موضوع: شنبلیله – آویشن – کاسنی

شنبلیله

یکی از داروهای مهم طب اسلامی شنبلیله است. یک سری داروها در روایات معرفی شده است و برای تعریف آن‌ها و مقدار اهمیت آن‌ها مقابله با طلا می‌کنند. مانند سنای مکی:

لَوْ عَلِمَ النَّاسُ مَا فِي السَّنَا لَقَابَلُوا كُلَّ مِثْقَالٍ مِنْهُ بِمِثْقَالَيْنِ‌ مِنْ‌ ذَهَب‌[1] یعنی اگر مردم می‌دانستند چه چیزی در سنا هست هرآینه هرمثقال آن را با دومثقال طلا برابری می‌دادند.

یکی از این موارد شنبلیله است. شاید استفاده بشود قیمت و ارزش شنبلیله نصف سنای مکی است:

تَدَاوَوْا بِالْحُلْبَةِ فَلَوْ تَعْلَمُ أُمَّتِي مَا لَهُمْ فِي الْحُلْبَةِ لَتَدَاوَوْا بِهَا وَ لَوْ بِوَزْنِهَا ذَهَبا[2] خود را با شنبلیله درمان کنید اگر امت من می‌دانستند چه چیز در شنبلیله وجود دارد همانا با آن درمان می‌کردند اگرچه به مقدار آن طلا می‌دادند.

این در راستای ایجاد اعتقاد در اذهان مردم است. گاهی چیزی را تعریف می‌کنند به اینکه مرگ را دفع می‌کند و گاهی برای تعریف چیزی آن را با طلا برابری می‌دهند.

تعبیر من از این سنخ داروها داروهای طلائی است. چهارگیاه سنا و شنبلیله و هلیله زرد و بنفشه که در روایات با طلا مقابله داده شده است. می‌شود تحقیق کرد که چه خصوصیتی در این گیاهان نهفته است.

از این روایت استفاده می‌شود شنبلیله درمان است اما درمان کدام بیماری‌ها است معلوم نیست. ولی به نظر می‌رسد این گیاهان درمان بیماری‌های سخت مانند سرطان و ام اس و جذام و کبد و قلب باشد.

به نظر می‌رسد درمان بیماری‌هایی که در آن زمان شناخته نشده باشد. چون فرموده با طلا برابری می‌کند اما نفرموده کدام بیماری بنده برداشتم این است که درمان بیماری‌هایی است که هنوز شناخته شده نیست.

اینکه با طلا برابری می‌کنند به جهت این است که ارزش طلا هیچگاه کاسته نمی‌شود بنابراین این گیاهان نیز درهر زمان و با وجود پیشرفت علم نیز ارزشمند هستند.

شاید در زمان‌های آینده درمان بیماری‌هایی باشد که صعب العلاج باشند.

تحقیقاتی که انجام دادیم برای بحث کنترل قند مفید است. قند در این زمان درمان ندارد. حتی فردی که نیازمند به انسولین باشد با شنبلیله درمان می‌شود. حتی برگ آن آسیب‌های قند مانند کلیه و جنسی و قلب و مغز و بینایی را رفع می‌کند.

شنبلیله با انجیر برای کسانی که رماتیسم دارند یا برای مشکلات مفاصل مفید است.

در روایتی آمده است:

سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ ع يَقُولُ‌ مِنَ الرِّيحِ‌ الشَّابِكَةِ وَ الْحَامِ وَ الْإِبْرِدَةِ فِي الْمَفَاصِلِ‌ تَأْخُذُ كَفَّ حُلْبَةٍ وَ كَفَّ تِينٍ يَابِسٍ تَغْمُرُهُمَا بِالْمَاءِ وَ تَطْبُخُهُمَا فِي قِدْرٍ نَظِيفَةٍ ثُمَّ تُصَفِّي ثُمَّ تُبَرِّدُ ثُمَّ تَشْرَبُهُ يَوْماً وَ تَغِبُّ يَوْماً حَتَّى تَشْرَبَ مِنْهُ تَمَامَ أَيَّامِكَ قَدْرَ قَدَحٍ رَوِيٍّ[3] یعنی شنیدم از امام کاظم ع می‌فرمود از درد مفاصل و خلط نارس و سردی مفصل اندازه یک کف شنبلیله و یک مشت هم انجیر خشک در آب قرار داده شود و پخته می‌شود در قابلامه تمیز و صاف می‌شود و سردمی‌شود و یک روز در میان خورده می‌شود تااینکه تمام روزها به اندازه یک ظرف پر مصرف شود.

