درس طب استاد تبریزیان
94/10/22
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: داروی امام کاظم(ع) – ادامه بحث درمان با آب باران – درمان با آب نیسان
داروی امام کاظم (ع)
داروی امام کاظم(ع) دو نوع تابستانه و زمستانه دارد. داروی زمستانه مصرف زیادی دارد و در بیشتر ماه های سال میتوان استفاده کرد و نیاز به داروی تابستانه کمتر است چون بیشتر مناطق ایران سرد سیر است.
داروی زمستانه امام کاظم(ع)
این دارو ترکیب سه گانه ای دارد:
• هلیله سیاه
• مصطکی
• شکر
همه به مقدار مساوی آسیاب شوند به طوری که کمی زبر بماند و خیلی نرم نشود.
هلیله سیاه معروف است و در روایت هلیله آمده است ولی تحقیقی انجام دادیم و معلوم شد وقتی هلیله مطلق میآید مراد هلیله سیاه است چون اگر هلیله زرد مراد باشد کلمه اصفر میآید. اما شاید کسی تحقیق کند و بگوید همه انواع هلیله ها را میتوان استفاده کرد ولی ما تا به حال از هلیله سیاه استفاده کرده ایم.
هلیله سیاه هر چه سیاه تر و ریزتر باشد بهتر است چون اگر یک ذره درشت بشود یا رنگ آن متمایل به قرمز یا زرد بشود هسته دار میشود و چون شان هلیله سیاه برخلاف هلیله زرد این است که با هسته مصرف بشود مشکل ساز میشود.
مصطکی یا همان علک رومی در بازار تقلبی هم دارد حتی گفته شده نوع صنعتی مصطکی هم وجود دارد اما هنوز برای من معلوم نشده است. یا اینکه چیز دیگری مانند مصطکی را به جای مصطکی اصل بفروشند. شاید نشانه مصطکی اصل این است که
مراد از شکر، شکر سلیمانی است. شکر سلیمانی در زمان های قدیم معروف و شناخته شده بوده است. شکر سرخ وانیل است. شکر وقتی مطلق است شامل شکر سجستانی و شکر سرخ و شکر سفید و شکر طبرزد میشود. شکر سرخ زمانی که یک بار صاف بشود به نظر میرسد که شکر سلیمانی میشود و اگر دوبار صاف بشود شکر سفید میشود و اگر بار دیگر صاف بشود شکر طبرزد میشود.
افرادی که مواد تهیه میکنند قیف مخصوص دارند برای تهیه کردن شکر که شکر را آب میکنند و داخل قیف میریزند و صاف شده شکر از انتهای آن قیف خارج میشود.
راوی وقتی میپرسد کدام شکر؟ امام میفرماید سُلَيْمَانِيُّكُمْ هَذَا[1] یعنی همین شکر سلیمانی. این شکر همان شکر سرخی است که یک بار صاف میشود.
مواد به مقدار مساوی هستند و موقع آسیاب باید کمی زبر باشد تا مدتی در گلو بماند و آن را درمان کند. تجربه ما این است که اگر خیلی آسیاب بشود اثر آن کمتر است. البته از روایات هم استفاده میشود که هلیله نباید خیلی آسیاب بشود.
مقدار مصرف: مقدار مصرف آن برای بزرگسال ها یک قاشق چایخوری و برای کودکان نصف قاشق چایخوری است.
افرادی که سرما میخورند و بیمار میشوند باید سه روز پشت سر هم بخورند و افرادی که برای پیشگیری مصرف میکنند هر ده روز یک بار مصرف کنند.
زمان مصرف: به نظر میرسد زمانی برای مصرف ندارد البته اگر شب موقع خواب استفاده کنند بهتر است. دارو را بخورند و بخوابند. نباید تا یک ساعت بعد از خوردن دارو چیزی مصرف کرد تا اینکه در گلو اثر کند.
داروی بسیار خوبی برای سرماخوردگی و برای کل بیماری ها است و قدرت و توان بدن را در مقابل بیماری زیاد میکند.
