موضوع: شکم‌درد، ورم شکم، دل‌پیچه

شکم‌درد

شکم‌درد علل مختلف دارد، ازجمله عفونت، نفخ، رفلکس یا ترش کردن، التهاب روده، قولنج، آپاندیس و ...، در روایات درمان‌هایی ذکرشده که به آن‌ها می‌پردازیم.

اولین درمان عسل با آب گرم است، آب گرم یعنی آبی که از ولرم گرم‌تر باشد. امام باقر (ع) می‌فرمایند: «شكى رجل الى النبي صلى الله عليه وآله فقال يا رسول الله ان لي اخا يشتكي بطنه فقال مر اخاك ان يشرب شربة عسل بماء حار فانصرف إليه من الغد وقال يا رسول الله قد اسقيته وما انتفع بها فقال رسول الله صلى الله عليه وآله صدق الله وكذب بطن أخيك اذهب فأسق اخاك شربة عسل وعوذة بفاتحة الكتاب سبع مرات فلما ادبر الرجل قال النبي صلى الله عليه وآله يا علي ان اخا هذا الرجل منافق فمن هاهنا لا تنفعه الشربة.»[1] یعنی «مردی به پیامبر (ص) شکایت کرد و گفت ای رسول خدا برادری دارم که از شکم‌درد شکایت دارد و پیامبر (ص) فرمودند به برادرت بگو عسل بنوشد یک قاشق مرباخوری با آب گرم، مرد رفت و فردا آمد و گفت ای رسول خدا من به او عسل با آب گرم دادم ولی اثر نکرد، پیامبر (ص) فرمودند خداوند راست فرموده و شکم برادرت دروغ می‌گوید، برو مجدداً به او عسل بده و او را با سوره حمد تعویذ کن و هفت مرتبه سوره حمد بر او بخوان، وقتی مرد رفت پیامبر (ص) فرمودند ای علی برادر این مرد منافق است ازاین‌جهت درمان برای او نافع نبود.» احتمال دارد که روش مصرف حل کردن عسل در آب گرم و نوشیدن آن باشد، همچنین احتمال دارد که روش صحیح خوردن عسل و نوشیدن آب گرم بعدازآن باشد. در فرآیند درمان از عوامل مهم، اعتقاد بیمار است. با توجه به این روایت وقتی درمان ما پشتوانه‌ای قوی مثل وحی و کلام معصومین (ص) را دارد، نباید به آن شک کنیم و اگر از آن نتیجه ندیدیم نباید ناامید شویم و درمان را رها کنیم بلکه باید اصرار کرد.

دومین درمان آب با دعا است، در روایت آمده: «مردی به امیرالمؤمنین (ع) از شکم‌درد شکایت کرد و امام فرمودند که آب بخورد و این را بگوید يا الله يا الله يا الله يا رحمن يا رحيم يا رب الارباب يا إله الآله يا ملك الملوك يا سيد السادات اشفني بشفائك من كل داء وسقم فانى عبدك وابن عبدك اتقلب في قبضتك.»[2] در این روایت اشاره نشده که آب گرم باشد ولی ازآنجاکه با توجه به روایات آب گرم برای معده و شکم مفید است، بهتر است در این مورد هم از آب گرم استفاده شود.

سومین درمان مرکب چهار است، در روایت آمده: «وهو نافع لوجع الخاصرة والبطن ولرياح البطن ولرياح المفاصل»[3] یعنی «این مفید است برای پهلودرد و شکم‌درد و برای التهاب شکم و التهاب مفاصل.»

چهارمین درمان یک عوذه است، در روایت آمده: «همراه امام صادق (ع) در سفر بودیم و فرزند ایشان اسماعیل هم بود، اسماعیل از شکم‌درد و کمردرد به پدرش شکایت کرد، امام فرمودند او را پیاده کردند و به پشت خوابانیدند و امام فرمودند بسم الله وبالله وبصنع الله الذي اتقن كل شئ انه خبير بما تعملون اسكن يا ريح بالذي سكن له ما في الليل والنهار وهو السميع العليم.»[4]

پنجمین درمان دعایی است که با آب آسمان نوشته می‌شود، در روایت آمده: «به امام نامه نوشتم و از مشکلی که در شکم داشتم شکایت کردم و از امام خواستم که ما را دعا کند، امام برای من نوشتند سوره حمد و معوذتین و سوره توحید را بنویس و زیر آن این را بنویس اعوذ بوجه الله العظيم وعزته التي لا ترام وقدرته التي لا يمتنع منها شئ من شر هذا الوجع وشر ما فيه وما احذر، این را بر روی یک تخته یا کتف گوسفند بنویس و با آب آسمان بشوی سپس آن را ناشتا و موقع خواب بنوش، و زیر آن بنویس جعله شفاء من كل داء.»[5]

ششمین درمان عسل است، در روایت آمده: «جاء رجل إلى النبي صلى الله عليه وآله وقال: إن أخي يشتكي بطنه، فقال: اسقه عسلا، فذهب ثم رجع فقال: قد سقيته فلم تغن عنه فقال عليه السلام: اذهب فاسقه عسلا وقال: صدق الله وكذب بطن أخيك فسقاه فبرأ كأنما نشط من عقال.»[6] یعنی «مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت که برادرم از شکم‌درد شکایت دارد، پیامبر (ص) فرمودند به او عسل بده، مرد رفت و دوباره برگشت و گفت به او عسل دادم ولی فایده نداشت، پیامبر (ص) برو و به او عسل بده، خداوند راست گفت و شکم برادرت دروغ گفت، دوباره به او عسل داد و خوب شد، مانند اینکه او را بسته بودند و بند باز شد.»

