«درس طب در روایات»
استاد تبریزیان
95/11/06
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: نگهداری حیوانات خانگی _ معرفی بیماری کرونر قلب(آنژین)
نقش حیوانات خانگی در روایات به شکل گسترده مطرح است. در بین مردم شایع است که باید برای دفع شدن مشکلات و بلاها از خانه، باید حیوانی در خانه باشد.
در مسئلهی سلامتی نیز وجود حیوان مانند مرغ و کبوتر یا چیزی از این قبیل، نقش مهمی دارد.
کبوتر
تاکید زیاد و سفارش فراوان روی کبوتر شده است. در خانهی ائمه(ع) یک یا بیشتر از یک کبوتر بوده است. کبوتر انس اهل خانه است و عمده کاری که کبوتر انجام میدهد، شر جن و شیطان را از خانه دفع میکند. بال زدن کبوتر مهم است که با یک بار بال زدن، جن و شیاطین را از خانه خارج میکند.
در حقیقت درمان جن زدگی است. برای خانه هایی است که جن ساکن است وجود کبوتر ضروری است.
در روایت آمده است که در خانه پیامبر(ص) دو کبوتر قرمز رنگ بوده است که به نظر میرسد کبوتر «راعبی» بوده است که بعدا در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
در روایت دیگر آمده است:
لَيْسَ مِنْ بَيْتٍ فِيهِ حَمَامٌ إِلَّا لَمْ يُصِبْ أَهْلَ ذَلِكَ الْبَيْتِ آفَةٌ مِنَ الْجِنِّ إِنَّ سُفَهَاءَ الْجِنِّ يَعْبَثُونَ فِي الْبَيْتِ فَيَعْبَثُونَ بِالْحَمَامِ وَ يَتْرُكُونَ الْإِنْسَان[1]
یعنی خانه ای نیست که در آن کبوتر باشد مگر اینکه اهل خانه از آسیب جن در امان هستند جنیان سفیه که دنبال ایجاد مشکل هستند به کبوترها سرگرم میشوند و از اهل خانه غامل میشوند.
جن میتواند عامل بیماری هایی باشد که امروزه درمان ندارند.
نیازی به بازی با کبوتر نیست و صرف وجود کبوتر باعث ایمنی از آسیب جن میشود.
در روایت دیگر آمده است:
إِنَّ حَفِيفَ أَجْنِحَةِ الْحَمَامِ لَيَطْرُدُ الشَّيَاطِين[2]
یعنی صدای بال کبوتر شیاطین را بیرون میکند.
در روایت دیگر آمده است:
شَكَا رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص الْوَحْشَةَ فَأَمَرَهُ أَنْ يَتَّخِذَ فِي بَيْتِهِ زَوْجَ حَمَامٍ[3]
یعنی مردی از وحشت به رسول خدا (ص) شکایت کرد پیامبر(ص) به نگهداشتن دو کبوتر در خانه امر کرد.
امروزه افراد زیادی مراجعه میکنند و از ترس و وحشت شکایت میکنند.
تجربه نشان داده است که اگر یک کبوتر باشد، اجنه خیلی زود آن را میکشند ولی اگر دو کبوتر باشد قدرت کشندن آن دو را ندارند.
ظاهرا مراد از یک زوج، نر و ماده است.
در روایت دیگر آمده است:
شَكَا رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ ص الْوَحْدَةَ فَأَمَرَهُ بِاتِّخَاذِ زَوْجِ حَمَام[4]
یعنی مردی از تنهایی به پیامبر(ص) شکایت کرد پیامبر به نگهداری یک جفت کبوتر امر کرد.
میکروب و ویروسی که در خانه است در صورتیکه کبوتر در خانه باشد، به کبوتر مشغول میشود و کاری با انسان نخواهد داشت.
همانطور که امروزه هم میگویند، کبوتر سپر بلاء انسان میشود.
کبوتر در قفس هم باشد مانعی ندارد، فقط مهم این است که بتواند بال بزند. قفس نباید خیلی کوچک باشد زیرا در روایت خواندیم که صدای بال های کبوتر شیاطین را از خانه دور میکند.