داروی تابستانه امام کاظم(ع)
• هلیله سیاه
• رازیانه
• شکر
به کیفیتی که در داروی زمستانه گفته شد تهیه میشود.
در روایت آمده است:
الْأَدْوِيَةِ الْإِهْلِيلَجِ وَ الرَّازِيَانَجِ وَ السُّكَّرِ فِي اسْتِقْبَالِ الصَّيْفِ ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ فِي كُلِّ شَهْرِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ فِي اسْتِقْبَالِ الشِّتَاءِ ثَلَاثَةَ أَشْهُرٍ كُلَّ شَهْرٍ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ يُجْعَلُ مَوْضِعَ الرَّازِيَانَجِ مَصْطَكَى فَلَا يَمْرَضُ إِلَّا مَرَضَ الْمَوْت[2]
در سه ماه اول زمستان هر ماه سه روز و در سه ماه اول تابستان در هر ماه سه مرتبه استفاده بشود. یعنی هر ده روز یک بار باید مصرف بشود.
تعبیر ثلاث مرات تعبیر از همان ثلاثه ایام است. اما بعضی ترجمه کرده اند که هر ماه سه روز و در هر روز سه مرتبه خورده بشود. این بخاطر اختلاف در فهم روایات است.
اگر این دارو به کودکان داده بشود دیگر نیاز به واکسن و دارو پیدا نمیکنند.
هلیله و مصطکلی از جمله چیزهایی است که ماندگاری بالایی دارند و آسیاب کردن هم ضرری به این خاصیت آن ها نمیزند.
ادامه بحث درمان با آب آسمان
اسلام روش های خاص خود را درباره مسئله آب درمانی دارد. علاوه بر اصل آب درمانی که معلوم شد منشا آن اسلام است، اسلام روش های دیگری در آب درمانی دارد که در هیچ طب دیگری سابقه ندارد. یکی درمان با آب آسمان است. خداوند درباره آب آسمان میفرماید:
﴿وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَكا﴾[3] یعنی و از آسمان آب مبارکی نازل کردیم.
قرآن مبالغه نمیکند. زمانیکه چیزی را به عنوان مبارک معرفی میکند واقعا اثر خوبی دارد. اثراتی مانند زیاد کردن و رشد و نمو و سلامتی.
از این آیه استفاده میشود که آب باران با آب های دیگر تفاوت دارد و آب باران است که مبارک است.
در آیه ای دیگر میفرماید:
﴿ وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ ﴾[4]
یعنی برای شما از آسمان آبی نازل کردیم تا با آن شما را تطهیر کند و از شما آسیب شیطان را میبرد
در روایت آمده است:
اشْرَبُوا مَاءَ السَّمَاءِ فَإِنَّهُ يُطَهِّرُ الْبَدَنَ وَ يَدْفَعُ الْأَسْقَامَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلى قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدامَ[5]
یعنی آب آسمان بنوشید زیرا بدن را پاک سازی میکند و بیماری ها را دفع میکند.
معلوم است که مراد از بدن، باطن بدن است. زیرا میفرماید بنوشید. درون بدن از آلایندگی ها و از نجاسات و از چیزهایی که به بدن آسیب میرساند پاک میشود.
روایت تصریح به درمان و پیشگیری تصریح دارد.
