«درس طب در روایات»
استاد تبریزیان
95/08/09
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: ادامه بحث نوره
آخر بحث دیروز راجع به دو داروی سوختگی صحبت کردیم.
داروی ساکت کردن درد سوختگی
سوختگی اگر به علت آب جوش یا آتش یا هر چه دیگر باشد برای ساکت کردن درد آن و برطرف کردن مشکلات سوختگی، از محلول سوختگی استفاده میشود.
این محلول برای سوختگی ناحیه پوشک بچه نیز مفید است.
دال عدس که همان عدس بدون پوست است و عدس قرمز هم نامیده میشود باید خیلی نرم آسیاب شود و به همراه سرکه و گلاب، به شکل محلول تهیه شود.
سرکه باید خوب باشد یعنی خل الخمری باشد، سرکه ای که بعد از خمر شدن، تبدیل به سرکه شده باشد. گلاب هم باید خوب باشد.
این محلول اگر تهیه شود خیلی معجزه آسا، درد سوختگی را لحظهای ساکت میکند و عوارض سوختگی را برطرف میکند.
داروی برطرف کردن آثار سوختگی کهنه
برای برطرف کردن آثار سوختگی کهنه که به صورت گوشت اضافه است، باید روغن گل سرخ با سرکهی خیلی ترش مخلوط شود و روی محل مالیده شود تا اثر سوختگی آرام آرام از بین برود. ممکن است طول درمان بیست تا چهل روز ادامه پیدا کند ولی نتیجه خوبی دارد تا جائیکه پوست بدن به حالت قبل برمیگردد.
این دو دارو را تجربه کردیم، حتی اگر سوختگی خیلی عمیق هم باشد با این دو دارو برطرف میشود.
روش درست کردن سرکه
آب انگور گرفته بشود و در یک ظرف قرار داده شود و در آن به مدت هشت روز محکم بسته بشود. سپس در ظرف را باز بگذارند تا مگس سرکه بزند. درجهی گرما از 28 درجه نباید کمتر باشد. بنابراین ظرف باید در جای گرم باشد.
بعد از سه روز آب انگور تبدیل به خمر میشود و تا چهل روز همینطور خمر میماند. آب انگور دو انقلاب دارد، در انقلاب اول تفاله ها بالا میآیند و آب انگور به خمر تبدیل میشود و بعد از مدتی تفاله ها پایین میروند و خمر تبدیل به سرکه میشود که به این تبدیل، انقلاب دوم میگویند.
بعد از تبیدل خمر به سرکه میتوان در ظرف را بست.
محل هایی که نوره مالیده میشود
پیامبر(ص) فرمود اجازه ندهید در عانه و زیر بقل و محل سبیل، مو بروید.
در روایت آمده است:
مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَلَا يَتْرُكْ عَانَتَهُ فَوْقَ أَرْبَعِينَ يَوْماً وَ لَا يَحِلُّ لِامْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أَنْ تَدَعَ ذَلِكَ مِنْهَا فَوْقَ عِشْرِينَ يَوْماً[1]
یعنی کسی که ایمان به خداوند و روز آخرت دارد شرم گاه خود را بیش از چهل روز رها نکند.
در مورد شخص مجرد، دستور داده شده است که روزه بگیرد نه اینکه موهای عانت خود را بلند کند. بله، در مورد موی عانه آمده است که اگر بلند بشود، میل جنسی کم میشود ولی برای کم کردن میل جنسی تجویز نشده است، بلکه روزه وارد شده است.
آنچه که در ذهن من است این روایت آمده است:
كَثْرَةُ الشَّعْرِ فِي الْجَسَدِ تَقْطَعُ الشَّهْوَة[2]
یعنی زیاد بودن مو در بدن، شهوت را قطع میکند.
موی سر هم اگر زیاد باشد همینطور است.
در روایت آمده است:
لَا يُطَوِّلَنَ أَحَدُكُمْ شَارِبَهُ وَ لَا عَانَتَهُ وَ لَا شَعْرَ جَنَاحِهِ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَتَّخِذُهَا مَخَابِيَ يَسَّتَّرُ بِهَا [يَتَسَتَّرُ بِهَا][3]
یعنی هیچ یک از شما موهای سبیل و شرمگاه و زیر بقل خود را بلند نکند زیرا شیطان پناهگاه خود قرار میدهد و خود را در آن محل ها پنهان میکند.
شیطان چیزی است که از راه پنهان و مخفی به انسان ضرر میرساند که شامل میکروب و ویروس و قارچ میشود.
در روایت دیگر آمده است:
لَا يُطَوِّلَنَ أَحَدُكُمْ شَعْرَ إِبْطَيْهِ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَتَّخِذُهُ مِجَنّاً يَسْتَتِرُ بِه[4]
یعنی هیچ یک از شما موهای زیر بغل خود را بلند نکند زیرا شیطان آن موها را پناهگاه خود قرار میدهد و در آنجا مخفی میشود.
