«درس طب در روایات»
استاد تبریزیان
95/03/03
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: ادامه بحث خواب – معرفی داروی بادشکن
صحبت راجع به خواب و شرائط و آداب آن بود.
سفارشات خواب
به طرف قبله قرار دادن صورت هنگام خواب
احتمال دارد که مراد «قبلهی تدفین» باشد یعنی شخص به سمت راست بخوابد و صورتش رو به قبله باشد. احتمال دارد مراد «قبلهی محتضر» باشد که پاها به طرف قبله است و زمانیکه مینشیند صورتش روبروی قبله قرار میگیرد.
از مجموع روایات و عمل علماء و مشهور استفاده میشود که پاها به سمت قبله باشد که همان «قبلهی محتضر» است. در این کتاب کمتر به این استدلال پرداخته شده است و نقض و ابرام ها و ادله نیامده است و فقط نتیجه آمده است. انشاء الله اگر فرصت کنم روایات این مسئله را مینویسم و بحث طلبگی آن را خواهیم کرد زیرا مسئلهی مهمی است و مبتلا به است.
در قبلهی محتضر انسان ملزم نیست دائما به سمت راست بخوابد بلکه اگر در حالات دیگر هم باشد رو به قبله میباشد ولی اگر قائل به قبلهی تدفین باشیم انسان فقط خوابیدن به سمت راست رو به قبله میباشد و در حالات دیگر مثلا اگر به سمت چپ بخوابد رو به قبله محسوب نمیشود.
اگر بگوییم قبلهی تدفین در خواب مراد است به این معنا خواهد بود که پیامبران(ع) هیچگاه به سمت قبله نخوابیده اند زیرا خواب پیامبران در حالت قفا بوده است بنابراین به نظر میرسد مراد همان چیزی است که از علماء و اساتید خودمان در نجف و در جای دیگر دیدیم که سنت آن ها این بوده است که پاهای خود را به سمت قبله قرار میداده اند.
امروزه کشف کرده اند که مدارهای مغناطیسی زمین باعث میشود که آیون های مثبت و منفی از هم تفکیک بشوند و آیون های مثبت به سمت سر میروند و برای سر مفید هستند و آیون های منفی به سمت پا میروند و برای پا مفید هستند.
آیون همان فلزات بدن هستند که با یک الکترون اضافه یا الکترون کمتر وجود دارد به خصوص آیون آهن که در بدن از هم جدا میشوند.
کارهای مغز و رساندن پیام ها با الکترون است و شاید با رفتن الکترون ها با بار اضافه به سمت مغز الکترون اضافهی آن ها به مغز داده شود و برای کارکرد مغز مفید باشند. البته ما این ها را از روایت استفاده نکردیم و باید بررسی بشود ولی در دنیا امروزه مطرح است که این حالت برای خواب باعث جدا شدن آیون ها میشود و برای بدن مفید است زیرا اگر آیون ها از هم جدا نشوند خنثی می شوند و برای فعالیت مثبت در بدن باید از هم جدا باشند.
بله، برای افرادی که در نیم کرده شمالی و جنوبی هستند جداسازی صورت میگیرد ولی شاید نوع جداسازی آیون ها برای هر نیم کره جدا باشد و برای هر کدام به یک شکل متفاوت مفید باشد.
عرض کردیم خود قبله مهم است و ملاک قطب زمین نیست. چیزی که تا به امروز میفهمیم این است که بیشتر ساکنان زمین در نیم کرهی شمالی هستند و به خصوص مسلمانان در شمال قبله قرار دارند خواب آن ها به سمت قطب خواهد بود و جداسازی آیون ها صورت خواهد گرفت ولی علم باید بیشتر از این ها برسد زیرا از روایات به دست میآید که قطب اصلی زمین کعبه است و از آنجا زمین تخم مرغی شکل و «دَحْوْ »شده است و بیت المعمور به محاذات آن است و باد ها از آنجا نشات میگیرد. ممکن است خیلی چیزها باشد ولی افرادی که این علوم را در دست دارند نمیگوید که قبله چنین موقعیتی و خصوصیتی دارد زیرا این کار تایید پیامبر(ص) و تایید مسلمانان میشود و هیچ وقت چنین چیزی را اظهار نمیکنند و حتما قبله خصوصیت هایی دارد در غیر اینصورت لزومی ندارد که همهی مسلمانان به طرف قبله نماز بخوانند و بخوابند و قربانی ها به سمت قبله باشد این ها نشان از رازی در این کار است و خداوند هرچه را واجب کند حتما حکمت و مصلحتی دارد.