میکروب و ویروس با موجود زنده سر و کار دارد، ولی اگر حیوان وجود داشته باشد سراغ حیوان میرود. این یکی از رازها است.
زندگی میکروب و ویروس با تغذیه از بدن موجود زنده است و اسباب نابودی موجود زنده را فراهم میکند، بنابراین زنده بودن شیطان و میکروب و ویروس، در گرو مرگ حیوان و انسان است و زندگی حیوان و انسان در گرو مرگ میکروب و ویروس است پس امروزه با استریل کردن و مواد آنتی بیوتیک با میکروب و ویروس مقابله میکنند و این مقابله در طب اسلامی با گفتن بسم الله و نگهداری کبوتر و امثال این ها اتفاق میافتد.
با کنار گذاشتن تعالیم اسلامی، نیاز به آنتی باکتریال ها و آنتی ویروس ها و شوینده های قوی و امثال این ها پیدا کرده ایم و این ها هم به ما آسیب زده است.
مراتب کبوتر
بهترین کبوتر، کبوتر«راعبی» است. کبوتر راعبی قرمز رنگ است و پا های آن پر دارد و روی سر آن تاج وجود دارد و زیاد پرواز نمیکند و مقداری سنگین است.
خواندیم که کبوتر خانهی پیامبر(ص) قرمز رنگ بوده است.
در نجف و کربلا که بودیم مردم از این نوع کبوتر در خانه ها داشتند.
کبوتر راعبی علاوه بر صدای معمول کبوتر ها، صدای مخصوصی دارند که گفته میشود قاتلان امام حسین(ع) را نفرین میکند.
در روایت آمده است که در خانهی امام صادق یک کبوتر سبز و کبوتر سیاه وجود داشته است:
رَأَيْتُ فِي مَنْزِلِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع زَوْجَ حَمَامٍ أَمَّا الذَّكَرُ فَإِنَّهُ كَانَ أَخْضَرَ بِهِ شَيْءٌ مِنَ السَّمْرِ وَ أَمَّا الْأُنْثَى فَسَوْدَاءُ وَ رَأَيْتُهُ يَفُتُّ لَهُمَا الْخُبْزَ وَ هُوَ عَلَى الْخِوَانِ وَ يَقُولُ إِنَّهُمَا لَيَتَحَرَّكَانِ مِنَ اللَّيْلِ وَ يُؤْنِسَانِي وَ مَا مِنِ انْتِفَاضَةٍ يَنْفُضُ بِهَا مِنَ اللَّيْلِ إِلَّا دَفَعَ اللَّهُ بِهَا مَنْ دَخَلَ الْبَيْتَ مِنَ الْأَرْوَاح[5]
یعنی در منزل امام کاظم(ع) یک جفت کبوتر دیدم که نر آن سبز و مادهی آن سیاه بود و امام کاظم(ع) سر سفره برای آن ها نان قرار میداد و میفرمود این دو در شب حرکت میکنند و باعث انس من میشوند تکانی که در شب میخورند باعث دور کردن ارواح از داخل خانه میشوند.
مراد از ارواح جن یا جانداران دیگر مثل شیطان یا مار میباشد.
در روایت آمده است:
أَكْثِرُوا مِنَ الدَّوَاجِنِ فِي بُيُوتِكُمْ يَتَشَاغَلْ بِهَا الشَّيَاطِينُ عَنْ صِبْيَانِكُم[6]
یعنی زیاد حیوان خانگی نگهداری زیرا شیاطین به جای بازی با کودکان شما با حیوانات مشغول میشوند.
در روایت دیگر آمده است امام صادق(ع) اجازه میداد وارد اتاق خواب بشوند زیرا موجب انس میشوند و برطرف شدن وحشت میشوند.
راوی میگویند من مدفوع پرندگان را روی رخت خواب حضرت دیدم.
در روایتی آمده است که به حضرت علی(ع) از وجود جن در خانه شکایت شد، حضرت(ع) به آن خانه آمد و به جنیان گفت یا از خانه خارج بشوید یا در این خانه کبوتر میآورم.
«دواجن» به هرنوع حیوان خانگی گفته میشود.
مرغ و خروس
مستحب است مرغ در خانه باشد. در روایت آمده است صدای خروس نماز است و بال زدن آن رکوع و سجود است.
