«درس طب در روایات»

استاد تبریزیان

95/07/28

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه بحث حمام(کارهای مرتبط با حمام)

 

بحث حمام و حمام رفتن به سبک اسلامی و حمام اسلامی است. هندسه‌ی حمام را خواندیم. امروز به کارهایی می‌پردازیم که داخل حمام انجام می‌شود.

لخت شدن در حمام

آیا انسان می‌تواند در حمام کاملا لخت باشد؟ یا ستر عوریت واجب طبی است؟

بحث ما از ناحیه پزشکی است در حالیکه از ناحیه‌ی فقهی نیز آمده است که اگر در حمام عمومی، فردِ دیگری باشد، کشف عورت حرام است.

امروزه برخی به مسئله‌ی ستر عورت در حمام های عمومی اهمیت نمی‌دهند در حالیکه در روایات آمده است:

النَّاظِرَ وَ الْمَنْظُورَ إِلَيْهِ‌ مَلْعُون‌[1]

یعنی کسی که نگاه به عورت دیگری کند و کسی که به عورت او نگاه می‌شود هر دو ملعون هستند.

آنچه مهم است و محل بحث است و مسئله‌ی طبی است این است که اگر شخصی بدون حضور دیگری یا با حلیله‌ی خود(همسر) باشد، آیا می‌تواند کاملا لخت شود؟

کاملا لخت شدن سبب ابتلا به آسیب جن می‌شود. در روایات آمده است که اگر جن انسان را به این حالت ببیند، در او طمع می‌کند. طمع کردن به این معنا است که جن به انسان آسیب می‌رساند.

معنای دیگر طمع کردن جن در انسان این است که جن طمع جنسی می‌کند و ارتباط جنسی بین جن و انس بر قرار می‌شود.

بیشترین آسیبی که انسان از ناحیه‌ی جن می‌بیند مربوط به کامل لخت شدن انسان است.

از روایات این معنا به دست می‌آید، افرادی که با جن می‌خواهند ازدواج کند، شب لخت بخوابد.

اگر کسی شب لخت بخوابد، گرمای بدنی و وجود بدنی را در کنار بدن خود را احساس می‌کند.

لخت خوابیدن در اروپا شایع است زیرا به آن ها توصیه بهداشتی می‌شود که برای نفس کشیدن بدن، شب ها لخت بخوابید. علاوه بر اینکه اروپایی ها تنها می‌خوابند که هر دو نقطه‌ی ضعفی است زیرا سبب آسیب زدن جن می‌شود.

مواردی زیادی برای من از خارجی ها مانند انگلیسی ها آورده اند که برای آن ها حالت ازدواج با جن به وجود آمده است و باعث آسیب خوردن جدی شده است.

بنده در زمینه ازدواج با اجنه تحقیق نکرده ام ولی ارتباط جنسی با جن وجود دارد.

شاید ده ها خانم به بنده مراجعه کرده اند و گفته اند که جن با آن ها همبستر می‌شود و آب منی جن را هم بعد از اتمام همبستر شدن دیده اند که از خانم خارج می‌شود و می‌گویند نوعا آبی رنگ است.

چون زیاد نقل کرده اند این مطلب را عرض کردم که همچین اتفاقی رخ می‌دهد.

جن به گونه ای است که می‌تواند ما را ببیند ولی ما آن ها را نمی‌بینیم:

﴿ إِنَّهُ يَراكُمْ هُوَ وَ قَبيلُهُ مِنْ حَيْثُ لا تَرَوْنَهُم‌﴾[2]

یعنی بى‌ترديد شیطان و قبيله‌اش(جن) شما را مى‌بينند از آنجا كه شما آنان را نمى‌بينيد.

جن مشغول کار خود است و گویا ما را نمی‌بینند و کاری به کار ما ندارند ولی شخصی که کاملا لخت می‌شود در او طمع می‌کنند و آسیب های جن به وجود می‌آید.

امروزه مشکلات و آسیب های از ناحیه جن شایع شده است.

آیا در جای کوچکی مانند حمام های امروزی انسان می‌تواند لخت شود؟

از روایات استفاده می‌شود لخت شدن در چنین مکان هایی ایرادی ندارد.

انسان در مکان هایی مانند بیت الخلاء و همچنین در حالت هایی مجبور می‌شود تا عورتین را ظاهر کند.