قدح در روایات به اندازه دو لیوان امروزی است. اگر روزی نیم لیوان مصرف شود باید به مدت هشت روز مصرف بشود.

عرقیات را قبول نداریم و در روایات وارد نشده و الکل هم دارد.

به نظر می‌رسد در این روایت مراد برگ شنبلیله است.

برای رماتیسم و التهاب مفاصل و سردی مفاصل و بیماری‌های دیگر درمان است.

ریح یعنی مفاصل را درگیر می‌کند تاجائیکه آن‌ها را کالعدم می‌کند و دیگر نمی‌توانند خم شوند.

روایت دیگر درباره تخم شنبلیله آمده است.

آویشن

آویشن در ترکیب خیلی از داروها وارد می‌شود و اختصاص به یک ترکیب ندارد. در ترکیب هضم کننده و بلغم و داروهای دیگر وارد شده است.

أَنَّ الصَّعْتَرَ يُنْبِتُ‌ زِئْبِرَ الْمَعِدَة[4] یعنی آویشن پرز معده را می‌رویاند.

از روایات استفاده می‌شود که معده نباید صاف باشد و باید پرز داشته باشد. تنها چیزی که باعث رویش معده می‌شود آویشن است.

چون معده خانه بیماری است بنابراین اگر معده سالم باشد خیلی از بیماری‌ها درمان می‌شود.

در روایات آمده است که آویشن داروی حضرت امیر ع است و می‌فرمود:

إِنَّهُ‌ يَصِيرُ فِي الْمَعِدَةِ خَمْلًا كَخَمْلِ الْقَطِيفَةِ وَ رُوِيَ‌ أَنَّ الصَّعْتَرَ يَدْبُغُ الْمَعِدَة[5] یعنی آویشن در معده پرز می‌شود مانند پرز قالی و روایت شده است که آویشن معده را دباغی می‌کند.

معلوم می‌شود پرز برای معده مطلوب است. برای هضم غذا و چرخش غذا مفید است.

دباغی معده یعنی معده نرم و نازک و محکم باشد مانند چرمی که دباغی می‌کنند باعث محکم شدن و زیاد شدن عمر آن می‌شود.

به تنهایی و دم کرده خورده می‌شود و بهترین حالت آن این است که با زنیان و سیاهدانه خورده بشود.

روایت دیگری آمده است:

أَنَّ الصَّعْتَرَ يُنْبِتُ‌ بَيْنَ‌ [زِئبَزِ] الْمَعِدَة[6] یعنی آویشن بین پرزهای معده می‌روید.

البته به نظر می‌رسد تصحیفی در این روایت رخ داده است.

در روایت دیگری آمده است:

أَنَّهُ شَكَا إِلَيْهِ‌ رُطُوبَةً فَأَمَرَهُ أَنْ يَسْتَفَّ السَّعْتَرَ عَلَى الرِّيق‌[7] به امام کاظم ع از رطوبت شکایت شد امر فرمود در ناشتا آویشن خشک مصرف کن.

بنابراین آویشن به تنهایی هم درمان است.