در روایت دیگر پیامبر(ص) میفرماید:
عَلَّمَنِي جَبْرَئِيلُ دَوَاءً لَا أَحْتَاجُ مَعَهُ إِلَى دَوَاءٍ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا ذَلِكَ الدَّوَاءُ قَالَ يُؤْخَذُ مَاءُ الْمَطَرِ قَبْلَ أَنْ يَنْزِلَ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَجْعَلُ فِي إِنَاءٍ نَظِيفٍ وَ يَقْرَأُ عَلَيْهِ الْحَمْدَ إِلَى آخِرِهَا سَبْعِينَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْمُعَوِّذَتَيْنِ سَبْعِينَ مَرَّةً ثُمَّ يَشْرَبُ مِنْهُ قَدَحاً بِالْغَدَاةِ وَ قَدَحاً بِالْعَشِيِّ فَوَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ لَيَنْزِعَنَّ اللَّهُ بِذَلِكَ الدَّاءَ مِنْ بَدَنِهِ وَ عِظَامِهِ وَ مِخَخَتِهِ وَ عُرُوقِهِ[6]
یعنی جبرئیل دوائی به من آموخت که با آن به داروی دیگری احتیاج ندارم عرض شد آن دارو چیست؟ فرمود آب باران را قبل از اینکه به زمین برسد بگیرید سپس در ظرف تمییز قرار داده میشود و بر آن حمد هفتاد مرتبه و توحید و معوذتین هفتاد مرتبه خوانده میشود و از آن یک لیوان در صبح و یک لیوان در شب بنوشد. قسم به کسی که من را به حق مبعوث کرد، خداوند بیماری را به وسیله این دارو از بدن و استخوان ها و مغز و رگ ها خارج میکند.
این روایت صراحت دارد به اینکه آب آسمان دارو است. مطلق آب باران چنین خصوصیتی دارد و اختصاص به آب نیسان ندارد.
خصوصیت طب اسلامی این است که منشا آن ائمه و پیامبر است. پیامبری که درباره او چنین آمده است:
﴿وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْيٌ يُوحى﴾[7] چیزی از خود نمیگوید و همه آنچه میگوید وحی است.
آب باران عوامل بیماری و خود بیماری را از بدن خارج میکند. عمل پاکسازی را انجام میدهد. یکی از خطوط کلی درمان که در ابتدای کتاب بحث کردیم پاکسازی بدن است. یکی از عوامل پاکسازی بدن آب باران است.
خوب است این دارو در صبح و شب به مدت چهار روز مصرف شود.
باید در نظر گرفته شود که آب باران نباید کثیف باشد یعنی مثلا به همراه دوده نباشد. چون فرموده آب باران و نفرموده آب دود آلود. روایات میفرماید آب باران خوب است چون صاف و گوارا و شفاف و شیرین است.
خصوصیت آب باران این است که «نیتروژینه» است. نیتروژن در طبقات بالای آسمان قرار دارد و این نیتروژن در قطره های باران حل میشود. و آب باران پر از نیتروژن و ازد است و نیتروژن برای رشد بدن انسان و گیاهان بسیار موثر است. ترکیب اصلی سلول علاوه اکسیژن و هیدروژن نیازمند نیتروژن هم هست. نیتروژن از ترکیبات اصلی پروتئین است. پس آب باران کمبود نیتروژن را جبران میکند بنابراین آب باران امتیازی نسبت به دیگر آب ها دارد.
رطوبت منشا بیماری است اما اگر شخص صفراوی است و بدن او خشک است آب درمانی برای او حیاتی است.
ما وجود بیمارستان را رد میکنیم اما اگر بخواهیم بیمارستان اسلامی تاسیس کنیم آب بیماران باید آب باران باشد.
روایت دیگری را راوندی از پیامبر(ص) نقل میکند:
أَ لَا أُعَلِّمُكُمْ بِدَوَاءٍ عَلَّمَنِي جَبْرَئِيلُ ع مَا لَا تَحْتَاجُونَ مَعَهُ إِلَى طَبِيبٍ وَ دَوَاءٍ قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ مَنْ يَأْخُذُ مَاءَ الْمَطَرِ وَ يَقْرَأُ عَلَيْهِ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ سَبْعِينَ مَرَّةً وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ سَبْعِينَ مَرَّةً وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ سَبْعِينَ مَرَّةً وَ يُصَلِّي عَلَى النَّبِيِّ وَ آلِهِ سَبْعِينَ مَرَّةً وَ يُسَبِّحُ سَبْعِينَ مَرَّةً وَ يَشْرَبُ مِنْ ذَلِكَ الْمَاءِ غُدْوَةً وَ عَشِيَّةً سَبْعَةَ أَيَّامٍ مُتَوَالِيَاتٍ الْخَبَرَ بِتَمَامِه[8]
آیا دوائی که جبرئیل به من آموخت را به شما نیاموزم؟ با این دارو نیازمند دارو و طبیب نخواهید بود. عرض کردند بله فرمود کسی که آب باران بگیرد و و بر آن سوره های حمد و توحید و فلق و ناس و صلوات و سبحان الله هر کدام هفتاد مرتبه بخواند و از آن هفت روز متوالی صبح و شب بنوشد.