در این روایاتی که خواندیم استفاده از نوره نیامده است ولی روایات دیگری داریم که نوره را بر تراشیدن یا کندن مو ترجیح میدهد.
در روایت آمده است:
أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع كَانَ يَطْلِي إِبْطَيْهِ بِالنُّورَةِ فِي الْحَمَّام[5]
یعنی امام صادق (ع) در حمام زیر بغل خود را نوره میمالید.
در روایت دیگر آمده است:
وَ قَالَ حَلْقُهُ أَفْضَلُ مِنْ نَتْفِهِ وَ طَلْيُهُ أَفْضَلُ مِنْ حَلْقِه[6]
یعنی امام(ع) میفرمود تراشیدن موهای زیر بغل بهتر از کندن آن ها است و نوره کشیدن آن ها بهتر از تراشیدن آن ها است.
روایاتی آمده است که میفرماید نوره کشیدن برای تمام بدن است.
أَنَّ أَبَا جَعْفَرٍ ع كَانَ يَدْخُلُهُ فَيَبْدَأُ فَيَطْلِي عَانَتَهُ وَ مَا يَلِيهَا ثُمَّ يَلُفُّ إِزَارَهُ عَلَى أَطْرَافِ إِحْلِيلِهِ وَ يَدْعُونِي فَأَطْلِي سَائِرَ بَدَنِهِ فَقُلْتُ لَهُ يَوْماً مِنَ الْأَيَّامِ إِنَّ الَّذِي تَكْرَهُ أَنْ أَرَاهُ قَدْ رَأَيْتُهُ قَالَ كَلَّا إِنَّ النُّورَةَ سُتْرَة[7]
یعنی امام باقر(ع) وارد حمام میشد و ابتدا عانهی خود و اطراف آن را نوره میکشید سپس لنگ را اطراف عضو خود میکشید و صاحب حمام را صدا میزد تا سایر بدنش را نوره بمالد روزی به امام (ع) عرض کردم
در روایت دیگر آمده است:
ثُمَّ دَخَلَ فَاتَّزَرَ بِإِزَارٍ وَ غَطَّى رُكْبَتَيْهِ وَ سُرَّتَهُ ثُمَّ أَمَرَ صَاحِبَ الْحَمَّامِ فَطَلَى مَا كَانَ خَارِجاً مِنَ الْإِزَارِ ثُمَّ قَالَ اخْرُجْ عَنِّي ثُمَّ طَلَى هُوَ مَا تَحْتَهُ بِيَدِهِ ثُمَّ قَالَ هَكَذَا فَافْعَل[8]
یعنی سپس امام(ع) وارد حمام شد و لنگ بست و از زانوها تا ناف را پوشاند سپس صاحب حمام را امر کرد تا آنچه خارج از لنگ است را نوره بکشد سپس فرمود خارج شو سپس خودش زیر لنگ را نوره کشید و فرمود اینگونه عمل کن.
این روایت در کافی آمده است و روایت قبلی در من لایحضر الفقیه آمده بود و یک تفاوتی ما بین این دو روایت وجود دارد. در روایت اول آمده بود امام (ع) اول عانت و اطراف آن را نوره میمالید و بعد از آن دستور میداد تا حمامی بقیه بدن را نوره بمالد ولی در روایت دوم آمده است امام (ع) اول به حمامی دستور میداد تا ما بقی بدن را نوره بمالد و بعد از آن محل زیر لنگ را نوره میمالید.
شیخ صدوق و شیخ کلینی هردو تمام روایات را در اختیار داشته اند ولی آنچه کلینی انتخاب میکند دقیق تر و سالم تر از جهت سند است.
بنابر قوانین و قواعد رجالی، شیخ کلینی اضبط است و در نقل روایات دقیق تر است. ولی از جهت دیگر شاید بهتر، عمل کردن به روایت شیخ صدوق است زیرا منطقه عانه موهای زبر و قوی دارد و به راحتی کنده نمیشود و نیاز به زمان بیشتری دارد بنابراین صلاح این است که اول محل عانه نوره مالیده شود و بعد از آن باقی بدن نوره مالیده بشود.
نهایت این است که انسان در شروع کردن به نوره، بین ابتدا به عانه یا باقی بدن، مخیر باشد.
نوره مالیدن به صورت و گردن
احتمال بیشتر این است که مراد از بدن غیر از صورت و گردن است زیرا شاید اینگونه باشد، به کل بدنی که شامل سر و گردن هم باشد جسد گفته میشود ولی بدن، به غیر از سر و گردن اطلاق میشود.