در روایت دیگری از پیامبر ص آمده است:

أَنَّهُ دَعَا بِالْهَاضُومِ‌ السَّعْتَرِ وَ الْحَبَّةِ السَّوْدَاءِ فَكَانَ يَسْتَفُّهَا إِذَا أَكَلَ الْبَيَاضَ وَ طَعَاماً لَهُ غَائِلَةٌ وَ كَانَ يَجْعَلُهُ مَعَ الْمِلْحِ الْجَرِيشِ وَ يَفْتَتِحُ بِهِ الطَّعَامَ وَ يَقُولُ مَا أُبَالِي إِذَا تَغَادَيْتُهُ مَا أَكَلْتُ مِنْ شَيْ‌ءٍ وَ يَقُولُ هُوَ يُقَوِّي الْمَعِدَةَ وَ يَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَ هُوَ أَمَانٌ مِنَ اللَّقْوَة[8] یعنی زنیان و آویشن و سیاهدانه را خواستند و بعد از غذا خشک می‌خوردند زمانی که سفیدی مثل پی دنبه و سفیدی تخم مرغ و شایدماست می‌خوردند یا غذای سنگین می‌خوردند. آن را با نمک دریا در اول غذا میل می‌کردند. و می‌فرمود اگر این را بخورم اهمیتی ندارد که غذا چه باشد. و می‌فرمود معده را تقویت می‌کند و بلغم را قطع می‌کند و پیشگیری از بیماری لقوه است.

امروزه مناسب است که از این ترکیب چهارگانه(نمک، زنیان، آویشن و سیاهدانه) قبل از طعام استفاده بشود.

روایت دیگر می‌فرماید:

أَرْبَعَةُ أَشْيَاءَ تَجْلُو الْبَصَرَ وَ تَنْفَعُ‌ وَ لَا تَضُرُّ فَقِيلَ لَهُ مَا هِيَ فَقَالَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلْحُ وَ النَّانْخَواهُ وَ الْجَوْزُ إِذَا اجْتَمَعْنَ فَقِيلَ لَهُ وَ لِأَيِّ شَيْ‌ءٍ تَصْلُحُ هَذِهِ الْأَرْبَعَةُ إِذَا اجْتَمَعْنَ فَقَالَ النَّانْخَواهُ وَ الْجَوْزُ يُحْرِقَانِ الْبَوَاسِيرَ وَ يَطْرُدَانِ الرِّيحَ وَ يُحَسِّنَانِ اللَّوْنَ وَ يُخَشِّنَانِ الْمَعِدَةَ وَ يُسَخِّنَانِ الْكُلَى وَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلْحُ يَطْرُدَانِ الرِّيَاحَ عَنِ الْفُؤَادِ وَ يَفْتَحَانِ السُّدَدَ وَ يُحْرِقَانِ الْبَلْغَمَ وَ يُدِرَّانِ الْمَاءَ وَ يُطَيِّبَانِ النَّكْهَةَ وَ يُلَيِّنَانِ الْمَعِدَةَ وَ يُذْهِبَانِ الرِّيَاحَ الْخَبِيثَةَ مِنَ الْفَمِ وَ يُصَلِّبَانِ الذَّكَر[9] یعنی چهارچیز است که روشنی چشم می‌آورد و فایده دارد و ضرر ندارد. عرض شد آن‌ چیست؟ فرمود آویشن و نمک و زنیان و گردو عرض شد چه فایده‌ای دارند؟ فرمود زنیان و گردو بواسیر را می‌سوزانند و باد را طرد می‌کنند و رنگ صورت را زیبا می‌کنند و معده را زبر می‌کنند و کلیه‌ها را گرم می‌کنند و آویشن و نمک بادها را از قلب طرد می‌کنند و گرفتگی‌ها را باز می‌کنند و بلغم را می‌سوزانند و مدر هستند و دهان را خوشبو می‌کنند و معده را نرم می‌کنند و التهابات دهان را از بین می‌برند و آلت را سفت می‌کنند.

استفاده از آویشن و نمک قبل از غذا فوائد زیادی دارد.

کلمه ریاح به معنای درد و التهاب و باد و نفخ استعمال می‌شود. گویا اگر شکم نفخ پیدا کند روی قلب فشار می‌آورد و برطرف کردن نفخ برطرف کردن درد قلب است.