گذاشتن دست راست زیر گونهی راست
مستحب است انسان در ابتداء خواب دست راست را زیر چانه قرار بدهد و پیامبر(ص) این کار را انجام میداد.
وَ كَانَ ص إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ اضْطَجَعَ عَلَى شِقِّهِ الْأَيْمَنِ وَ وَضَعَ يَدَهُ الْيُمْنَى تَحْتَ خَدِّهِ الْأَيْمَنِ ثُمَّ يَقُولُ اللَّهُمَّ قِنِي عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ عِبَادَك[1]
یعنی هنگامی که پیامبر(ص) به رختخواب میرفت بر سمت راست میخوابید و دست راست خود را زیر گونهی راست قرار میداد...
به طور کلی به این مسئله سفارش شده است و علتی برای آن هم ذکر شده است.
إِذَا نَامَ أَحَدُكُمْ فَلْيَضَعْ يَدَهُ تَحْتَ خَدِّهِ الْأَيْمَنِ فَإِنَّهُ لَا يَدْرِي أَ يَنْتَبِهُ مِنْ رَقْدَتِهِ أَمْ لَا.[2]
یعنی هنگامی که یکی از شما خوابید دست راست خود را زیر گونهی راست قرار بدهد زیرا نمیداند از رختخواب بلند خواهد شد یا نه.
چه ارتباطی بین موت و دست راست در زیر گونهی راست دارد. ما از این مسائل اطلاعی نداریم و ممکن است که علم با پیشرفت خود این مسائل را بدست بیاورد.
باز گذاشتن دهان هنگام خواب
مقداری باز بودن دهان هنگام خواب برای سلامتی دندان و صورت خوب است. در صورتیکه این کار انجام نشود صورت ورم میکند و دندان ها از هم میپاشند زیرا بخارات سینه و دهان به دهان می آید و اگر راهی برای خارج شدن پیدا نکند به ریشهی دندان ها میخورد و صورت را هم خراب میکند.
مَرَّ أَخِي عِيسَى ع بِمَدِينَةٍ وَ إِذَا وُجُوهُهُمْ صُفْرٌ وَ عُيُونُهُمْ زُرْقٌ فَصَاحُوا إِلَيْهِ وَ شَكَوْا مَا بِهِمْ مِنَ الْعِلَلِ فَقَالَ دَوَاؤُهُ مَعَكُمْ أَنْتُمْ إِذَا أَكَلْتُمُ اللَّحْمَ طَبَخْتُمُوهُ غَيْرَ مَغْسُولٍ وَ لَيْسَ شَيْءٌ يَخْرُجُ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا بِجَنَابَةٍ فَغَسَلُوا بَعْدَ ذَلِكَ لُحُومَهُمْ فَذَهَبَتْ أَمْرَاضُهُمْ وَ قَالَ مَرَّ أَخِي بِمَدِينَةٍ وَ إِذَا أَهْلُهَا أَسْنَانُهُمْ مُنْتَثِرَةٌ وَ وُجُوهُهُمْ مُنْتَفِخَةٌ فَشَكَوْا إِلَيْهِ فَقَالَ أَنْتُمْ إِذَا نِمْتُمْ تُطْبِقُونَ أَفْوَاهَكُمْ فَتَغْلِي الرِّيحُ فِي الصُّدُورِ تَبْلُغُ إِلَى الْفَمِ فَلَا يَكُونُ لَهَا مَخْرَجٌ فَتُرَدُّ إِلَى أُصُولِ الْأَسْنَانِ فَيَفْسُدُ الْوَجْهُ فَإِذَا نِمْتُمْ فَافْتَحُوا شِفَاهَكُمْ وَ صَيِّرُوهُ لَكُمْ خُلُقاً فَفَعَلُوا فَذَهَبَ ذَلِكَ عَنْهُم[3]
حضرت علی (ع) میفرماید یعنی برادرم حضرت عیسی (ع) به شهری مرور کرد و اهل آنجا را با دندن های پراکنده و صورت های باد کرده دید به حضرت عیسی (ع) شکایت کردند فرمود هنگامی که میخوابید دهان را میبندید و باد در سینه میجوشد تا به دهان برسد و راه خروج ندارد پس به ریشهی دندان ها برمیگردد و صورت را خراب میکند پس وقتی میخوابید لب ها را باز کنید و به این کار عادت کنید آن ها این کار را کردند و این بیماری از بین رفت.
