موضوع: مرکب چهار – داروی جامع امام رضا ع

ادامه بحث مرکب چهار

صحبت راجع به مرکب چهار بود مرکب چهار داروی بسیار خوبی است. اگر انسان هیچ دارویی جز مرکب چهار و داروی پیامبر ص و داروی شافیه و داروی امام رضا ع را نداشته باشد باز هم می‌تواند همه بیماری ها را درمان کند. درست است که نزدیک به دویست داروی اسلامی داریم اما همین چهار دارو برای درمان تمام بیماری‌ها کافی است. دیروز فوائد داروی مرکب چهار را خواندیم و امشب فقط ترکیب آن را می‌خوانیم:

مواد تشکیل دهنده داروی مرکب چهار

هلیله سیاه و هلیله زرد و صغمونیا از هرکدام شش مثقال (این دارو اندازه دارد نباید دوبرابر شود و نباید در هر بار این اندازه کم و زیاد شود چون اثربخش نمی شود.)

فلفل (یعنی فلفل سیاه) و دار فلفل (یعنی فلفل دراز) و زنجبیل خشک (که در قرآن نیز ذکر شده است در فارسی زنجفیل است.) و نانخواه (که همان زنیان است) و خشخاش قرمز و مِلح هندی از هرکدام چهار مثقال. نارمِشک (یک گیاهی است که این هم کمیاب است شبیه به هسته آلبالو است ولی فرق آن ترد بودن آن است اما هسته آلبالو سفت است) و قاقُلّه (همان هِل است) و سنبل الطیب (انواعی دارد یکی از آنها سنبل الطیب است یا علف گربه.) و شقاقُل (همان هویج صحرائی یا همان هویج وحشی است ریشه ای دارد شبیه هویج) و عود البلسان (چوب درخت بلسان است چوب مخصوصی است کسانی که سرو کار با گیاهان دارویی دارند می‌شناسند) و حب البلسان (دانه بلسان است خیزگاه آن مصر است عربستان هم دارد بعضی می‌گویند شوروی هم دارد شبیه دانه های تسبیح است به آن بلیسان هم می‌گویند) و سَلیخه (نوعی دارچین است اما دارچین نازک است و داخل آن روشن است و سلیخه سفت و زبر است و داخل آن تیره و سیاه رنگ است این سلیخه مقشره پوست درخت است) و علک رومی (در فارسی به آن مصطکی می‌گویند. علک یعنی آدامس رومی یعنی برای روم و خیلی ترد است و سریع آب می‌شود) و عاقِرقَرها (ریشه گیاهی است بعضی می‌گویند ریشه تلخون وحشی است. نوع خوبش وقتی گاز زده می‌شود زبان را سِرّ و سرد میکند. زبان گز است و زبان را یخ و خنک میکند.) و دارچین از هرکدام دو مثقال.

دستور ساخت مرکب چهار

همه باهم آسیاب می‌شود و سپس الک می‌شود و بعد از الک کردن مخلوط کنید غیر از صغمونیا که جداگانه آسیاب می‌شود و الک نمی‌شود. هشتاد و پنج مثقال شکر سرخ خوب سجّی (یعنی مال سجستان که مراد همان سیستان است. ظاهرا بهترین شکر در آن زمان شکر سیستانی بوده است) که شکر باید باحرارت آب شود.

بعد از آب شدن شکر مواد آسیاب شده را روی آن بریزید. (جوری باید عمل شود که روی تمام مواد شکر بطور یک‌دست و یک‌نواخت تقسیم بشود. اگر لحظه ای غفلت شود دارو گُله گُله میشود بطوریکه مساوی باهم مخلوط نمیشوند. باید سرعت عمل داشت) در همین حین باید عسل را فورا بریزید (چون اگر شکر سفت شود با عسل مخلوط نمیشود. باعسل از آن حالت سفتی خارج می شود و حالت خمیری به خود می‌گیرد و نرم می‌شود. میکانیزم آن این است که شکر آب شده حالت پلیمری دارد دور مواد را می‌گیرد و سفت می‌شود مواد موجود دو سه برابر دانه های شکر می‌شود و باعث ماندگاری بالای مواد می‌شود.) (عجین یعنی خمیری‌که نه خیلی سفت و نه شل است.)