اگر مکانی خلوت باشد و انسان به طور معمول در آن مکان حضور ندارد مانند بیت الخلاء ، می‌توان گفت که جن هم در آن جا حضور ندارد. ولی اگر انسان در خانه لخت باشد، جن می‌بیند.

جن ها هم مثل ما هستند از این جهت که درب بسته جلوی آن ها را می‌گیرد.

در روایت آمده است:

أَغْلِقْ بَابَكَ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لَا يَفْتَحُ‌ بَابا[3]

یعنی درب خانه را ببند زیرا شیطان هیچ دربی را باز نمی‌کند.

علی القاعده در مکان هایی که سقف آن جا کوتاه باشد، شیطان کمتر حضور دارد بر عکس مکان هایی که دارای سقفِ بلند است.

از روایات استفاده می‌شود که جن می‌تواند وارد درون انسان شود. در روایتی آمده است حضرت رسول به کسی که جن درون او بود فرمود:

بِسْمِ اللَّهِ اخْرُجْ‌ حَيْثُ‌ أَنَا رَسُولُ‌ اللَّه‌[4]

یعنی به نام خداوند متعال خارج شو(ای جن) زیرا من رسول خدا هستم.

در روایت آمده است:

إِذَا تَعَرَّى‌ أَحَدُكُمْ‌ نَظَرَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ فَطَمِعَ فِيهِ فَاسْتَتِرُوا[5]

یعنی هنگامی که یکی از شما لخت شود شیطان به او نگاه می‌کند پس در او طمع می‌کند پس بپوشانید.

عرض کردم که مراد از شیطان، جن و شیطان است زیرا شیطان نیز از جن بوده است.

طب امروزی در مسئله طمع کردن جن هیچ ایده ای ندارد و در این باره جاهل محض هستند بنابراین در مورد آسیب جن هیچ کاری نمی‌توانند انجام بدهند.

یک روزی اروپا خیلی معتقد به جن بوده اند و هر کاری را به جن ارتباط می‌دادند و بعد از انقلاب صنعتی، منکر وجود جن شدند و به تبع آن ها کشورهای جهان سوم، منکر وجود جن شدند ولی الان دوباره غرب شدیدا معتقد به جن و شیطان شده اند به طوری که به شیطان پرستی و جن پرستی رو آورده اند.

ولی کشورهای جهان سوم هنوز اعتقاد به وجود جن یا ارتباط جن با بیماری ندارند و این مسئله را مسخره می‌کنند در حالیکه روایات ما به وجود جن و ارتباط جن با بیماری تصریح دارند.

خیلی از بیماری های روحی و روانی و جن زدگی مربوط به لخت شدن در تنهایی است.

شیطان همیشه انسان را می‌بیند ولی عرض کردم که آن ها مشغول کار خود هستند طوری که گویا انسان وجود ندارد ولی اگر انسان لخت بشود در او طمع می‌کند. معلوم می‌شود که اگر انسان لخت نباشد به او کاری ندارند.

طمع کردن شیطان یا به معنای آسیب زدن است، یا طمع کردن جنسی است که روایت هر دو را شامل می‌شود.

البته بیشتر طمع جنسی مراد است زیرا طمع جنسی مناسب با مسئله لخت شدن است.

شیاطین و اجنه ساکنین خانه ها هستند و بعید است که با «بسم الله» گفتن از خانه خارج بشوند. اگر این طور باشد که در هر خانه ای نماز یا قرآن خوانده می‌شود و هیچ شیطانی در خانه وجود نخواهد داشت.

می‌توان این گونه گفت که آنچه ما را در مقابل میکروب و ویروس و شیطان و جن محافظت می‌کند ذکر و یاد خداوند و «بسم الله» است.

شیاطین و اجنه زن و مرد دارند و با یکدیگر ازدواج می‌کنند.

در خصوص شیطان این مسئله هست که بدون ازدواج تولید مثل می‌کند ولی در مورد مطلق جن مسئله‌ی ازدواج وجود دارد.

بنابراین یک قانون کلی داریم که هیچ گاه نباید لخت شد. قانون دیگر این است که با لنگ باید وارد در حمام شد:

مَنْ‌ كانَ‌ يُؤْمِنُ‌ بِاللَّهِ‌ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَلَا يَدْخُلِ الْحَمَّامَ إِلَّا بِمِئْزَر[6]

یعنی کسی که به خداوند و روز آخرت ایمان دارد داخل در حمام نشود مگر اینکه لنگی به خود داشته باشد.

