موضوع: ادامه بحث سلامتی در خواب – معرفی داروی معده

زمان هایی که برای خوابیدن نهی شده است

خوابیدن قبل از نماز عشاء

قبل از رفتن سرخی مغرب خوابیدن خوب نیست. در قدیم مردم تمام روز کار می‌کردند و برق و تلویزیون نبود و سر شب می‌خوابیدند و سر شب می‌خوابیدند و صبر زمان عشاء نداشتند و اسلام گفته است که بین نماز مغرب و عشاء‌ خواب خوب نیست.

در آن زمان نماز مغرب و عشاء را با فاصله‌ی تقریبا یک ساعت می‌خواندند. به همین جهت سفارش شده است که بین نماز مغرب و عشاء خوابیده نشود زیرا باعث می‌شود که شخص برای نماز عشاء خواب بماند.

تَتَجافى‌ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون‌[1]

یعنی پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى‌شود (و بپا مى‌خيزند و رو به درگاه خدا مى آورند) و پروردگار خود را با بيم و اميد مى‌خوانند، و از آنچه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌كنند

افرادی که در این یک ساعت بدنشان از محل خواب فاصله می‌گیرد مدح شده اند تا زمان عشاء نماز بخوانند و بعد از آن بخوابند.

چه بسا خوابیدن در این وقت غیر از قضاء‌ شدن نماز عشاء، برای انسان ضرر هم داشته باشد.

تَتَجافى‌ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ قَالَ: كَانُوا لَا يَنَامُونَ حَتَّى يُصَلُّوا الْعَتَمَةَ.[2]

یعنی مراد آیه 11 از سوره‌ی سجده افرادی هستند که شب نمی‌خوابند تا نماز عشاء را بخوانند.

امروزه با وجود تلویزیون و برق کسی در این ساعت نمی‌خوابد.

خواب بعد از عصر

عصر زمانی است که سایه‌ی انسان به اندازه‌ی دو «یارد» یعنی تقریبا یک متر بشود یا به اندازه‌ی چهار «پا» برسد که هرپا به اندازه‌ی سی سانت است که تقریبا یک و بیست سانت می‌شود.

النَّوْمُ أَوَّلَ‌ النَّهَارِ خُرْقٌ‌ وَ الْقَائِلَةُ نِعْمَةٌ وَ النَّوْمُ بَعْدَ الْعَصْرِ حُمْقٌ وَ النَّوْمُ بَيْنَ الْعِشَاءَيْنِ يَحْرِمُ الرِّزْقَ.[3]

خواب اول روز خروج از طبیعت است و خواب وسط روز نعمتی است و خواب بعد از عصر کار احمقانه و سفیهانه است وخواب بین نماز مغرب و عشاء روزی را قطع می‌کند.

«حمق» به این معنا است که کار درستی نیست و نظر و کار فاسدی است.

«خرق» به معنای تجاوز از امر طبیعی و عادت بشر است.

خواب بین نماز شب و نماز صبح

البته در این مورد یک تاملی وجود دارد. کسی که نماز شب می‌خواند صلاح نیست که بعد از آن بخوابد و می‌تواند صرفا دراز بکشد.

إِيَّاكَ‌ وَ النَّوْمَ‌ بَيْنَ صَلَاةِ اللَّيْلِ وَ الْفَجْرِ وَ لَكِنْ ضَجْعَةً بِلَا نَوْمٍ فَإِنَّ صَاحِبَهُ لَا يُحْمَدُ عَلَى مَا قَدَّمَ مِنْ صَلَاتِهِ.[4]

یعنی بین نماز شب و نماز صبح نخواب ولی دراز بکش زیرا اگر کسی بخوابد در این وقت دیگر فائده و خوبی نماز قبل او از بین می‌رود.

چون در روایات می‌فرماید که نافله‌ی صبح را ضمیمه‌ی نماز شب کنید به نظر می‌رسد که مراد این است که اگر کسی بعد از نماز شب بخوابد نافله‌ی صبح از بین می‌رود و نماز شب از بین نمی‌رود زیرا در روایات می‌خوانیم که پیامبر‌(ص) نماز شب را در شب تقسیم می‌کرد و همه را پشت سر هم نمی‌خواند و دو رکعت می‌خواند و می‌خوابید و دوباره از خواب بلند می‌شد و مسواک می‌زد و دو رکعت دیگر می‌خواند و به همین ترتیب به حالت انسانی که از چیزی مانند روز قیامت برحذر باشد.