در روایت آمده است:
فِي الدِّيكِ خَمْسُ خِصَالٍ مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِيَاءِ السَّخَاءُ وَ الْقَنَاعَةُ وَ الْمَعْرِفَةُ بِأَوْقَاتِ الصَّلَاةِ وَ كَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ وَ الْغَيْرَةُ[7]
یعنی در خروس پس خصلت انبیاء وجود دارد سخاوت، قناعت، دانستن اوقات نماز، زیاد جماع کردن و غیرت.
مهم این است که میکروب و ویروس مشغول حیوانات میشود و کاری به انسان ندارند. حیوانات خانگی آنتی میکروب و آنتی ویروس طبیعی هستند.
در روایت دیگر آمده است:
كَانُوا يُحِبُّونَ أَنْ يَكُونَ فِي الْبَيْتِ الشَّيْءُ الدَّاجِنُ، مِثْلُ الْحَمَامِ أَوِ الدَّجَاجِ أَوْ الْعَنَاقِ، لِيَعْبَثَ بِهِ صِبْيَانُ الْجِنِّ وَ لَا يَعْبَثُونَ بِصِبْيَانِهِم[8]
یعنی ائمه(ع) دوست داشتند در خانه موجود اهلی مانند کبوتر یا مرغ باشد تا بچه های جن با آن ها بازی کنند و کاری به بچه های انسان نداشته باشند.
دجاج جنس است و شامل نر و ماده میشود.
در روایت آمده است:
دِيكٌ أَبْيَضُ أَفْرَقُ يَحْرُسُ دُوَيْرَتَهُ وَ سَبْعَ دُوَيْرَاتٍ حَوْلَهُ وَ لَنَفْضَةٌ مِنْ حَمَامٍ مُنَمَّرَةٍ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِ دُيُوكٍ فُرْقٍ بِيضٍ[9]
خروس سفیدو تاج دار اطراف خانه و هفت محله را نگهبانی میکند و یک تکان خوردن کبوتر چند رنگ بهتر از هفت خروس سفید تاج دار است.
«منمره» از «نمر» به معنای پلنگ آمده است. به معنای کبوتر طوق دار یا مانند پلنگ رنگی و خال دار است.
باید بررسی کرد که موقع تکان خوردن کبوتر چه اتفاقی میافتد، علم باید خیلی پیشرفت کند تا به این مسائل برسد.
فاخته (یاکریم)
در مشهد «موسی کوتقی» گفته میشود. در روایات این حیوانات شوم معرفی شده اند. معنای صدای آن ها «فقدتکم فقدتکم» یعنی «بمیری، بمیرید» است.
در روایت آمده است:
دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ص فَقَالَ لِي يَا أَبَا مُحَمَّدٍ اذْهَبْ بِنَا إِلَى إِسْمَاعِيلَ نَعُودُهُ وَ كَانَ شَاكِياً فَقُمْنَا وَ دَخَلْنَا عَلَى إِسْمَاعِيلَ فَإِذَا فِي مَنْزِلِهِ فَاخِتَةٌ فِي قَفَصٍ تَصِيحُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا بُنَيَّ مَا يَدْعُوكَ إِلَى إِمْسَاكِ هَذِهِ الْفَاخِتَةِ أَ وَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهَا مَشُومَةٌ أَ وَ مَا تَدْرِي مَا تَقُولُ قَالَ إِسْمَاعِيلُ لَا قَالَ إِنَّمَا تَدْعُو عَلَى أَرْبَابِهَا فَتَقُولُ فَقَدْتُكُمْ فَقَدْتُكُمْ فَأَخْرِجُوهُ[10]
یعنی نزد امام صادق(ع) داخل شدم به من فرمود باهم به خانه ابراهیم(فرزند امام(ع)) برویم و بیمار بود در خانهی او فاخته ای در قفس بود و صدا میکرد امام (ع) فرمود چرا فاخته در خانه نگهداری میکنی آیا نمیدانی شوم است و چه میگوید؟ عرض کرد نمیدانم فرمود اهل خانه را نفرین میکند و میگوید بمیرید بمیرید آن را خارج کن.
