موضوع: ادامه بحث حمام – قطره عسل و انغوزه(درمان ناخنک،آب مروارید و سرطان چشم)

در بهداشت اسلامی، راجع به شستن بدن، دو عنوان وجود دارد. یک عنوان حمام رفتن است. انسان وارد حمام می‌شود و بدن را با صابون و لیف و امثال این ها می‌شوید. شستن های سریع و مختصر هم به نام غسل وجود دارد.

حمام اول باید یک روز در میان باشد و در نهایت بیشتر از یک هفته فاصله بین دو حمام نیفتد. در هیچ فرهنگی این تاکیدات روی پاکیزگی شنیده نشده است.

غسل

عنوان دیگر غسل است که در مواردی واجب شده است. این بحث قبلا گذشت و وارد تفصیلات آن نمی‌شویم.

غسل جنابت بعد از جنابت یا دخول و غسل حیض بعد از قطع شدن حیض در بانوان واجب است.

برای خانم مستحاضه نیز در صورتی که خون از پنبه نگذرد روزی یک مرتبه شستن واجب است و اگر خون از پنبه بگذرد حداقل روزی سه مرتبه باید غسل انجام بدهد.

شاید از این حکم استفاده بشود که انسان می‌تواند روزی بیشتر از یک مرتبه حمام برود و ضرری ندارد و قدر متیقن آن، این است که برای زن مستحاضه منفعت زیادی دارد اگر چه شاید برای او ضرر هم داشته باشد.

استحاضه به عنوان یک بیماری معرفی شده است و این اغسال به عنوان درمان آن است.

آیا از این فریضه استفاده می‌شود که انسان می‌تواند روزی چند مرتبه حمام رود؟ این استفاده بعید است زیرا روایات می‌فرماید اگر کسی هر روز حمام برود ضعیف می‌شود.

جمع بین روایات این است که فقط زن مستحاضه می‌تواند در روز چندین مرتبه حمام برود.

وجه دیگری برای جمع است و آن این که غسل متعدد مشکلی ندارد ولی حمام رفتن مفصل شاید صلاح نباشد.

غسل دیگری به نام نفاس است که بعد از قطع شدن خونِ بعد ولادت فرزند باید انجام بشود. غسل دیگر غسل مس میت است.

اغسال دیگری وجود دارد که مستحب است و در روایات ذکر شده است. مانند غسل های ماه مبارک رمضان و غسل های «اِفراد» که یک شب در میان است. همچنین غسل های زیارت و غسل ورود به حرم.

در مجموع تعداد اغسال مستحب زیاد است.

روایت داریم که در حمام آب سرد روی بدن ریخته نشود. اگر حمام گرم نیست و اتاق گرم صادق نیست، مشکل ندارد و غسل با آب سرد مشکلی ندارد. روایت داریم که حضرت امیر هر شب در رودخانه فرات غسل می‌کردند برای نشاط در نماز شب بنابراین غسل با آب سرد مانعی ندارد.

انسان در چه حالی به حمام برود؟

نهی از حمام کردن با شکم پر

حمام رفتن با شکم پر خط قرمزی است که باید پرهیز بشود. از صریح روایات استفاده می‌شود که حمام رفتن با شکم پر کار خطرناکی است. در روایت آمده است:

ثَلَاثَةٌ يَهْدِمْنَ‌ الْبَدَنَ‌ وَ رُبَّمَا قَتَلْنَ أَكْلُ الْقَدِيدِ الْغَابِ‌ وَ دُخُولُ الْحَمَّامِ عَلَى الْبِطْنَةِ وَ نِكَاحُ الْعَجَائِز[1]

یعنی سه چیز بدن را خراب می‌کنند و بلکه انسان را می‌کشند گوشت خشک کهنه و وارد شدن در حمام در حال سیری مفرط و همبستر شدن با پیرزن ها

قدیم یخچال نبوده و گوشت ها را خشک می‌کردند.