برای کسانی که مشکل فشار خون و کم کاری کلیه و دفع پروتئین دارند درمان است.

گرفتگی راه بشته شده شامل همه گرفتگی‌ها اعم از رگ و مجاری ادرار و مجاری کبد و غیره می‌شود.

زنیان و مغز گردو مساوی است ولی آویشن و نمک لازم نیست که مساوی باشند چون نمک اندازه مشخصی برای مصرف دارد.

باخارج شدن ادرار فشار خون پایین می‌آید و کلیه کار می‌افتد. ولی بعید است که درمان پروستات باشد.

چون سبب نعوظ می‌شود برای عمل همبستری مفید است. در جلد یک هویج را ذکر کردیم اما می‌بینم که آویشن ونمک را هم خوب بود که ذکر می‌کردیم.

آویشن چون بلغم را درمان کند یک سوم بیماری‌ها را درمان می‌کند علاوه بر بیماری‌هایی که به طور خصوص ذکر شد.

وَ هُوَ بَارِدٌ جَامِدٌ فَلِجُمُودِهِ وَ رُطُوبَتِهِ فِي طِبَاعِهِ يَكُونُ فَنَاءُ جِسْمِه‌[10] یعنی بلغم سرد و جامد است و برای رطوبت و جمودش هلاک جسم است.

بنابراین بلغم سبب موت می‌شود و با این بیان آویشن چون بلغم را دفع می‌کند جلوی مرگ را می‌گیرد.

رطوبت هم خود سبب انواع بیماری‌ها می‌شود.

خرما هم درمان رطوبت است به شرطی که بعد از آن آب نخورند.

این که آویشن داروی حضرت امیر ع است استفاده می‌شود که در درمان خیلی از بیماری‌ها حضرت از آویشن استفاده می‌کرد تااینکه داروی شاخص حضرت امیر ع شده است.

همین که درمان معده است کافی است برای اثبات عمومیت دارو چراکه معده خانه تمام بیماری‌ها است.

می‌گویند برای سرفه هم مفید است اما روایتی در این مورد نداریم. باید با تجربه ثابت بشود.

مصرف خشک آویشن بهتر است چون در روایات روی آن تاکید شده است.

کاسنی

طیفی از داروها با طلا برابری می‌کنند و طیف دیگر قطره‌های بهشتی روی آن است. مانند خرمای عجوه. یکی از داروهای بهشتی کاسنی است.

در روایات آمده است که هر روز قطره‌ای از بهشت روی آن می‌ریزد.

در روایات آمده است که کاسنی و آویشن سبزی پیامبر ص، آویشن دارو و باذروج(ریحان کوهی) سبزی حضرت امیر ع، خرفه سبزی حضرت زهرا س است. همین که آویشن سبزی پیامبر ص است کفایت می‌کند. پیامبر ص چون بهترین موجود است چیزی که انتخاب می‌کند بهترین است.

در روایت پیامبر ص آمده است:

كَأَنِّي‌ أَنْظُرُ إِلَى‌ الْهِنْدَبَاءِ تَهْتَزُّ فِي الْجَنَّةِ[11] یعنی گویا کاسنی در بهشت بال بال می‌زند.

مانند این روایت درباره بادمجان هم آمده است.

از حضرت امیر ع نقل شده است:

عَلَيْكُمْ‌ بِالْهِنْدَبَاءِ فَإِنَّهُ أُخْرِجَ مِنَ الْجَنَّة[12] یعنی برشما باد کاسنی چرا که از بهشت آورده شده است.

همین روایت در مدح کاسنی کافی است.

روایات دیگر می‌فرمایند:

كُلُوا الْهِنْدَبَاءَ مِنْ غَيْرِ أَنْ يُنْفَضَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْهَا مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا وَ فِيهَا مِنْ مَاءِ الْجَنَّة[13] یعنی کاسنی را بدون تکان دادن بخورید چراکه هیچ برگی از آن نیست مگر اینکه در آن از آب بهشت وجود دارد.