آیا این قانون در حمام های کوچک خانگی باید رعایت شود؟ بعید نیست که مراد حمام های عمومی مراد باشد زیرا در گذشته حمام های خانگی نبوده است.

يَا عَلِيُّ إِيَّاكَ‌ وَ دُخُولَ‌ الْحَمَّامِ‌ بِغَيْرِ مِئْزَرٍ فَإِنَّ مَنْ دَخَلَ الْحَمَّامَ بِغَيْرِ مِئْزَرٍ مَلْعُونٌ النَّاظِرُ وَ الْمَنْظُورُ إِلَيْه‌[7]

یعنی ای علی بر حذر باش از اینکه بدون لنگ وارد حمام شوی زیرا کسی که بدون لنگ وارد حمام بشود هم بیننده و هم مشاهده شده ملعون است.

«العله تعمم و تخصص» (یعنی علتی که برای حکم ذکر می‌شود، سبب عمومیت و خصوصیت حکم می‌شود) بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اگر بیننده ای در حمام وجود نداشته باشد، بدون لنگ وارد شدن به حمام وارد شدن مانعی ندارد.

در روایت دیگر آمده است:

وَ سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَغْتَسِلُ‌ بِغَيْرِ إِزَارٍ حَيْثُ لَا يَرَاهُ أَحَدٌ قَالَ لَا بَأْسَ بِه‌[8]

یعنی سوال شد از مردی که خود را بدون لنگ می‌شوید امام (ع) فرمود اشکالی ندارد.

در این روایت بحث حمام نیست بلکه سوال از زمانی است که شخص خود را می‌شوید.

احتمال دارد این روایت مربوط به حکم شرعی باشد که قدر متیقن است ولی می‌شود از اطلاق آن عمومیت در حکم شرعی و حکم طبی را استفاده کرد.

دعاء هنگام در آوردن لباس

در روایت آمده است:

إِذَا دَخَلْتَ الْحَمَّامَ فَقُلْ فِي الْوَقْتِ الَّذِي تَنْزِعُ فِيهِ ثِيَابَكَ- اللَّهُمَّ انْزِعْ عَنِّي رِبْقَةَ النِّفَاقِ وَ ثَبِّتْنِي‌ عَلَى‌ الْإِيمَان‌[9]

یعنی هنگامی که داخل حمام شدی و خواستی لباس هایت را درآوری بگو اللَّهُمَّ انْزِعْ عَنِّي رِبْقَةَ النِّفَاقِ وَ ثَبِّتْنِي‌ عَلَى‌ الْإِيمَان.

ربقه چیزی است مانند حلقه که گردن را می‌گیرد.

کارهایی که باید در حمام انجام شود

در مراحل متعدد و اتاق های حمام، دعاهای زیادی وارد شده است.

در روایت دیگر آمده است:

وَ إِذَا أَرَدْتَ دُخُولَ‌ الْحَمَّامِ‌ وَ أَنْ لَا تَجِدَ فِي رَأْسِكَ مَا يُؤْذِيكَ فَابْدَأْ عِنْدَ دُخُولِ‌ الْحَمَّامِ‌ بِخَمْسِ حَسَوَاتٍ مَاءً حار [حَارّاً] فَإِنَّكَ تَسْلَمُ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى مِنْ وَجَعِ الرَّأْس‌ وَ الشَّقِيقَةِ وَ قِيلَ خَمْسَةَ أَكُفٍّ مَاءَ حَارٍّ تَصُبُّهَا عَلَى رَأْسِكَ عِنْدَ دُخُولِ الْحَمَّام‌[10]

یعنی هنگامی که خواستی وارد حمام شوی و مبتلا به اذیت در سر نشوی قبل از دخول به حمام پنج جرعه آب ولزم بخور زیرا از درد سر و در شقیقه سالم خواهی ماند.

مراد از حمام، حمامی است که امام رضا(ع) معرفی کرده است و خیلی زیاد گرم است. حمام های عمومی هم گاها اینگونه هستند و انسان باید چند جرعه آب گرم بنوشد.

کسی که وارد فضای گرم می‌شود مبتلا به سر درد می‌شود و برای جلوگیری از سر درد باید پنج جرعه آب بخورد.

احتمال دارد مراد این باشد که شخص مبتلا به درد شقیقه (درد در نصف سر) و مبتلا به سر درد، برای درمان باید قبل از دخول به حمام چند جرعه آب گرم بنوشد.