در این روایت زمان مصرف معین کرده است. افرادی که بیمار هستند یک هفته بخورند خوب میشوند.
این روایت و روایت قبل تفاوت هایی با هم دارند و دو روایت محسوب میشوند.
مراد از تسبیح در این روایت مطلق تسبیح است و حداقل آن سبحان الله است.
اگر کسی هر روز بتواند آب باران بنوشد خوب است. و آیه قرآن به این مطلب دلالت دارد که هر چه بیشتر از این آب استفاده بشود برکت آن بیشتر است.
آیا خود بیمار اذکار را به آب باید بخواند؟
از روایت اول که فرموده یقرء علیه(به صیغه مجهول) یعنی خوانده بشود معلوم میشود که غیر بیمار هم میتواند اذکار را به آب بخواند اما از روایت دوم که میفرماید یقرء (به صیغه معلوم) یعنی بخواند معلوم میشود که خود فردی که میخواهد آب را مصرف کند باید اذکار را بخواند.
درمان با آب نیسان
آیات و روایات بر این مطلب دلالت دارند که آب باران و آب آسمان درمان است. اما آیا آب نیسان خصوصیتی دارد یا نه؟ معلوم است که آب باران مختلف است. گاهی آب باران رحمت و گاهی انتقام است. بارانی که سیل میشود برکت نیست بلکه انتقام است. قرآن میفرماید:
﴿وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرين﴾[9] یعنی بر آن ها باران باریدیم و چه قدر بد است باران کسی که انذار شده اند.
بنابراین باران مضر و سوء هم داریم. بارانی میآید در غیر فصل مناسب خود. مثلا الان گندم ها خشک شده است و موقع درو کردن آن ها است ولی باران میآید.
خود گرما و سرما یک خوب و یک روز بد است. روایات میفرماید سرما، در اول فصل سرما بد و آخر فصل سرما خوب است. سرما در اول فصل برگ ریز است و بد است و همین سرما در آخر فصل سبب رویش برگ میشود و خوب است. باران هم همین شکل است. مگر اینکه احتمال بدهیم خود باران خوب است اما سرمایی که همراه آن است بد است.
روایتی داریم میفرماید:
تَوَقَّوُا الْبَرْدَ فِي أَوَّلِهِ وَ تَلَقَّوْهُ فِي آخِرِهِ فَإِنَّهُ يَفْعَلُ فِي الْأَبْدَانِ كَفِعْلِهِ فِي الْأَشْجَارِ أَوَّلُهُ يُحْرِقُ وَ آخِرُهُ يُورِق[10]
یعنی از سرما در اول سرما بپرهیزید و به پیشواز آن در آخر فصل بروید زیرا در بدن همان کاری میکند که در درختان میکند. در اول فصل درختان را میسوزاند و در آخر فصل سبب رویش برگ میشود.
میتوانیم باران را به سرما قیاس کنیم؟ نه، چون قیاس پذیرفته نیست. اما باران بهاری یقینا مفید و بهتر از باران های دیگر است. میبینیم در بهار بارانی میآید و گیاهان دو برابر میشوند. باران پاییز مفید است اما به اندازه باران بهاری اثر ندارد. امکان دارد چون مقارن آن یعنی هوای بهار در آن اثر میکند یعنی هوای بهاری و آب باران با هم چنین اثری برای گیاهان دارند ولی آب
نگه داری آب باران مشکلی ندارد و در ظرف شیشه ای چندین سال میماند.