یهدم به معنای سبب لاغر شدن بدن و ضعف بدن می‌شود.

این که سه مورد برای بدن مضر است شکی نیست و اینکه انسان بمیرد امکان آن وجود دارد. گفته می‌شود برای بعضی کشته شدن اتفاق افتاده است. افرادی بوده اند که با شکم پر حمام رفته اند و مرده اند.

غذا خوردن بعد از حمام مشکلی ندارد و سیری مفرط قبل از حمام رفتن مضر است.

روایت دیگری می‌فرماید:

وَ لَا تَدْخُلْهُ وَ أَنْتَ مُمْتَلِئٌ مِنَ الطَّعَام‌[2]

یعنی وارد حمام نشو در حالیکه از غذا پر هستی.

این روایت «بطنه» را معنا کرده است.

شاید این مشکلات برای حمام های گرم و حمام های بازاری باشد که شدیدا گرم است.

آیا حمام های معمول در خانه ها هم کشنده است؟ شاید ضرر این حمام ها در این حالات کمتر باشد ولی نمی‌توانیم بگوییم اصلا ضرری ندارد.

مراد از عجائز زن یائسه است. خونی که با حیض از زنان خارج می‌شود نعمت است. زیرا با حیض ویروس و قارچ و کثیفی ها را از رحم خارج می‌کند.

البته شاید زن و شوهر این مشکلات را نداشته باشد چون به میکروب های بدن همدیگر عادت کرده اند. از روایات هم این معنا استفاده می‌شود زیرا در روایات آمده است که میکروب های شهر خودت به تو آسیب زیادی نمی‌زنند ولی میکروب های شهر دیگر به تو آسیب زیادی می‌رسانند.

این علتی که برای کراهت همبستری با زن عجوز گفتیم، استنباط از روایت است و صرف اشعار از روایات است.

ناشتا رفتن با شکم خالی

ناشتا حمام رفتن خطرات حمام رفتن با شکم پر را ندارد ولی در عین حال نهی شده است. صلاح این است که انسان قبل از حمام رفتن چیزی به اندازه یکی دو لقمه غذا بخورد.

در روایت آمده است:

لَا تَدْخُلِ‌ الْحَمَّامَ‌ إِلَّا وَ فِي جَوْفِكَ شَيْ‌ءٌ يُطْفَأُ بِهِ عَنْكَ وَهَجُ الْمَعِدَةِ وَ هُوَ أَقْوَى لِلْبَدَن‌[3]

یعنی وارد حمام نشو مگر اینکه در درونت چیزی از غذا باشد گرمی معده را خاموش می‌کند و برای بدن قوی کننده تر است.

در حمام بدن نیازمند چیزی است که بتواند با نیروی آن کارهای داخل حمام انجام شود.

در روایت دیگر آمده است:

أَنَّهُ كَانَ إِذَا أَرَادَ دُخُولَ الْحَمَّامِ تَنَاوَلَ‌ شَيْئاً فَأَكَلَهُ قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ النَّاسَ عِنْدَنَا يَقُولُونَ إِنَّهُ عَلَى الرِّيقِ أَجْوَدُ مَا يَكُونُ قَالَ لَا بَلْ يُؤْكَلُ شَيْ‌ءٌ قَبْلَهُ يُطْفِئُ الْمَرَارَةَ وَ يُسَكِّنُ حَرَارَةَ الْجَوْف‌[4]

یعنی هرگاه امام صادق (ع) می‌خواست داخل حمام بشود چیزی میل می‌کرد به ایشان عرض کردن مردم می‌گویند حمام در حال ناشتا بهترین است فرمود نه بلکه چیزی که قبل از حمام خورده می‌شود صفراء و سوداء را خاموش می‌کند و گرمی درون(اسید معده) را ساکن می‌کند.