سپس در شیشه یا در کوزه سبز قرار می‌دهی وقتی نیاز پیدا کردی از آن دو مثقال استفاده می‌کنی (از اینجا استفاده می‌شود که جامع امام رضا ع داروی همیشگی نیست) دو مثقال از این دارو استفاده کن و بخور با هرنوشیدنی یا جوشانده‌ای موقع خواب هم همین اندازه. داروی عجیبی است برای کل بیماریهای ذکر شده که درحقیقت درمان کل بیماریها است چه کهنه و تازه باشد.

نکات روایت

همه هلیله‌ها اعم از هلیله سیاه، هلیله زرد، هلیله کابلی، هلیله برنجی و هلیله چینی همه میوه یک درخت هستند. اگر میوه‌ی هلیله به اندازه یک دانه برنج برسد می‌شود هلیله برنجی اگر به اندازه پرتقال برسد می‌شود هلیله چینی اگر سیاه شود و اندازه یک دانه انگور برسد می‌شود هلیله سیاه اگر برسد و زرد شود می‌شود هلیله زرد و اگر بزرگ‌تر شود و درشت‌تر شود می‌شود هلیله کابلی. هلیله برنجی و چینی هسته ندارند و هلیله زرد و کابلی هسته سفتی دارند. هلیله سیاه مرز بین این دو دسته است چون هسته دارد اما سفت نیست و آسیاب می‌شود. هلیله سیاه هرچه سیاه‌تر و مقداری ریزتر باشد کیفیت آن بهتر است.

هلیله سیاه وقتی میرسد میشود هلیله زرد هلیله سیاه سودابر است و هلیله زرد صفرابر است.

صغمونیا صمغ یک درخت و یک گیاهی است. بیشتر صغمونیای موجود در بازار تقلبی است چون جمع کردن آن و برگ زدن آن و گذاشتن آن تا بماند سخت است. صغمونیا در جاهای مختلف رنگ‌های متفاوتی دارد، گاهی سیاه رنگ و گاهی زرد رنگ و گاهی شیری و سفید رنگ است. مال ترکیه سفید رنگ است شاید برای شام زرد رنگ باشد و برای کشورهای دیگر نیز سیاه رنگ است. شاخصه‌ی کیفیت آن ترد بودن آن است. شبیه شیشه است. انسان گمان می‌کند سفت است اما به مجردِ فشاری می‌شکند. به دلیل وجود مواد بی‌کیفیت از جمله صغمونیای تقلبی شاید دارو اثر نکند. تمام صغمونیاهای جهان را انگلستان میخرد و از آنجا پخش می‌کنند حال حکمت آن چیست نمی‌دانیم البته پاکستانی آن هم وجود دارد که تقلبی است.

گیاه خشخاش قرمز یک مقدار کم‌یاب است و همچنین غلط‌انداز است. سه رنگ است گلهای سفید و قرمز و بنفش متمایل به سیاه دارد. خشخاش سفید همان خشخاشی است که از آن مواد مخدر درست می‌کنند و خشخاش قرمزرنگ دانه های آن طوسی و خاکستری رنگ است و خواص دارویی دارد و مواد مخدر از آن تهیه نمی‌شود و نوع بنفش وسیاه خشخاش سمی است. دیده می‌شود بجای خشخاش ارغوانی و طوسی خشخاش سیاه می‌آورند. در ایران خیلی کم‌یاب است اما در افغانستان زیاد است. و اجازه نمیدهند از مرز وارد شود بگمان اینکه از این‌ها تریاک تهیه می‌شود و این اشتباه است. خشخاش را روی نان می‌ریزند به نان کنجدی نان خشخاشی گفته می‌شود به همین دلیل است.کسی گفته است روی کوه دماوند وجود دارد.

نمک هندی یعنی نمک سیاه. درهندوستان میگویند "کالا نمک" در ایران می گویند نمک نفتی که یک مقدار بوی نفت هم دارد. نمک انواعی دارد نمک هندی، نمک دریا، نمک ترکی یا اندرانی.

قاقله (یعنی هل) تقسیم می‌شود به قاقله کُبار که درفارسی به هل باد یا هل بویا می‌گویند و قاقله صِغار که به آن هل سبز یا هل سفید می‌گویند.