امام صادق(ع) هر وقت صدای فاخته میشنید جواب او را میداد:
لَنَفْقِدَنَّكِ قَبْلَ أَنْ تَفْقِدِينَا[11]
یعنی ما تو را از دست بدهیم قبل از اینکه تو ما را از دست بدهی.
حداقل کاری که فاخته میکند، بین اهل خانه دشمنی میاندازد. نباید در خانه لانه داشته باشد یا تخم یا بچه داشته باشد.
فاخته یک سنخی از کبوترها هستند و ممکن است انواعی داشته باشد و یا اسم های مختلفی داشته باشد.
نشانهی فاخته، ناله کردن آن است.
شاید درباره خوردن فاخته هم نهی داشته باشیم.
ورشان
کبوتر چاهی است که از کبوترهای دیگر کوچک تر است و رنگ تیره دارد. شاید بعد از «راعبی» بهترین کبوتر باشد.
در روایت آمده است:
مَنِ اتَّخَذَ فِي بَيْتِهِ طَيْراً، فَلْيَتَّخِذْ وَرَشَاناً؛ فَإِنَّهُ أَكْثَرُ شَيْءٍ ذَاكِراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ أَكْثَرُ تَسْبِيحاً وَ هُوَ طَيْرٌ يُحِبُّنَا أَهْلَ الْبَيْت[12]
یعنی کسی که میخواهد در خانه پرنده نگهداری کند ورشان نگهداری کند زیرا از همه بیشتر یاد خدا میکند و از همه بیشتر تسبیح میکند و پرنده ای است که ما اهل بیت(ع) را دوست دارد.
ظاهرا کبوترهای حرم، ورشان هستند.
در روایت دیگر آمده است:
اسْتَهْدَانِي إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع طَيْراً مِنْ طُيُورِ الْعِرَاقِ فَأَهْدَيْتُ وَرَشَاناً فَدَخَلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَرَآهُ فَقَالَ إِنَّ الْوَرَشَانَ يَقُولُ بُورِكْتُمْ بُورِكْتُمْ فَأَمْسِكُوهُ[13]
یعنی ... ورشان میگویند برشما مبارک باد مبارک باد پس آن را نگهدارید.
ورشان، طوسی رنگ است و جسهی کوچک تری نسبت به پرندگان دیگر دارد.
امتیاز «ورشان» این است که اهل بیت(ع) را دوست دارد.
«راعبی» حیوان برائتی است یعنی دشمن اهل بیت(ع) را نفرین میکند شاید همهی حیوان ها «ولائی» یعنی دوستدار اهل بیت (ع) باشند ولی حیوان برائتی شاید کم باشد.
جغد، عکس آنچه امروز معروف است که میگویند شوم است، بهترین کبوترها است. در روایت آمده است، وقتی امام حسین(ع) به شهادت رسید رفت و ساکن خرابه ها شد.
بعضی از پرندگان شوم هستند، مثلا میگویند «مرغ عشق» زیاد خوب نیست.
خواهیم خواند که گوشت کبوتر، بهترین گوشت است و از گوشت گوسفند هم بهتر است.
گوسفند
نگهداری گوسفند خصوصا گوسفند شیرده، زیاد سفارش شده است و روایات عجیبی دارد.
در روایت آمده است:
نِعْمَ الْمَالُ الشَّاة[14]
یعنی بهترین مال گوسفند است.
در روایت دیگر آمده است:
إِذَا اتَّخَذَ أَهْلُ الْبَيْتِ الشَّاةَ قَدَّسَتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ كُلَّ يَوْمٍ تَقْدِيسِةً قُلْتُ كَيْفَ يَقُولُونَ قَالَ يَقُولُونَ قُدِّسْتُمْ قُدِّسْتُم[15]
یعنی هنگامی که خانهی گوسفندی نگهداری کند ملاکه هر روز آن ها را تقدیس و پاک میکنند عرض کردم چگونه میگویند فرمود میگویند پاک باشید پاک باشید
اگر کسی بخواهد فرشته ای اجاره کند تا تقدیس او را در خانه انجام دهد، چقدر حاضر است خرج کند؟ خیلی ارزش دارد که فرشته ای هرروز به خانه بیاید و اهل خانه را طاهر و پاک کند.