سفارش ما به افراد مبتلا به درد شقیقه و سر درد این است که قبل از حمام چند جرعه آب گرم بخورد.

این آب گرم که قبل از حمام نوشیده می‌شود غیر از آب حمام است که داخل حمام خورده می‌شود. روایت آب داخل حمام را خواهیم خواند.

در اتاق گرم آب سرد ریختن ضرر دارد ولی در غیر حمام آب سرد ریختن روی بدن ضرری ندارد زیرا حضرت امیر(ع) هر صبح در رود فرات غسل می‌کرده است.

دعاء در هنگام وارد شدن به اتاق اول حمام

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِي وَ أَسْتَعِيذُ بِكَ مِنْ أَذَاه‌[11]

یعنی خداوندا از شر خودم و اذیت حمام به تو پناه می‌برم.

معلوم می‌شود حمام می‌تواند به خاطر گرمای شدیدش و فعالیتی که انسان در حمام انجام می‌دهد، به انسان آسیب برساند. به خصوص اتاق سرد و خشک آن که ممکن است سبب سرما خوردگی و بیماری بشود.

انسان می‌تواند حمام خانه را به اتاق های چهارگانه حمام شبیه سازی کند.

دعاء هنگام وارد شدن به اتاق دوم حمام

وَ إِذَا دَخَلْتَ الْبَيْتَ الثَّانِيَ فَقُل‌ اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّي الرِّجْسَ النِّجْسَ وَ طَهِّرْ جَسَدِي وَ قَلْبِي- وَ خُذْ مِنَ الْمَاءِ الْحَارِّ وَ ضَعْهُ عَلَى هَامَتِكَ وَ صُبَّ مِنْهُ عَلَى رِجْلَيْكَ وَ إِنْ أَمْكَنَ أَنْ تَبْلَعَ مِنْهُ جُرْعَةً فَافْعَلْ فَإِنَّهُ يُنَقِّي الْمَثَانَةَ وَ الْبَثْ فِي الْبَيْتِ الثَّانِي سَاعَة[12]

یعنی هنگامی که وارد خانه دومِ حمام شدی بگو اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّي الرِّجْسَ النِّجْسَ وَ طَهِّرْ جَسَدِي وَ قَلْبِي و آب گرم روی سر خود بریز و روی پاها بریز و اگر ممکن بود از آن آب گرم حمام بنوش زیرا سبب پاکیزگی و سلامتی مثانه می‌شود.

اتاق دوم سرد و مرطوب است و مقدمه رفتن به اتاق سوم است که گرم و مرطوب است به همین جهت می‌فرماید آب گرم را روی سر و پاها بریز و اگر ممکن بود از آن بنوش.

در هر کاری یک سفارشاتی وارد شده است که اگر مراعات بشوند، هر کدام درمان یک قسمت از بدن است. مثلا خوردن از آب حمام اثر درمانی دارد. اگر آب گرم در حمام خورده بشود سبب شستوشوی مثانه می‌شود.

بنابراین خوردن آب گرم در حمام درمان مثانه است و باعث از بین رفتن چرک و خون داخل مثانه می‌شود.

مثلا افطار مستحب است که با آب ولرم باشد زیرا باعث شستوشوی کبد و درمان کبد می‌شود. یا کسی که مبتلا به درد شقیقه است قبل از حمام رفتن آب گرم روی سر بریزد.

در موارد دیگر، کارهای دیگر وارد شده است. اگر کسی بتواند این موارد را رعایت کند و کسی این موارد را جمع آوری کند، نظام درمانیِ بدون دارو برای تمام بیماری ها می‌شود.

آب گرم باید آب گرم حمام باشد.


[1] فقه الرضا، امام رضا ع، ص87.
[2] سوره اعراف، آیه27.
[3] الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص532.
[4] وسائل الشیعه، شیخ حرعاملی، ج3، ص581.
[5] تهذیب الاحکام، شیخ صدوق، ج1، ص373.
[6] الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص497.
[7] تحف العقول، ابن شعبه حرانی، ص13.
[8] من لایحضر، شیخ صدوق، ج1، ص84.
[9] من لایحضر، شیخ صدوق، ج1، ص113.
[10] طب الرضا، امام رضا ع، ص29.
[11] من لایحضر، شیخ صدوق، ج1، ص113.
[12] من لایحضر، شیخ صدوق، ج1، ص113.