تبخین یجور ظرف سفالی است در تبخین آبش کنید آب هم نباید اضافه کنید در مرکب دو گفته شد به شکر آب اضافه کنید اما در این مرکب نباید آب اضافه شود بنابراین کار سخت‌تر است. باید حرارت مساوی باشد تا همه باهم و بطور یکنواخت آب شوند. یک طرف آب و طرف دیگر سفت نشود اگر روی قابلامه دم گذاشته شود بهتر است.

داروی مرکب چهار را می‌توان با هرجوشانده‌ای مصرف کرد: مثلا با جوشانده‌ی مرزنجوش، آویشن، دارچین، زیره یا با شربت امام رضا ع مصرف شود خوب است. می‌توان با آب عسل یا آب باران نیز استفاده کرد

داروی مرکب چهار را می‌توان به حسب موادی که در داروی جامع ذکر شده است مصرف کرد. اگر برای مشکلات معده مصرف می‌شود با آب زیره استفاده شود. اگر برای قلب با آب بِه بنوشد، اگر برای درمان سرفه است با آب رازیانه استفاده شود و همینطور باقی بیماری‌ها. برای بیماری دیابت اگر دوماه صبح و شب مصرف کند حتی آنهایی که تزریق انسولین دارند به احتمال زیاد درمان می‌شوند.

داروی جامع

داروی امام رضا ع واقعا یک معجزه است اولین معجزه را ما از همین دارو دیدیم ما اولین درمانمان با همین دارو بود. سنگ کلیه و بیماری‌های سخت و صعب را درمان می‌کرد.

روایت ابن بسطام از محمدبن علی که از اهالی فارس بوده است (رنجویه اهل فارس است و طبیب هم بوده است بیشتر راویان روایات طبی طبیب بوده اند احمد بن رباحل راوی اصلی کتاب طب الائمه طبیب بوده است.) ابن بسطام از رنجویه و او از عبدالله بن عثمان و او از اصحاب امام جواد ع نقل می‌کند: (ابن بسطام با دو واسطه نقل میکند)

شَكَوْتُ إِلَى أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى ع بَرْدَ الْمَعِدَةِ فِي مَعِدَتِي وَ خَفَقَاناً فِي فُؤَادِي فَقَالَ أَيْنَ أَنْتَ عَنْ دَوَاءِ أَبِي وَ هُوَ الدَّوَاءُ الْجَامِعُ قُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ مَا هُوَ؟ قَالَ مَعْرُوفٌ عِنْدَ الشِّيعَةِ قُلْتُ سَيِّدِي وَ مَوْلَايَ فَأَنَا كَأَحَدِهِمْ فَأَعْطِنِي صِفَتَهُ حَتَّى أُعَالِجَهُ وَ أُعْطِيَ النَّاسَ قَالَ خذ [يُؤْخَذُ] زَعْفَرَانٌ وَ عَاقِرْقِرْحَا وَ سُنْبُلٌ وَ قَاقُلَّةٌ وَ بَنْجٌ وَ خَرْبَقٌ أَبْيَضُ وَ فُلْفُلٌ أَبْيَضُ أَجْزَاءً سَوَاءً وَ إِبْرِفْيُونٌ جُزْءَيْنِ يُدَقُّ ذَلِكَ كُلُّهُ دَقّاً نَاعِماً وَ يُنْخَلُ بِحَرِيرَةٍ وَ يُعْجَنُ بِضِعْفَيْ وَزْنِهِ عَسَلًا مَنْزُوعَ الرَّغْوَةِ فَيُسْقَى مِنْهُ صَاحِبُ خَفَقَانِ الْفُؤَادِ وَ مَنْ بِهِ بَرْدُ الْمَعِدَةِ حَبَّةً بِمَاءِ كَمُّونٍ يُطْبَخُ فَإِنَّهُ يُعَافَى بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى‌[1] یعنی شکایت کردم به سوی امام جواد ع که مبتلی به سردی معده هستم (پس معده می‌تواند سرد باشد و سردی معده کم کاری آن است و نمی‌تواند غذا را هضم کند نه اینکه دست بگذاری روی معده سرد باشد) و از تپش قلب (پس تپش قلب بیماری خود قلب نیست بلکه به سبب معده است) فرمود شما کجایید از داروی پدرم (پس این داروی امام رضا ع است) و این داروی جامع است عرض کردم این دارو چیست فرمود این داروی معروفی است شناخته شده است بین شیعیان (پس چگونه است که ما اصلا آن را نمیشناسیم؟ چه اتفاقی افتاده که شیعیان جلوی ترویج این دارو را میگیرند؟) عرض کردم من هم یکی از شیعیان هستم به من یاد بده تا مردم را با آن درمان کنم فرمود زعفران و عاقرقرها و سنبل الطیب و قاقله (هل باد باشد یا هل سبز فرق نمی‌کند) بنج و خَربَق ابیض و فلفل سفید. همه آنها بطور مساوی هستند و اندازه ندارد (یک گرم تا یک تن را می‌توان آماده نمود.) و ابرفیون دو برابر باقی است (باید توجه کنید این دارو سه تا سم دارد بنج و خربق و برفیون سمی هستند به همین علت یک دانه برنج مصرف میشود نه بیشتر) سپس همه باهم آسیاب می‌شوند باید نرم آسیاب شود (اگر درشت آسیاب شود خوب نیست واقعا باید نرم باشد) بعد با یک پارچه ابریشم الک کنید. سپس دوبرابر وزن مجموع عسل کف گرفته شده مخلوط شود (اگر کف آن گرفته نشده آن را روی آتش بگذارید و کف آنرا بگیرید و این مهم است) کسی که مبتلا به تپش قلب است و کسی که سردی معده دارد یک دانه گندم با آب زیره پخته مصرف شود خوب میشود باذن الله تعالی (جوشاندن غیر از پختن است باید بماند تاپخته شود و زمان میخواهد)