سوال: عفونت ریه کودکی به خون او رسیده است درمان آن چیست؟
جواب: عفونت ریه کودکی وارد خون او شده است. بهترین درمان عفونت عسل است. آب عسل به او بدهند. عسل اگر سالم و خوب باشد آنتی باکتریال است. قوی ترین میکروب کش جهان عسل است. بعد از سه هزار سال عسل در اهرام مصر پیدا کردند که هیچ تغییری نکرده بوده است. بهتر از عسل داروی جامع امام رضا با آب عسل است که امتحان شده است. شخصی آمد بعد از ده سال بیماری خوب شد و آمد و تشکر کرد.
قانون کلی این است که هر چیزی که مفید باشد و تقویت کننده بدن باشد اگر به آن جامع اضافه کنید اثر آن ده برابر میشود. بحثی خواهیم کرد که جامع اختصاصی به موارد ذکر شده در روایات ندارد چون ائمه در جواب مردم مواردی را ذکر کرده اند و اگر بیشتر سوال میشد بقیه موارد هم ذکر میفرمودند.
مقدار آب عسل در افراد فرق میکند در افراد بزرگ شاید یک لیوان و در کودکان یک استکان هم کافی است.
درمان دیگر آن داروی جامع با آب رازیانه گرم رازیانه باید جوشیده بشود در حد پخت و آب آن صاف بشود و جامع را با آن قورت بدهید میشود هم جامع را در آب رازیانه حل کرد. آب رازیانه تند است.
سوال: شخصی یک سال و نیم مبتلا به اسهال است و جامع با آب مورد خورده و درمان نشده است. درمان چیست؟
جواب: بهترین درمان آن همین جامع با آب مورد است. اگر جواب نداد مورد آن را زیاد کند. روش دیگر در درمان اسهال قلوه پی را به روش مخصوص آب کنند یعنی قلوه پی با سنگ داغ آب بشود و در ظرفی به همراه از طرف دیگر برنج پخته بشود و با ریختن روغن قلوه پی روی آن مصرف بشوند. روش دیگری دارد و آن شستن و کوبیدن و پختن برنج به همراه ریختن روغن قلوه پی روی آن و مصرف آن است.
پودر سنجد و سماغ و هسته انار و خود انار نیز اگر مصرف شود یبوست میآورد.
سوال: جنین در درون رحم از مدفوع خود تغذیه کرده است و به او جنون دست داده است. درمان آن چیست؟
جواب: بهترین درمان آن ریختن روغن بنفشه پایه کنجد درون بینی کودک به صورت مرتب است. قدری که بزرگ شد داروهای شافیه و جامع و پیامبر و عقل استفاده کند انشاءالله مفید خواهد بود.
سوال: درمان سرطان کبد چیست؟
جواب: درمان سرطان کبد مانند درمان کل سرطان ها استفاده از داروی ثفا و سنای مکی و داروی پیامبر است. و در روایتی هم داریم که از شیر انجیر روی شکم بمالید
سوال: درمان کیست کلیه چیست؟
جواب: درمان کیست کلیه مصرف تباشیر با آب سداب یا با آب ترب است.
سوال: برای دردهای بعد از سزارین چه توصیه ای میفرمایید؟
جواب: برای درد بعد از سزارین اگر زخم های ظاهری مشکل دارد باید جامع با آب عسل بمالد و اگر زخم های داخلی مشکل دارد جامع با آب عسل بنوشند.
مسکن در طب اسلامی وارد نشده است اما دعاهایی وجود دارد. مانند این روایت:
أَيُّهَا الْوَجَعُ اسْكُنْ بِسَكِينَةِ اللَّهِ وَ قِرْ بِوَقَارِ اللَّهِ وَ انْحَجِزْ بِحَاجِزِ اللَّه[11]