بعید است که نوره برای صورت تجویز شود زیرا آثار مخربی مانند سوزاندن صورت دارد.
فواصل زمانی برای نوره کشیدن
نوره گاهی برای زدودن موهای بدن است. بنابراین هر موقع موهای بدن بلند شد باید نوره استفاده شود. بلند شدن مو در افراد مختلف است. گاهی بلند شدن مو در یک ماه اتفاق میفتد و گاهی شش ماه هم طول میشود.
اگر ملاک بلندی مو باشد باید صبر کند تا موها بلند شود ولی روایات برای نوره کشیدن زمان تعیین میکنند. زمان هایی که در روایات آمده است پانزده روز و بیست و یک روز و چهل روز است.
در روایت آمده است:
أُحِبُّ لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَطَّلِيَ فِي كُلِّ خَمْسَةَ عَشَرَ يَوْماً[9]
یعنی برای مومن دوست دارم که در هر پانزده روز یک بار نوره بکشد.
در روایت دیگر آمده است:
السُّنَّةُ فِي النُّورَةِ فِي كُلِّ خَمْسَةَ عَشَرَ يَوْماً فَإِنْ أَتَتْ عَلَيْكَ عِشْرُونَ يَوْماً وَ لَيْسَ عِنْدَكَ فَاسْتَقْرِضْ عَلَى اللَّه[10]
یعنی سنت پیامبر(ص) نوره کشیدن در هر پانزده روز است پس اگر بیست روز بگذرد و پول برای تهیه نوره نداری قرض کن که خداوند آن را میپردازد.
در روایت دیگر آمده است:
السُّنَّةُ فِي النُّورَةِ فِي كُلِّ خَمْسَةَ عَشَرَ يَوْماً فَمَنْ أَتَتْ عَلَيْهِ إِحْدَى وَ عِشْرُونَ يَوْماً فليستدين [فَلْيَسْتَدِنْ] عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْيَتَنَوَّرْ وَ مَنْ أَتَتْ عَلَيْهِ أَرْبَعُونَ يَوْماً وَ لَمْ يَتَنَوَّرْ فَلَيْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُسْلِمٍ وَ لَا كَرَامَة[11]
یعنی سنت پیامبر(ص) نوره کشیدن در هر پانزده روز است پس کسی که بیست و یک روز نوره نکشید قرض کند و نوره بکشد که خداوند قرض او را میپردازد و کسی که چهل روز نوره نکشد مومن و مسلمان نیست و ارزشی ندارد.
این که فرموده است شخصی که چهل روز نوره نکشد مسلمان و مومن نیست احتمالاتی مطرح است ولی ظاهرا به جهت نقص اسلام و ایمان او است زیرا که روایات فرموده اند:
النَّظَافَةُ مِنَ الْإِيمَان[12]
یعنی نظافت از ایمان است.
بنابراین کسی که از نوره استفاده نکند، فاقد جزئی از ایمان است.
در روایت دیگر آمده است:
مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَلَا يَتْرُكْ حَلْقَ عَانَتِهِ فَوْقَ الْأَرْبَعِينَ فَإِنْ لَمْ يَجِدْ فَلْيَسْتَقْرِضْ بَعْدَ الْأَرْبَعِينَ وَ لَا يُؤَخِّر[13]
یعنی کسی که به خداوند و روز آخرت ایمان دارد تراشیدن موی شرمگاه خود را بیشتر از چهل روز ترک نکند پس اگر پول نداشت بعد از چهل روز قرض کند و به تاخیر نیندازد.
از دو روایت اول استفاده میشود که سنت پیامبر(ص) و ائمه نوره کشیدن در هر پانزده روز یک بار است.
بیست روز و بیست و یک روز برای مجوز قرض گرفتن است و ارتباطی به نوره کشیدن ندارد. یعنی بعد از پانزده روز، پنج روز برای تهیهی نوره فرصت هست که با سپری شدن آن باید قرض گرفته شود و خداوند آن دین را میپردازد.
روایت چهل روز برای حد اعلای نوره نکشیدن است. یعنی اگر چهل روز از نوره استفاده نشود، انسان کثیف و پر از آلودگی میشود و چنین شخصی استحقاق اسم مومن و مسلمان را ندارد و ارزشی ندارد.
شستن بدن با مواد شویندهی قوی کافی نیست زیرا از روایات برداشت میشود که راه خلاصی از آلودگی ها زدودن مو ها است زیرا موهای زائد پناهگاه شیطان است و حتی با مواد شوینده هم نمیشود آن ها را خارج کرد.
نوره درمان سوداء است و برای درمان بلغم دلیل نداریم البته در روایت داریم که کل بیماری ها را از بدن خارج میکند زیرا نوره باعث میشود تا رشد مو سریع تر بشود و با رویدن مو بیماری از بدن خارج بشود.