روایت دیگر از حضرت امیر ع است:

كُلُوا الْهِنْدَبَاءَ فَمَا مِنْ صَبَاحٍ إِلَّا وَ يُنْزَلُ عَلَيْهِ قَطْرَةٌ مِنَ الْجَنَّةِ- فَإِذَا أَكَلْتُمُوهَا فَلَا تَنْفُضُوهَا[14] یعنی کاسنی بخورید چراکه در هر روز برآن قطره‌ای از بهشت نازل می‌شود پس درهنگام خوردن آن تکانش ندهید.

امام صادق ع می‌فرماید:

وَ كَانَ أَبِي ع يَنْهَانَا أَنْ‌ نَنْفُضَهُ‌ إِذَا أَكَلْنَاه‌[15] یعنی پدرم امام باقر ع هنگام خوردن کاسنی ما را از تکان دادن آن نهی می‌فرمود.

قطره‌ای از بهشت به چه معنا است و چگونه از بهشت قطره‌ای می‌آید؟ مراد از بهشت کدام بهشت است آیا جنت الخلد است یا بهشت زمینی است که در حقیقت برزخی است که مومنان در آن به سر می‌برند؟

شاید مراد این باشد که قطره‌ای روی آن می‌ریزد که از سنخ قطره‌های بهشت است. بهشت در زبان عربی به معنای جلگه سر سبز که خالی از کثافت‌ها و آلودگی‌ها است. شاید مراد این باشد.

در روایات ذکر شده است که به عنوان پیشگیری است و سبب درمان نازایی است و سبب پسر شدن فرزند است.

سوال

خانمی جوش صورت داشته است اما جای جوش‌ها به صورت چاله باقی مانده است. درمان آن چیست؟

جواب

صاف کننده را ادامه بدهند که به مرور صورت را صاف می‌کند و اثر جوش را از بین می‌برد منتهی به مقدار زیاد چه بسا ده قوطی باید استفاده کند. واقعا صورت را صاف و شفاف می‌کند.

در کنار مصرف صاف کننده خون استفاده از روغن بنفشه مفید است که چنین خصوصیتی دارد.

مالیدن عسل روی صورت هم بی تاثیر نیست.

آب زیره زیره را بجوشانند و صورت را با آب آن بشورند.

سوال

برای ناخنک چشم فرمودید سرمه نوشادر استفاده کنید اما ناخنک بزرگ تر شد

جواب

اگر سرمه نوشادر اثر نکرد انغوزه را آسیاب کنند و با عسل مخلوط کند و در چشم بکشند انشاءالله برطرف می‌شود.

سوال

شخصی هفت سال است که بدون آب غذا پایین نمی‌رود

جواب

به نظر می‌رسد این شخص آب دهانش کم است. سه یا پنج یا هفت خرما هر خرما به اندازه نیم لیوان آب بعد از آن مصرف کنند. اگر برطرف نشد شاید در گلو مشکلی باشد یا عضله مری ضعیف شده است. استفاده جامع با آب عسل مفید است.

سوال

نوزاد پنجاه روزی است که با سنو گرافی معلوم شده است مجاری کلیه به مثانه مسدود شده است و گفته شده است که اگر درمان نشود کلیه‌ها از کار می‌افتد.

جواب

استفاده از داروی سدد بخصوص نمک با آویش که علاوه بر آن مدر هم هست مفید است در کنار این مرکب سه نیز موثر خواهد بود.

می‌توانند آویشن را دم کنند و روی آن نمک بریزند تا بتواند نوزاد مصرف کند.

سوال

درمان فشار مغز چیست؟ درباره کشیدن آب کمر نظرتان چیست؟

جواب

بهترین درمان حجامت سر است. در روایت تصریح شده است که حجامت سر و حجامت کمر فشار را از سر و چشم‌ها کم می‌کند. شاید درمان‌های دیگری هم دارد.

اما کشیدن آب کمر به نظر می‌رسد کار خطرناکی است. نوعا این افراد با مشکلاتی مواجه می‌شوند.