خواب بعد از نماز شب ایرادی ندارد ولی خوابیدن بعد از نافله‌ی صبح که فرموده اند بعد از نماز شب خوانده شود، مشکل دارد و به صلاح نیست و در صورت خواب بعد از آن نافله‌ی صبح حساب نمی‌شود.

شام باید بعد از وقت عشاء است:

عَشَاءُ الْأَنْبِيَاءِ بَعْدَ الْعَتَمَةِ فَلَا تَدَعُوا الْعَشَاءَ فَإِنَّ تَرْكَ الْعَشَاءِ خَرَابُ الْبَدَنِ‌.[5]

یعنی شام خوردن انبیاء بعد از وقت عشاء‌ است...

انسان باید با شکم پر بخوابد و اگر کسی با شکم پر بخوابد روز بعد اصلا به غذا میل نخواهد داشت و ناهار هم میل نخواهد داشت.

بهترین زمان خواب «قیلوله» قبل از اذان ظهر است. از روایات استفاده می‌شود که تا نماز عصر وقت دارد و خواب بعد از عصر اشکال دارد.

اعمال و نوافل و دعاء های سفارش شده در شب بیشتر بین وقت مغرب و عشاء‌ است.

بیدار ماندن بعد از عشاء خوب نیست ولی خواندیم که برای خواندن قرآن یا برای طلب علم و یا برای زوج که به سمت زوجه می‌رود اشکال ندارد.

حالات نهی شده برای خواب

تنها خوابیدن

در روایات تنهایی خوابیدن نهی شده است و بیشترین آسیبی که جن به انسان می‌زند برای خوابیدن تنها در خانه است. پیامبر(ص) از خوابیدن تنها کراهت داشت بلکه چنین شخصی را لعن کرده است:

لَعَنَ اللَّهُ الْآكِلَ زَادَهُ وَحْدَه‌ وَ السَّائِرَ فِي الطَّرِيقِ وَحْدَهُ وَ النَّائِمَ‌ فِي الْفِرَاشِ وَحْدَه‌[6]

یعنی خداوند شخصی که توشه‌ی خود را تنها می‌خورد و در راه تنها سفر می‌کند و در رختخواب تنها می‌خوابد را لعن کرده است.

بله، تنها در اتاق خوابیدن هم خوب نیست. قدیم به اتاق «خانه» می‌گفتند و مراد از «بیت» اتاق است.

البته افرادی که تنها هستند و برای آن ها مشکل پیش نمی‌آید قوت عقل دارند.

الصَّبْرُ عَلَى‌ الْوَحْدَةِ عَلَامَةُ قُوَّةِ الْعَقْل‌[7]

یعنی صبر کردن بر تنهایی علامت نیرومندی عقل است.

در وصیت پیامبر(ص) به حضرت امیر آمده است:

يَا عَلِيُّ ثَلَاثَةٌ يُتَخَوَّفُ‌ مِنْهُنَ‌ الْجُنُونُ‌ التَّغَوُّطُ بَيْنَ الْقُبُورِ وَ الْمَشْيُ فِي خُفٍّ وَاحِدٍ وَ الرَّجُلُ يَنَامُ وَحْدَه‌[8]

یعنی ای علی احتمال جنون برای صاحب سه کار وجود دارد تخلی بین قبرها و راه رفتن در یک کفش یا دمپایی و تنها خوابیدن

«جنون» از جن است و در این حالات جن بر انسان مسلط می‌شود.

اکثر ابتلائات به آسیب جن برای تنها خوابیدن است. این حالت در اروپا شایع است زیرا زن و مرد تنها زندگی می‌کنند.

بله، از فعل مضارع شاید استفاده شود که اگر کسی دائما تنها بخوابد خوب نیست.

الْبَائِتُ‌ فِي‌ الْبَيْتِ‌ وَحْدَهُ وَ السَّائِرُ وَحْدَهُ شَيْطَانَانِ وَ الِاثْنَانِ لُمَّةٌ وَ الثَّلَاثَةُ أَنَس‌[9]

کسی که در خانه(اتاق را هم شامل می‌شود) تنها خوابیده است و کسی که تنها سفر کرده است هردو شیطان هستند و اگر دو نفر باشند حالت جمع است و اگر سه نفر باشند حالت انس و خوشی هم دارد.

مراد از «بیتوته» بیشتر حالت خواب است ولی شاید تنها بودن بدون خواب را هم شامل شود.

زمان تنهایی شیطان بر انسان مسلط می‌شود و انسان تحت کنترل شیطان قرار می‌گیرد. دست و زبان و چشم او دست و زبان و چشم شیطان می‌شود.