شاید تمام باد از بینی خارج نشود و در دهان حبس شود ولی اگر دهان یا لب قدری باز باشد، بخارات به راحتی خارج میشوند.
گذاشتن پنبه در گوش هنگام خواب
این مسئله برای سلامتی مفید است. این کار از سرماخوردن گوش یا وارد شدن حشره داخل گوش یا رسیدن آسیب به گوش جلوگیری میکند و خواب انسان را آرام میکند و باعث میشوند انسان صداها را نشنود.
این کار عبادت نیست بلکه ارتباط با سلامتی دارد.
انواع خواب
در روایت آمده است:
نَمْ نَوْمَ الْمُعْتَبِرِينَ وَ لَا تَنَمْ نَوْمَ الْغَافِلِينَ فَإِنَّ الْمُعْتَبِرِينَ مِنَ الْأَكْيَاسِ يَنَامُونَ اسْتِرَاحَةً وَ لَا يَنَامُونَ اسْتِبْطَاراً قَالَ النَّبِيُّ ص تَنَامُ عَيْنَايَ وَ لَا يَنَامُ قَلْبِي وَ انْوِ بِنَوْمِكَ تَخْفِيفَ مَئُونَتِكَ عَلَى الْمَلَائِكَةِ وَ اعْتِزَالَ النَّفْسِ عَنْ شَهَوَاتِهَا وَ اخْتَبِرْ بِهَا نَفْسَكَ وَ كُنْ ذَا مَعْرِفَةٍ بِأَنَّكَ عَاجِزٌ ضَعِيفٌ لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ مِنْ حَرَكَاتِكَ وَ سُكُونِكَ إِلَّا بِحُكْمِ اللَّهِ وَ تَقْدِيرِهِ وَ إِنَّ النَّوْمَ أَخُو الْمَوْتِ وَ اسْتَدِلَّ بِهَا عَلَى الْمَوْتِ الَّذِي لَا تَجِدُ السَّبِيلَ إِلَى الِانْتِبَاهِ فِيهِ وَ الرُّجُوعِ إِلَى إِصْلَاح مَا فَاتَ عَنْكَ وَ مَنْ نَامَ عَنْ فَرِيضَةٍ أَوْ سُنَّةٍ أَوْ نَافِلَةٍ فَاتَهُ بِسَبَبِهَا شَيْءٌ فَذَلِكَ نَوْمُ الْغَافِلِينَ وَ سِيرَةُ الْخَاسِرِينَ وَ صَاحِبُهُ مَغْبُونٌ وَ مَنْ نَامَ بَعْدَ فَرَاغِهِ مِنْ أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ السُّنَنِ وَ الْوَاجِبَاتِ مِنَ الْحُقُوقِ فَذَلِكَ نَوْمٌ مَحْمُودٌ وَ إِنِّي لَا أَعْلَمُ لِأَهْلِ زَمَانِنَا هَذَا شَيْئاً إِذَا أَتَوْا بِهَذِهِ الْخِصَالِ أَسْلَمَ مِنَ النَّوْمِ لِأَنَّ الْخَلْقَ تَرَكُوا مُرَاعَاةَ دِينِهِمْ وَ مُرَاقَبَةَ أَحْوَالِهِمْ وَ أَخَذُوا شِمَالَ الطَّرِيقِ وَ الْعَبْدُ إِنِ اجْتَهَدَ أَنْ لَا يَتَكَلَّمَ كَيْفَ يُمْكِنُهُ أَنْ لَا يَسْتَمِعَ إِلَّا مَا لَهُ مَانِعٌ مِنْ ذَلِكَ وَ إِنَّ النَّوْمَ مِنْ إِحْدَى تِلْكَ الْآلَاتِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا وَ إِنَّ فِي كَثْرَتِهِ آفَاتٍ وَ إِنْ كَانَ عَلَى سَبِيلِ مَا ذَكَرْنَاهُ وَ كَثْرَةُ النَّوْمِ يَتَوَلَّدُ مِنْ كَثْرَةِ الشُّرْبِ وَ كَثْرَةُ الشُّرْبِ يَتَوَلَّدُ مِنْ كَثْرَةِ الشِّبَعِ وَ هُمَا يُثَقِّلَانِ النَّفْسَ عَنِ الطَّاعَةِ وَ يُقْسِيَانِ الْقَلْبَ عَنِ التَّفَكُّرِ وَ الْخُشُوعِ وَ اجْعَلْ كُلَّ نَوْمِكَ آخِرَ عَهْدِكَ مِنَ الدُّنْيَا وَ اذْكُرِ اللَّه تَعَالَى بِقَلْبِكَ وَ لِسَانِكَ وَ خَفِ اطِّلَاعَهُ عَلَى سِرِّكَ مُسْتَعِيناً بِهِ فِي الْقِيَامِ إِلَى الصَّلَاةِ إِذَا انْتَبَهْتَ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَقُولُ لَكَ نَمْ فَإِنَّ لَكَ بَعْدُ لَيْلًا طَوِيلًا يُرِيدُ تَفْوِيتَ وَقْتِ مُنَاجَاتِكَ وَ عَرْضِ حَالِكَ عَلَى رَبِّكَ وَ لَا تَغْفُلْ عَنِ الِاسْتِغْفَارِ بِالْأَسْحَارِ فَإِنَّ لِلْقَانِتِينَ فِيهِ أَشْوَاقا[4]
یعنی بخواب خواب عبادت کنندگان نه خواب غافلین عبادت کنندگان عقل دارند و زیرک هستند آن ها به خاطر استراحت میخوابند ولی افراد غافل خواب زیاد و لغو دارند پیامبر(ص) فرمود چشم من میخوابد و قلب من نمیخوابد خواب خود را عبادت قرار بده بخواب تا کار فرشتگان کمتر شود و بخواب تا به فکر شهوت نباشی و خودت را امتحان کن و خواب عبرتی برای تو باشد که عاجز و ناتوان هستی و قدرت حرکت و سکون نداری مگر به اذن و تقدیر خداوند باشد زیرا خواب برادر مرگ است و خواب را دلیل مرگ قرار بده و تفاوت آن ها این است که در خواب میتوانی بیدار شوی ولی در مرگ راه برگشت وجود ندارد تا برگردی و کارهای خراب را اصلاح کنی کسی که میخوابد تا جائیکه نافله یا واحبی از او فوت شود یا کار خیری به سبب خواب فوت شود خواب غافلین است و روش افراد زیان کننده است و صاحب این خواب محروم و مغمون است و کسی که مستحبات و واجبات و حقوق خداوند و خلق را اداء کند خواب خوب است و من برای اهل زمان خود زمانیکه وجبات خود را انجام بدهند چیزی بهتر و سالم تر از خواب نیست زیرا مردم رعایت احکام شرع را کنار گذاشته اند و مراقب احوال خود نیستند و به بیراهه رفتند و بنده اگر میخواهد تلاش کند جلوی دهان را بگیرد ولی چگونه میتواند گوش ندهد؟ زمانی میآید که کسی نجات پیدا نمیکند مگر کسی که زیاد میخوابد (از جهتی که خواب مانع گناه میشود) خداوند فرمود شنوایی و بینایی و قلب همه مورد سوال قرار میگیرند و در زیاد خوابیدن آفاتی دارد هرچند خواب با نیتی باشد که ذکر شد و زیاد خوابیدن از زیاد نوشیدن است و زیاد نوشیدن از زیاد سیر شدن است و بدن را از اطاعت سنگین میکنند و سبب قساوت قلب از تفکر و خشوع میشود و هر خوابی را خواب آخر قرار بده و خداوند را با قلب و زبان یاد کن و بترس از اینکه خداوند راز و پنهان تو را خبر دارد و در قلب در نظر داشته باش و از خداوند کمک بخواه برای نماز و هر زمان بیدار شوی شیطان میگوید بخواب هنوز از شب مانده است میخواهد زمان مناجات از بین برود و تو عرضهی احوال به خداوند نکنی و از استغفار کردن در سحر ها غافل نشو زیرا اهالی قنوت و دعاء شوق ها و لذت هایی در این مناجات دارند.
