند، خون آلوده از بدن خارج می‌شود. ولی در عمل جراحی علاوه بر خارج شدن خون، آپاندیس یا کیسه صفرا و یا کلیه یا عضو دیگر را خارج می‌کنند.

در حجامت فقط خون خارج می‌شود که تفاوت عمل جراحی با حجامت خارج کردن عضو است.

به این نتیجه می‌رسیم که اگر با اعمال جراحی بهبودی خارج می‌شود، به جهت خارج کردن عضو نیست بلکه حقیقت درمان همان خارج شدن خون محل بیماری است.

خارج کردن خون محل بیماری درمان است. کاری که در حجامت و عمل جراحی انجام می‌شود. ولی در عمل جراحی کار اضافی نیز انجام می‌شود و عضو را خارج می‌کند.

این خارج کردن عضو منجر به ابتلا به انواع مشکلات و بیماری ها می‌شود.

به همین جهت پیامبر(ص) فرمود حجامت و فصد بهتر از عمل جراحی است. فصد و حجامت هر دو خون را خارج می‌کنند بنابراین درمان خارج کردن خون است.

دکترها گمان می‌کنند که خارج کردن عضو بیمار هنر است بلکه هنر درمان با خارج کردن خون آلوده است.

 

درمان حضوری

 

بیمار اول

نخاع قطع نشده است ولی در ناحیه مهره های سه و چهار آسیب دیده است.

افرادی به علل مختلف مانند تصادف به این مشکل مبتلا می‌شوند امروزه برای این امر درمان وجود ندارد ولی در طب اسلامی افراد زیادی درمان شده اند.

این حالت، فلجی است. تمام درمان های فلج مانند قطره مرزنجوش جامع و داروی شافیه با آب مرزنجوش و ریختن روغن بنفشه در بینی موثر است.

استفاده از داروهای عمومی مانند داروی پیامبر(ص) و خوردن گوشت با شیر و خوردن سویق شسته شده نیز موثر است.

درمان دیگر استفاده از چهل روغن است که محل را با آن بمالند.

البته درمان این مورد نیازمند زمان است.

 

بیمار دوم

مشکل سستی پا و ضعف پاها و بلکه ضعف کل بدن است و عرق کردن زیاد نشانه‌ی ضعف است که یا به خاطر ضعف عضلات قلب است یا مشکل کرونر قلبی است.

اولین درمان استفاده از تقویت کننده‌ی قلب است. برای ضعف پاها باید از سویق شسته شده و سویق سنجد استفاده شود و برای درمان اصلی ضعف بدن استفاده از گوشت پخته شده با شیر است.

به خوردن غذاهای سرد میل دارد و عرق کردن هم هردو نشانه‌ی صفراء است که باید داروی صفرا بر مصرف شود.

 

بیمار سوم

درمان ترک پا ریختن روغن بنفشه در ناف است همچنین داروی جامع امام رضا با آب عسل درمان هر زخمی است. به جهت داشتن یبوست نیز سوداء بر مصرف بشود.

 

بیمار چهارم

شخص برای نازایی به جهت ضعف اسپرم در شوهر آمده است.

گاهی تعداد اسپرم کم است و گاهی تعداد اسپرم کم نیست بلکه حرکت و جهش اسپرم کم است.

برای درمان نازایی در همه‌ی موارد استفاده از پودر «تین فیل» یک عدد است،

کَوَر(درست شنیده نشده است) که تعداد اسپرم را زیاد می‌کند و کاسنی درمان ناباروری است و مرکب چهار که تقویت کننده جنسی است.

استفاده از دعا برای درمان ناباروری توصیه می‌شود.

دستور اول غذایی که عبارت است از سی گرم ژل رویال با نیم کیلو عسل مخلوط می‌کنند و یک قاشق مربا خوری صبح ناشتا به همراه هفت دانه سیاهدانه مصرف کند.

دستور دیگر غذایی هر شب یک لیوان شیر با عسل مصرف شود که درمان کم تحرک اسپرم است.

علاوه بر این استفاده از پیاز سفیدی که در روغن زیتون سرخ شده باشد به همراه تخم مرغ محلی که درمان ضعف جنسی است.


[1] دعائم الاسلام، قاضی نعمان، ج2، ص145.
[2] مستدرک، نوری، ج13، ص85.
[3] دعائم الاسلام، قاضی نعمان، ج2، ص143.