افرادی را پیش من می‌آورند که از خود هیچ اراده ای ندارد و حرف و کاری که می‌کند از طرف جن یا از طرف شیطان است. تبدیل به شیطان و جن می‌شود. خیلی دیده ام افرادی که را از جانب شیطان و جن صحبت می‌کنند و می‌گوید ما او را ترساندیم و کارهای دیگر را از جانب شیطان و جن انجام داده است.

حرزهای ائمه(ع) در زمینه‌ی محافظت از جن و شیطان موثر است.

کراهت بیشتر این است که انسان تنها و روی پشت بام باشد.

أَنَّهُ كَانَ يَكْرَهُ الْبَيْتُوتَةَ لِلرَّجُلِ عَلَى‌ سَطْحٍ‌ وَحْدَهُ‌ أَوْ عَلَى سَطْحٍ لَيْسَتْ عَلَيْهِ حَجْرَةٌ وَ الرَّجُلُ وَ الْمَرْأَةُ فِيهِ بِمَنْزِلَةٍ.[10]

یعنی امام صادق(ع)‌ دوست نداشت شخصی روی پشت بام تنها بخوابد ...

خوابیدن روی بامی که دیوار ندارد

كَرِهَ النَّوْمَ‌ فِي‌ سَطْحٍ‌ لَيْسَ بِمُحَجَّرٍ وَ قَالَ مَنْ نَامَ عَلَى سَطْحٍ غَيْرِ ذِي مُحَجَّرٍ فَقَدْ بَرِئَتْ مِنْهُ الذِّمَّة[11]

یعنی پیامبر(ص) خوابیدن رو پشت بامی که دیوار نداشت را دوست نداشت و کسی که این کار را انجام دهد از ذمه‌ی دیگران برداشته شده است و اگر اتفاقی بیفتد ضامن نیستند...

احتمال دارد از پشت بام پرت شود یا احتمال دارد مبتلا به جنون شود.

مَنْ‌ بَاتَ‌ عَلَى‌ سَطْحٍ‌ غَيْرِ مُحَجَّرٍ فَأَصَابَهُ شَيْ‌ءٌ فَلَا يَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ‌.[12]

یعنی کسی که روی پشت بام بدون دیوار بخوابد و چیزی به او اصابت کند غیر خود را ملامت نکند.

این لحن معمولا برای ابتلاء به دیوانگی است یعنی شخص مبتلاء به مشکل عقلی می‌شود. مراد افتادن نیست زیرا در روایات می‌فرماید که اندازه‌ی دیوار دو ذراع یعنی یک متر یا یک ذراع و حتی یک وجب کافی است و یک وجب جلوی افتادن را نمی‌گیرد بلکه خود سبب افتادن می‌شود.

شیطان به معنای چیزی است که از راه مخفی به انسان آسیب می‌زند و مکانیزم عمل کردن یک وجب دیوار برای جلوگیری از جنون جای بررسی دارد.

خوابیدن با دست نشسته

در این حال شیطان به انسان آسیب می‌رساند:

لَا يَبِيتَنَّ أَحَدُكُمْ وَ يَدُهُ‌ غَمِرَةٌ فَإِنْ فَعَلَ فَأَصَابَهُ لَمَمُ الشَّيْطَانِ‌ فَلَا يَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَه‌[13]

یعنی کسی از شما درحالیکه دستش آلوده و نشسته است نخوابد و اگر این کار را انجام داد و به او دیوانگی از شیطان رسید فقط خودش را ملامت کند.

«لمم» در لغت به دیوانگی یا شاید به کل بیماری ها معنا شده است.

اغْسِلُوا صِبْيَانَكُمْ‌ مِنَ الْغَمَرِ فَإِنَّ الشَّيَاطِينَ تَشَمُّ الْغَمَرَ فَيَفْزَعُ الصَّبِيُّ فِي رُقَادِهِ وَ يَتَأَذَّى بِهِ الْكَاتِبَان‌[14]

یعنی کودکان خود را از آلودگی ها و باقیمانده‌ی غذا ها بشویید زیرا شیطان آن را بو می‌کند و سبب پریدن کودک از خواب می‌شود و دو فرشته هم از بوی آن اذیت می‌شوند.

از این ورایت و مشابه آن بدست آوردیم افرادی که در خواب حالت ترس و فزع دارند به خاطر آسیبی است که جن یا شیطان به او زده است. اگر بخواهیم متوجه آسیب شیطان و جن شویم سوال می‌کنیم که آیا از خواب می‌پری؟ این می‌تواند نشانه‌ی آسیب جن و شیطان باشد.

یک روایت می‌فرماید «لمم» یک ورایت می‌فرماید «جنون» و دیگری می‌فرماید «فزع» معلوم می‌شود این ها با یکدیگر ارتباطی دارند و نشانه‌ی این است که پریدن در خواب نشانه‌ی آسیب شیطان است و احتمال دارد به دیوانگی مبتلا شود.

آهن شیطان را جذب می‌کند و «حدید چینی» یک نوع سنگ است.

خوابیدن به پشت

این حالت موجب می‌شود خواب کامل محقق نشود و این حالت خواب پیامبران (ع) است زیرا منتظر وحی هستند.

پیامبر(ص) می‌فرماید:

أَنَّهُ غَفَا ثُمَّ قَامَ يُصَلِّي مِنْ غَيْرِ تَجْدِيدِ الْوُضُوءِ فَسُئِلَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ إِنِّي لَسْتُ كَأَحَدِكُمْ تَنَامُ‌ عَيْنِي‌ وَ لَا يَنَامُ‌ قَلْبِي‌[15]

یعنی ... چشم من می‌خوابد ولی قلب من نمی‌خوابد.

خواب به پشت شکم ها را کوچک می‌کند ولی مشکل آن کامل نبودن خواب است.

خواب به سمت چپ

درمورد این حالت روایات مختلف است و یک سری خواب منافقین معرفی شده است و یک سری روایات آن را خواب تجار معرفی کرده اند.

به نظر می‌رسد ترجیح با روایاتی است که می‌فرماید خوابیدن به سمت چپ برای تاجران است زیرا این افراد غذای زیادی خوردند و با این حالت از خواب خون به سمت معده سرازیر می‌شود و به هضم غذا کمک می‌کند و نمی‌توانیم بگوییم که این حالت برای منافقین و کفار است زیرا روایتی داریم می‌فرماید اگر به سمت چپ هم خوابیده شود باعث عمر طولانی می‌شود.

أربَعَةٌ تَزيدُ في العُمُرِ : التَّزويجُ بِالأَبكارِ ، وَ الاِغتِسالُ بِالماءِ الحارِّ ، وَالنَّومُ عَلَى اليَسارِ ، وأكلُ التُّفّاحِ بِالأَسحارِ .[16]

یعنی چهار چیز عمر را زیاد می‌کند ازدواج با خانم های باکره و غسل با آب گرم و خوابیدن به سمت چپ و خوردن سیب در اول روز

خواب به سمت راست

این حالت خواب برای صالحان است و شاید بهترین خواب در این حالت باشد زیرا خواب مومنین و خواب افرادی است که شکم ها را پر نمی‌کنند. کسی که می‌خواهد از عقل خود استفاده کند و اهل فکر و تدبر هستند باید به سمت راست بخوابند. این حالت خوابیدن یا باعث استفاده از عقل است یا باعث رشد عقل است.

قسمت راست مغز برای افکار خوب و نیکو است و قسمت چپ مغز برای افکار بد و شیطنت و مکر است و برای افکار دنیایی است. اگر به سمت راست خوابیده شود خون به سمت راست می‌رسد و افکار خوب را تقویت می‌کند و اگر به سمت چپ خوابیده شود خون به آنجا سرازیر می‌شود و آن قسمت تقویت می‌شود.

از روایات استفاده می‌شود افرادی که کم می‌خورند به سمت راست می‌خوابند و افرادی که با شکم پر می‌خوابند چون معده سمت چپ است چه بسا خوابیدن به سمت راست برای آن ها ضرر داشته باشد زیرا معده روی قلب سنگینی می‌کند و چه بسا رگ های قلب را ببندد ولی اگر کم خورده باشد خوابیدن به سمت راست مشکلی ندارد. افرادی مانند تجار و پادشاهان و از این سنخ هستند و زیاد می‌خورند به سمت چپ می‌خوابند.

اگر به سمت چپ خوابیده شود قلب روی معده می‌افتد و فشار روی قلب نمی‌آید ولی اگر به سمت راست خوابیده شود معده روی قلب می‌افتد و بر قلب سنگینی می‌کند و کبد پایین تر از قلب است و معده روی قلب و پرده‌ی دیافراگم فشار می‌آورد.