نکات روایت

نکته اول : امروزه محصول ارگانیک و سالم خیلی کم است در همه چیز از کود شیمیایی استفاده می‌شود زعفرانی که دربازار است اثر نمی‌کند چون از کود شیمیایی و سم پاشی استفاده میشود زعفران امروزی عطر و رنگ خوب را ندارد باید سعی کنیم ارگانیک تهیه کنیم کسانیکه عجله میکنند و بدون رعایت این موارد دارو تهیه میکنند به طب اسلامی ضربه میزنند.

بنج چیست؟ در اینکه بنج چیست اختلاف است برخی میگویند شاهدانه است بعدا فهمیدیم گیاهی است که از آن شیره درست میکنند حالت نشئه و مستی می‌دهد به آن حشیش می‌گویند. ساقه و برگ گیاه را درچاه توالت آویزان می‌کنند یکی دوماهی که می‌گذر مست کننده می‌شود شاهدانه هم اگرفراوری بشود حشیش می‌شود اما بنج ریزتر است شاید هم بذرالبنج مراد است. حال دقیقا معلوم نیست کدام مراد است.

ما بذرالبنج موجود در بازار را استفاده میکنیم.

عاقرقرها باید زبان گز باشد عاقرقرهای موجود در بازار این صفت را ندارد کم پیدا می‌شود.

سنبل الطیب مثل مو میماند سیاه رنگ است وخوب آن متمایل به بنفش هست.

خربق سفید چیست؟ برخی می‌گویند خربق سفید همان خربق تلقی است مثل تلق والُر است برخی میگویند ریشه گیاهی است. درکتابها مینویسند برگ گیاهی شبیه برگ چغندر است. الان در بازار ریشه آن وجود دارد همان چیزی که عقیل خراسانی در مخزن الادویه گفته است: یک گردی است که وقتی می‌شکند یک گردی از آن بیرون میآید و داخل آن دانه ها ی سفیدی است برخی میگویند خربق سفید در دانمارک و سوئیس میروید اما ما این را تایید نمی کنیم چون در آنزمان این مکان ها وجود نداشته است ما از ریشه آن استفاده میکنیم.

ابرفیون چیست؟ صمغ یک گیاهی است در بازار برفیون میگویند مانند لوله های باریک است. رنگ آن در اصل سفید است وقتی می‌ماند و کهنه می‌شود زرد رنگ و نارنجی رنگ میشود. دربازار نوعا کهنه آن وجود دارد.