از روایت استفاده میشود که حتی یک هفته یا سه روز یک بار از نوره استفاده کنید زیرا نوره «طهور» یعنی پاک کننده و پاکیزه کننده است. نوره استریل کننده بدن است و چیز دیگری جای نوره را نمیگیرد.
طب جدید از درمان قارچ عاجز است ولی نوره حتما قارچ بدن را از بین میبرد.
در روایت دیگر آمده است:
دَخَلْتُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع الْحَمَّامَ فَقَالَ لِي يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ اطَّلِ فَقُلْتُ إِنَّمَا اطَّلَيْتُ مُنْذُ أَيَّامٍ فَقَالَ اطَّلِ فَإِنَّهَا طَهُورٌ.[14]
یعنی به همراه امام صادق(ع) وارد حمام شدم به من فرمود ای عبدالرحمن از نوره استفاده کن عرض کردم چند روز پیش نوره کشیدم امام (ع) فرمود نوره بکش زیرا نوره طهور است.
فقط از زدودن مو صحبت نیست بلکه صحبت از استریل کردن و پا ک و پاکیزه کردن بدن است.
در روایت دیگر آمده است:
فَقَالَ يَا أَبَا بَصِيرٍ تَنَوَّرْ فَقَالَ إِنَّمَا تَنَوَّرْتُ أَوَّلَ مِنْ أَمْسِ وَ الْيَوْمَ الثَّالِثَ فَقَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهَا طَهُورٌ فَتَنَوَّر[15]
یعنی امام (ع) فرمود ای ابابصیر نوره بکش عرض کرد سه روز پیش نوره کشیدم امام (ع) فرمود آیا نمیدانی نوره طهور است؟ پس نوره بکش.
نوره برای بچه ها نیز خوب است.
نوره علاوه بر برطرف کردن کثافات و آلودگی ها و قارچ های بدن، بدن را پاک میکند.
اگر در بدن موی زائدی هم نباشد، نوره مفید است.
اندازهی جو برای محاسن است که کوتاه تر نباید باشد.
ماده مو از سوداء است و استفاده از نوره، خروج مو و بلند شدن مو را تسریع میکند به همین سبب مادهی سوداء از بدن خارج میشود.
«تعقیم» به معنای عقیم کردن میکروب و ویروس است.
توصیه های مرتبط با استعمال نوره
برای نوره کشیدن، لازم است که تا دوازده ساعت از همبستری اجتناب شود و دلیل آن هم در روایات نیامده است. به نظر میرسد علت آن سست شدن بدن است و موجب سوزش و آسیب بدن میشود.
شخص جنب میتواند از نوره استفاده کند زیرا نوره پاکیزگی شستن بعد از جنابت را بیشتر میکند ولی باید دوازده ساعت از همبستری او گذشته باشد.
در روایت آمده است:
يَنْبَغِي لِلرَّجُلِ أَنْ يَتَوَقَّى النُّورَةَ يَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ- فَإِنَّهُ يَوْمُ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ وَ يَجُوزُ النُّورَةُ فِي سَائِرِ الْأَيَّام[16]
یعنی برای مرد سزاوار است که از نوره کشیدن در روز چهارشنبه بر حذر باشد زیرا چهارشنبه روز نحس مستمری است و در باقی روزها نوره کشیدن جائز است.
روایتی هم داریم میفرماید:
يُورِثُ الْبَرَص[17]
یعنی نوره کشیدن روز چهارشنبه موجب پیسی میشود.
روز جمعه نیز از نوره استفاده نشود زیرا در روایت آمده است:
خَمْسُ خِصَالٍ يُورِثُ الْبَرَصَ النُّورَةُ يَوْم الْجُمُعَةِ وَ يَوْمَ الْأَرْبِعَاء[18]
یعنی پنج چیز موجب پیسی است: نوره کشیدن در روز جمعه و چهارشنبه...
در تابستان از نوره بیشتر استفاده بشود:
طَلْيَةٌ فِي الصَّيْفِ خَيْرٌ مِنْ عَشْرٍ فِي الشِّتَاء[19]
یعنی یک بار نوره کشیدن در تابستان، از ده بار نوره کشیدن در زمستان بهتر است.
علت آن سرعت کثیف شدن بدن در تابستان است.
کسی که نوره میکشد از نشستن پرهیز کند:
أَنَّ مَنْ جَلَسَ وَ هُوَ مُتَنَوِّرٌ خِيفَ عَلَيْهِ الْفَتْق[20]
یعنی همانا برای کسی که نشسته است درحالیکه نوره کشیده است، ترس از فتق است.
تا جائیکه برای شخصی که نوره کشیده، ایستاده بول کردن جائز است.