به دلیل همین روایت میگوییم اگر کسی نماز شب بخوابد و نماز صبح و تعقیبات آن را هم انجام دهد و بین الطلوعین بخوابد اشکالی ندارد.
شیخ جعفر کاشف الغطاء در کتاب کشف الغطاء میفرماید: وردت رخصه فی النوم لمن صلی باللیل یعنی برای کسی که نماز شب میخواند خواب بین الطلوعین اجازه داده شده است.
غلبهی خون هم موجب زیاد شدن خواب میشود و یکی از علت های کثرت نوشیدن صفراوی بودن است.
بیت الخلاء رفتن قبل از خواب
لَا تَجْلِسْ عَلَى الطَّعَامِ إِلَّا وَ أَنْتَ جَائِعٌ وَ لَا تَقُمْ عَنِ الطَّعَامِ إِلَّا وَ أَنْتَ تَشْتَهِيهِ وَ جَوِّدِ الْمَضْغَ وَ إِذَا نِمْتَ فَاعْرِضْ نَفْسَكَ عَلَى الْخَلَاءِ فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هَذَا اسْتَغْنَيْتَ عَنِ الطِّبِّ.[5]
یعنی ... هنگام خواب خود را به دستشوئی عرضه کن پس اگر این کار ها را انجام دادی از طب بینیاز میشوی.
وضوء گرفتن برای خواب
این وضوء برای نماز نیست بلکه برای سلامتی است. خوابیدن بر طهارت منافع زیادی دارد و کسی که این کار را انجام دهد گویا تمام شب را بیدار بوده و عبادت کرده است.
مَنْ نَامَ مُتَوَضِّئاً كَانَ فِرَاشُهُ لَهُ مَسْجِداً وَ نَوْمُهُ لَهُ صَلَاةً حَتَّى يُصْبِحَ وَ مَنْ نَامَ عَلَى غَيْرِ وُضُوءٍ كَانَ فِرَاشُهُ لَهُ قَبْراً وَ كَانَ كَالْجِيفَةِ حَتَّى يُصْبِح[6]
کسی که با وضوء بخوابد رختخواب او مسجد است و خوابش نماز است تا اینکه صبح کند و کسی که بدون وضوء بخوابد رختخواب او قبر است و مانند جیفه و مردار تا صبح است.
وضوء هنگام خواب نیروهای خوب و خیِّر جهان و ملائکه را جذب میکند و به انسان کمک میکنند.
طَهِّرُوا هَذِهِ الْأَجْسَادَ طَهَّرَكُمُ اللَّهُ فَلَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يَبِيتُ طَاهِراً إِلَّا بَاتَ مَعَهُ مَلَكٌ فِي شِعَارِهِ لَا يَنْقَلِبُ سَاعَةً مِنْ لَيْلٍ يَسْأَلُ اللَّهَ شَيْئاً مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ إِلَّا أَعْطَاهُ إِيَّاه[7]
یعنی اجساد خود را طاهر کنید خداوند شما را طاهر کند و بنده ای که طاهر باشد هنگام خواب فرشته ای همراه او و داخل لباس های داخلی او خواهد بود و غلط نمیخورد و حاجتی نمیخواهد مگر اینکه ملک حاجت او را برآورده میکند.
تبلیغ این مسائل بهداشتی با انواع روش ها صورت میگیرد و در دنیا این مسائل با این زبان تبیین نمیشود و این قدرت اسلام است اگر کسی مسائل بهداشتی را با این زبان ها تبلیغ کند چقدر انگیزه ایجاد میکند و ضمانت دارد.
تیمم کردن برای خواب اگر آب نباشد
لَا يَنَامُ الْمُسْلِمُ وَ هُوَ جُنُبٌ وَ لَا يَنَامُ إِلَّا عَلَى طَهُورٍ فَإِنْ لَمْ يَجِدِ الْمَاءَ فَلْيَتَيَمَّمْ بِالصَّعِيدِ فَإِنَّ رُوحَ الْمُؤْمِنِ تَرُوحُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى فَيَلْقَاهَا وَ يُبَارِكُ عَلَيْهَا فَإِنْ كَانَ أَجَلُهَا قَدْ حَضَرَ جَعَلَهَا فِي مَكْنُونِ رَحْمَتِهِ وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ أَجَلُهَا قَدْ حَضَرَ بَعَثَ بِهَا مَعَ أُمَنَائِهِ مِنَ الْمَلَائِكَةِ فَيَرُدُّوهَا فِي جَسَدِه[8]
یعنی ... اگر آب پیدا نمیکنی با خاک تیمم کن زیرا روح مومن به سمت خداوند میرود و با او ملاقات میکند و خداوند برکت میدهد ...