بنابراین بهتر است انسان به روستا برود.
در روایت آمده است:
مَا مِنْ أَهْلِ بَيْتٍ يَرُوحُ عَلَيْهِمْ ثَلَاثُونَ شَاةً إِلَّا تَنْزِلُ الْمَلَائِكَةُ تَحْرُسُهُمْ حَتَّى يُصْبِحُوا[16]
یعنی اهل خانه ای نیست که سی گوسفند رفت و آمد داشته باشند مگر اینکه ملائکه از اهل آن خانه حفاظت میکنند.
نگهداری از گوسفند، روشی برای جذب و کمک گفرتن از نیروهای علوی و خیر جهان است.
بشر هنوز سراغ این معانی نرفته است. با این امکانات میتوانند بفهمند وجود گوسفند چه تاثیراتی دارد.
در روایت دیگر آمده است:
امْسَحُوا رُغَامَ الْغَنَمِ وَ صَلُّوا فِي مُرَاحِهَا فَإِنَّهَا دَابَّةٌ مِنْ دَوَابِّ الْجَنَّةِ قَالَ وَ الرُّغَامُ مَا يَخْرُجُ مِنْ أُنُوفِهَا[17]
یعنی آب بینی گوسفندان را پاک کنید و در آغل گوسفند نماز بخوانید زیرا گوسفند از چهارپایان بهشت است ...
معرفی بیماری شریان کرونر
میگویند بیماری «کرونر قلب» است.
تنگی یا انسداد شریان کرونر، شریان خونرسان به خود قلب، شریانی وجود دارد که خون را به اعضاء بدن میبرد و یک شریانی وجود دارد که خون را به عضلهی قلب میبرد تا عضله تغذیه کند و تقویت شود. شریان های خونرسان به خود قلب، کرونر نامیده میشود.
وقتی شریان قلب تنگ میشود یا بسته میشود، موجب کاهش مقدار خون کافی برای عضلهی قلب میشود.
شاید چهار یا شش رگ برای عضلهی قلب وجود داشته باشد.
علت گرفتگی کرونر یا فشار خون و یا بیماری قند و یا کم کاری تیروئید یا چاقی و یا پیری است. رسوباتی که رگ را تنگ میکند را چربی خون میگویند.
نوعا افرادی که مبتلا به بیماری های مذکور هستند، به تنگی کرونر میشوند.
انسان نمیتواند بدود زیرا اکسیژن کافی به قلب نمیرسد.
امروزه برای درمان تنگی کرونر، عمل قلب باز انجام میدهند.
علت گرفتگی کرونر در روایات، پرخوری است که مانع رسیدن غذا و اکسیژن به عضلهی قلب میشود به همین جهت در روایات آمده است:
الْجُوعُ إِدَامٌ لِلْمُؤْمِنِ وَ غِذَاءُ الرُّوحِ وَ طَعَامُ الْقَلْبِ وَ صِحَّةُ الْبَدَن[18]
یعنی گرسنگی خورشت مومن و غذای روح و طعام قلب و صحت بدن است.
وقتی معدهی انسان خالی است، قلب به خودش میرسد و سیری مانع رسیدن خون به قلب است و به قسمت پایین قلب فشار میآورد و تنگ میشود و به مرور زمان رسوبات جذب میشوند و تنگی واقعی پیدا میشود.
در مراتب شدید گرفتگی، در حین راه رفتن حتما باید بنشیند.
تنگ شدن رگ های قلب سبب بیماری دیگر مانند «آنژین دوپاترین» و «انفکتوس» میشود.
آنژین
یک نوع درد خاصی است که حالت گرفتگی قلب است و درد معمولی نیست. نوعی درد سینه که در پشت جناق سینه اتفاق میافتد که در اثر فعالیت، هیجان، پرخوری، عدم کافی بودن جریان خون و اکسیژن مورد نیاز عضلهی قلب است.
هر عاملی که سبب افزایش نیاز قلب به اکسیژن شود، باعث آنژین یا درد قلب میشود.
گاهی در زیر بغل دست چپ، شانهی چپ، بازو و آرنج چپ درد میگیرد و انگشتان هم احساس فشار و له شدگی میکند.