خوابیدن دَمَر و به صورت

خواب شومی است و بی نهایت مذمت شده است و بلکه وارد شده است اگر کسی را به این حالت دیدید بیدارش کنید تا از این حال خارج شود. این حالت خواب ابلیس و برادران آن و خواب دیوانه ها و دارای مشکل ذهنی است.

وَ كَانَ مِنْ كَرَمِ أَخْلَاقِهِ ع أَنَّهُ يَتَفَقَّدُ النَّائِمِينَ‌ فِي الْمَسْجِدِ وَ يَقُولُ لِلنَّائِمِ الصَّلَاةَ يَرْحَمُكَ اللَّهُ الصَّلَاةَ (الْمَكْتُوبَةَ عَلَيْكَ) ثُمَّ يَتْلُو ع‌ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ فَفَعَلَ ذَلِكَ كَمَا كَانَ يَفْعَلُهُ عَلَى جَارِي عَادَاتِهِ مَعَ النَّائِمِينَ فِي الْمَسْجِدِ حَتَّى إِذَا بَلَغَ إِلَى الْمَلْعُونِ فَرَآهُ نَائِماً عَلَى وَجْهِهِ قَالَ لَهُ يَا هَذَا قُمْ مِنْ نَوْمِكَ هَذَا فَإِنَّهَا نَوْمَةٌ يَمْقُتُهَا اللَّهُ وَ هِيَ نَوْمَةُ الشَّيْطَانِ وَ نَوْمَةُ أَهْلِ النَّارِ بَلْ نَمْ عَلَى يَمِينِكَ فَإِنَّهَا نَوْمَةُ الْعُلَمَاءِ أَوْ عَلَى يَسَارِكَ فَإِنَّهَا نَوْمَةُ الْحُكَمَاءِ وَ لَا تَنَمْ عَلَى ظَهْرِكَ فَإِنَّهَا نَوْمَةُ الْأَنْبِيَاءِ ع‌[17]

یعنی از کرم اخلاق حضرت امیر(ع) این بود که در مسجد افراد خواب را نگاه می‌کرد و آن ها را برای نماز شب بیدار می‌کرد و در شب ضربت خوردن کار هر شب را انجام داد تا به ملعون ابن ملجم رسید و او به دمر خوابیده بود فرمود از این حالت بیدار شد زیرا خوابی است که خداوند از آن بدش می‌آید و خواب شیطان و اهل جهنم است و به سمت راست بخواب زیرا خواب علماء‌ است و یا به سمت چپ بخواب زیرا خواب حکماء‌ و طبیبان است و به پشت نخواب زیرا خواب پیامبران(ع) است.

انسان نمی‌تواند تمام شب به یک حالت بخوابد و حتما باید غلط بخورد و بهترین حالت چیزی است که در رساله‌ی ذهبیه آمده است. اول شب به سمت راست بخوابد و بعد به سمت چپ بخوابد تا صبح و بعد دوباره به سمت راست برگردد و بعد از آن بلند شود. بهترین راه جمع بین هر دو حالت است.

فاذا اردت‌ النوم‌ فليكن اضطجاعك اولا على شقك الايمن ثم انقلب على الايسر و كذلك فقم من مضجعك على شقك الايمن كما بدأت به عند نومك‌[18]

یعنی هنگامی که می‌خوابی اول به سمت راست بخواب و سپس به سمت چپ برگرد و به همین صورت موقع بیدار شدن به از سمت راست بخواب همانطور که شروع کردی...

روایات علت این حالت خوابیدن را بیان نمی‌کند و بیشتر عرض کردم مربوط به خون و سرازیر شدن خوب به سمت های مغز است.

معرفی داروی معده

این دارو برای معده خوب است و غیر از داروی هاضوم است. علاوه بر مرکب دو و جامع و مرکب سه و مرکب یک،‌ برای درد معده و سردی معده زمانیکه غذا خوب هضم نمی‌شود مفید است و باید بعد از ناهار و شام مصرف شود.

    • ریشه‌ی اذخر نیم واحد

    • اشنه یک واحد

    • حب یا عود البلسان یک واحد

    • بلیله دو واحد

    • بادرنجبویه یک واحد

    • خرفه یک واحد اگر برگ خرفه نبود از تخم آن استفاده کنید

    • هلیله‌ی سیاه دو واحد

    • هل بویا نیم واحد که به آن هل باد می‌گویند

آسیاب و الک شود و بعد از صبحانه و شام یک قاشق چایخوری مصرف شود. الک کردن برای نرم کردن است و هرچه بهتر نرم شود بهتر است و مصرف این دارو استفاده شود تا مشکل معده حل شود.