مسح کردن رختخواب و پتو
مکانیزم و خصوصیت این کار برای ما معلوم نیست. البته علتی ذکر شده است.
إِذَا أَوَى أَحَدُكُمْ إِلَى فِرَاشِهِ فَلْيَمْسَحْهُ بِطَرَفِ إِزَارِهِ فَإِنَّهُ لَا يَدْرِي مَا يَحْدُثُ عَلَيْهِ ثُمَّ لْيَقُلِ اللَّهُمَّ إِنْ أَمْسَكْتَ نَفْسِي فِي مَنَامِي فَاغْفِرْ لَهَا وَ إِنْ أَرْسَلْتَهَا فَاحْفَظْهَا بِمَا تَحْفَظُ بِهِ عِبَادَكَ الصَّالِحِين[9]
یعنی هنگامی که به رختخواب میروید آن را با حاشیه و طرف پیراهن خود مسح کنید زیرا خبر ندارد چه اتفاقی روی آن میافتد...
إِذَا أَوَى أَحَدُكُمْ إِلَى فِرَاشِهِ فَلْيَمْسَحْه بِضَفَّةِ إِزَارِهِ، فَإِنَّهُ لَا يَدْرِي مَا حَدَثَ عَلَيْهِ بَعْدَه[10]
یعنی هنگامی که هریک از شما به رختخواب میرود آن را با گوشهی لباس خود مسح کند زیرا نمیداند برای آن چه اتفاقی افتاده است.
«ازار» به معنای لباس پایین بدن است.
ممکن است حشره یا ماری یا عقربی روی رختخواب باشد که انسان را بگزد این چیزی است که ما میفهمیم ولی به نظر من چیزی بالاتر از این مسائل است زیرا میفرماید «لایدری» یعنی انسان خبر ندارد و علم آن را ندارد و شاید با پیشرفت علم بشر بفهمد چه تغییر و تحولاتی روی رختخواب ها میافتد.
اگر صحبت از عقرب و خاک و مار و کثافت و عقرب باشد در زمان ما نخواهد بود زیرا انسان میتواند ببیند ولی عرض کردم صحبت از بالاتر از این حرف ها است و شاید در خانه های قدیم هم نبوده است و پیامبر(ص) میفرماید علم شما هنوز به این چیزها نمیرسد.
معرفی داروی باد معده
افرادی که نفخ دارند و چه بسا افرادی نمیتوانند خود را کنترل کنند و مرتب وضوء آن ها باطل میشود و خصوصا خانم ها که شکایت میکنند.
تنبلی معده و تنبلی روده و شل شدن مقعد و جلوگیری کننده ها (قوهی ماسکه) میتواند از علل این بیماری باشد.
سلسل البول و سلسل الغائط و سلسل الریح سه نوع سلسل است که وجود دارد.
باد باعث هول دادن غذا ها داخل روده است تا از بدن خارج شود. باد در حد خود خوب است ولی اگر از حد تجاوز بگذرد خوب نیست و حالت بیماری است.
• اُشنه یک واحد
• افتیمون یک واحد
• بسباسه یک واحد پوست جوزبویا است
• جوشیر یک واحد
• مرمکی یک واحد
• حب البلسان یک واحد بله، چوب بلسان هم میتوان مصرف کرد.
• سکبینه دو واحد وَ هَذَا يَنْفِي الرِّيَاحَ مِثْلَ السَّكْبِينَج[11] یعنی سکبینه بادها را از بین میبرد که در عربی «سکبینج» نامیده میشود.
• انجدان رومی دو واحد در این زمینه خیلی موثر است
آسیاب شود و الک شود غیر از افتیمون که آسیاب میشود ولی الک نمیشود و در صورت لزوم یک قاشق مرباخوری استفاده کنند.
شاه زیره باد را دفع میکند و شخص مبتلا به دفع باد است و ما بادشکن میخواهیم. یک باد شکن داریم و یک چیزی باد را خارج میکند. این دارو جلوی تولید باد در شکم را میگیرد.