روزی عرض کردم اگر دو شکلات خورده شود با دو ساعت دویدن هم سوخت نمی‌شود. بیشتر غذاهایی که مصرف می‌کنیم اضافه است. در روایت آمده است:

حَسَبَ ابْنَ آدَمَ لُقَيْمَاتٌ يُقِمْنَ‌ صُلْبَه‌[5]

یعنی برای بنی آدم چند لقمه که کمر او را راست کند کافی است.

غذا از این مقدار بیشتر شود سبب مسمومیت و انواع بیماری های دیگر می‌شود.

«بطنه» در لغت به معنای سیری مفرط است. ولی روایات بطنه را به شکم پر تفسیر کرده اند.

روایت دیگر می‌فرماید:

لَا تَدْخُلِ‌ الْحَمَّامَ‌ عَلَى‌ الرِّيقِ لَا تَدْخُلُوهُ حَتَّى تَطْعَمُوا شَيْئا[6]

یعنی ناشتا به حمام نرو تا اینکه چیزی بخورید.

ناشتا رفتن ممنوع است. ناشتایی در صبح و بعد از ظهر فرق نمی‌کند. بلکه به طور مطلق نباید با معده خالی به حمام رفت.

بنابراین دو خط قرمز است و آن شکم پر و خالی حمام رفتن است. بهترین حال این است که انسان چیزی بخورد اما به حد سیری نرسد.

شاید این مشکلات پر و خالی بودن شکم برای حمام کردن، شامل غسل کردن نباشد.

ارتباط چاقی و لاغری با حمام

کسی که می‌خواهد بلغم را برطرف کند ناشتا حمام برود یا صفراء و سوداء را برطرف کند در حال سیری برود. کسی که چاق هست خوب است ناشتا حمام برود. کسی که می‌خواهد چاق بشود بعد از غذا به حمام برود.

شاید ناشتا رفتن منافاتی با یک تکه نان خوردن نداشته باشد. یک احتمال دیگر این است که ناشتا رفتن خوب نیست مگر برای درمان بلغم باشد که درمان به همراه عوارض می‌باشد. شاید ناشتا رفتن به حمام سبب گرم شدن درون می‌شود و موجب از بین رفتن بلغم می‌شود و همچنین بدن را لاغر می‌کند.

شاید ملازمه ای بین ناشتا رفتن و لاغر شدن وجود داشته باشد. روایت می‌فرماید ناشتا رفتن گرمی بدن را زیاد می‌کند. این شاید عیبی نداشته باشد زیرا باعث از بین رفتن بلغم و چاقی می‌شود.

برعکس این مطلب نیز وجود دارد زیرا روایت می‌فرماید اگر کسی بعد از غذا خوردن به حمام برود باعث از بین رفتن صفراء و سوداء می‌شود.

بنابراین یک راه را به ما نشان می‌دهد. اگر کسی لاغر باشد به دلیل مره است که باید بلغم او را غالب کرد. و اگر کسی چاق است باید صفراء او غالب شود. باید فرد چاق را گرم و داغ کرد تا لاغر بشود. نیازی به رژیم های سخت غذا خوردن نیست.

چاقی نشانه سلامت هست ولی بعضی از چاقی رنج می‌برند.

در روایت آمده است:

مَنْ دَخَلَ الْحَمَّامَ عَلَى الرِّيقِ أَنْقَى‌ الْبَلْغَمَ‌ وَ إِنْ دَخَلْتَهُ بَعْدَ الْأَكْلِ أَنْقَى الْمِرَّةَ وَ إِنْ أَرَدْتَ أَنْ تَزِيدَ فِي لَحْمِكَ فَادْخُلِ الْحَمَّامَ عَلَى شِبَعِكَ وَ إِنْ أَرَدْتَ أَنْ يَنْقُصَ فِي لَحْمِكَ فَادْخُلْهُ عَلَى الرِّيق‌[7]

یعنی کسی که ناشتا به حمام برود بلغم را پاکسازی می‌کند و اگر بعد از غذا خوردن داخل حمام شوی صفراء و سوداء را پاکسازی می‌کند و اگر می‌خواهی گوشت بدنت زیاد شود وارد حمام شو بعد از سیری و اگر بخواهی گوشت بدنت کم شود ناشتا وارد حمام شو.

روایات دیگری هم هست که در اول جلد سه آمده است. در آنجا آمده است که کسی که چاق است می‌خواهد لاغر شود ناشتا حمام برود و کسی که لاغر است می‌خواهد چاق بشود بعد از غذا خوردن حمام برود.

می‌شود از این روایات قواعد کلی طبی استفاده کنیم برای چاقی و لاغری. البته خیلی بررسی نکرده ایم که با غلبه بلغم یا با گرمی انسان لاغر می‌شود چون روایات هر دو را دارد.

شاید می‌توان استفاده کرد که خشکی و گرمی باعث لاغری است.

کسی که لاغر می‌خواهد بشود هر روز ناشتا و کسی که می‌خواهد چاق بشود یک روز در میان با شکم پر به حمام برود.

به طور کلی مشخص شده است که بلغم باعث چاقی است و صفراء و سوداء باعث لاغری است. حالا سردی بلغم و گرمی صفراء و خشکی سوداء اثر چاقی و لاغری دارند؟ باید بررسی بشود.

ما به افراد لاغر توصیه می‌کنیم تا خرما با آب بخورند زیرا بدن مرطوب بشود و موجب چاقی بشود.

روزهای حمام رفتن

یک روایت واحد داریم که می‌فرماید سه شنبه ناخن بگیر و چهارشنبه حمام برو. ولی این روایت متعدد نیست و روی آن نمی‌شود حساب کرد.

حمام رفتن در روز جمعه مناسب ترین روز است و اگر بخواهیم روز دیگری را پیدا کنیم بنابر آنچه گفتیم چهارشنبه است.

ندیده ام که روایات روزی را برای حمام رفتن نهی کرده باشند.

جمعه واجب طبی است.

خوردن آب زیاد باعث رطوبت بدن می‌شود که یا دم و یا بلغم است و یا هر دو می‌باشد.

قطره عسل و انغوزه

این دارو برای ناخنک در چشم و آب مروارید و سرطان چشم است.

ناخنک یک گوشت اضافه داخل چشم است. حالت گوشت هم ندارد و شفاف است و مختصر ورمی مانند تاول در قسمت سفیدی یا سیاهی است.

سرمه نشادر برای ناخنک چشم خیلی سریع عمل می‌کند و چون خیلی می‌سوزاند سعی کنند فقط روی ناخنک ماهی یک بار بمالند.

بعد از یک ساعت سرمه را بشورد و بعد از آن سرمه اثمد بکشد.

ترکیب قطره عسل و انغوزه

داروی دیگری برای ناخنک وجود دارد و آن قطره ای از عسل خوب و انغوزه ای است که خوب باشد.

انغونزه خاکی نباشد و صاف و شفاف باشد. آسیاب شود و با عسل مخلوط شود. که قطره «عسل و انغوزه» نام دارد. قانون کلی این است که عسل باید دو برابر دارو باشد. اندازه ها وزنی است.

افرادی که ناخنک دارند یا آب مروارید دارند و یا سرطان دارند استفاده کنند.

بچه هایی می‌آورند که یک ساله یا دو ساله که مبتلا به سرطان چشم هستند و خیلی هم منظره دردناکی است. یک بچه ای چشم او را تخلیه کرده اند و به چشم دوم او زده بود که با همین قطره درمان شد.

باید توجه داشت که این قطره خیلی سوزناک است و چشم را خیلی قرمز می‌کند ولی باید تحمل کنند.

بیشتر موارد روایات می‌فرماید سرمه بکشید ولی قطره هم در روایات آمده است. «ذریره» هم داریم یعنی گرد. «شفاء العین» مخصوص چشم زخم است.