هفتمین درمان عسل و سیاه‌دانه است، در روایت آمده: «شكا ذريح المحاربي قراقر في بطنه الى أبى عبد الله عليه السلام فقال اتوجعك ؟ قال نعم قال ما يمنعك من الحبة السوداء والعسل لها.»[7] یعنی «ذریح به امام صادق (ع) از قرقر شکم شکایت کرد، امام فرمودند آیا شکم‌درد هم داری؟ شخص گفت بله، امام فرمودند چه چیز شما را از عسل و سیاه‌دانه منع می‌کند.» راوی از قرقر شکم شکایت کرده ولی امام از شکم‌درد سؤال نمودند زیرا قصد دارند داروی شکم‌درد را بیان کنند. توجه شود که باید هفت عدد سیاه‌دانه مصرف نمود نه یکی بیشتر و نه یکی کمتر.

هشتمین درمان عمل جراحی است، در روایت آمده: «أن قوما من الأنصار قالوا له: يا رسول الله. إن لنا جارا اشتكى بطنه، أفتأذن لنا أن نداويه؟ قال: بماذا تداوونه؟ قالوا: يهودي ههنا يعالج من هذه العلة قال: بماذا؟ قالوا: بشق البطن فيستخرج منه شيئا، فكره ذلك رسول الله صلى الله عليه وآله. فعاودوه مرتين أو ثلاثا، فقال: افعلوا ما شئتم. فدعوا اليهودي فشق - بطنه ونزع منه رجرجا كثير ثم غسل بطنه ثم خاطه وداواه فصح. وأخبر النبي صلى الله عليه وآله فقال: إن الذي خلق الأدواء جعل لها دواء، وإن خير الدواء الحجامة والفصاد والحبة السوداء - يعني الشونيز»[8] یعنی «عده‌ای از انصار به پیامبر (ص) عرض کردند ای رسول خدا همسایه‌ای داریم که شکم‌درد دارد، آیا اجازه می‌دهید که درمانش کنیم؟ پیامبر (ص) سؤال نمود چگونه درمان می‌کنید؟ عرض کردند یک یهودی است که این بیماری را درمان می‌کند، پیامبر (ص) سؤال نمود با چه درمان می‌کند، عرض کردند شکم را پاره می‌کند و چیزی از شکم خارج می‌کند (شاید آپاندیس)، پیامبر (ص) از این کار کراهت داشتند از این کار و آن‌ها سه مرتبه نزد پیامبر (ص) آمدند و پیامبر (ص) فرمودند هر کار می‌خواهید بکنید، پس یهودی را خواستند و او آمد و شکم را پاره کرد و چرک و جراحت از شکم خارج کرد سپس شکم را شست و بعد دوخت و دارو داد و خوب شد و به پیامبر (ص) خبر دادند، پیامبر (ص) خدایی که بیماری را خلق کرد برای آن دارو قرار داد و بهترین درمان حجامت و فصد و سیاه‌دانه است.» ما در مورد بیماران مبتلا به آپاندیس تجربه کردیم که با مصرف پنجاه گرم عسل و بیست‌ویک دانه سیاه‌دانه درمان شدند.

نهمین درمان یک عوذه است، در روایت آمده: «سوره توحید و ﴿بسم الله الرحمن الرحيم ، قل يحييها الذي أنشأها أول مرة وهو بكل خلق عليم﴾ ، ﴿ولو أن قرآنا سيرت به الجبال أو قطعت به الارض أو كلم به الموتى بل لله الامر جميعا﴾ را بنویسند و بر گردن بیمار بیاویزند و این را بر بیمار بخوانند ﴿بسم الله الرحمن الرحيم ، ما أصاب من مصيبة في الارض ولا في أنفسكم إلا في كتاب من قبل أن نبرأها إن ذلك على الله يسير﴾ ، ﴿هذان خصمان اختصموا في ربهم فالذين كفروا قطعت لهم ثياب من نار يصب من فوق رؤوسهم الحميم يصهر به ما في بطونهم والجلود﴾ ، ﴿فتعالى الله الملك الحق لا إله إلا هو رب العرش الكريم﴾ ، ﴿لا إله إلا الله وحده لا شريك له ، له الملك وله الحمد ، يحيي ويميت وهو حي لا يموت بيده الخير وهو على كل شيء قدير﴾.»[9] این درمان و دو درمان بعدی چون ازنظر سند و اعتبار ضعیف هستند بنابراین روی این‌ها تأکید نداریم.

دهمین درمان عوذه است، ﴿وَذَا النُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَن لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ﴾ ﴿فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنجِي الْمُؤْمِنِينَ﴾ و سوره حمد هفت مرتبه خوانده شود.[10]

یازدهمین درمان عوذه است، ﴿لئن أنجيتنا من هذه لنكونن من الشاكرين﴾ ، ﴿إن الله بالناس لرؤوف رحيم﴾ ، ﴿وننزل من القرآن ما هو شفاء ورحمة للمؤمنين﴾[11]

ورم شکم

گاهی افراد دچار ورم شکم می‌شوند و شکم بزرگ و سفت می‌شود. این بیماری می‌تواند علل مختلف داشته باشد، ازجمله نفخ، سیروز کبدی و ... .

برای ورم شکم تنها مرکب سه به‌عنوان درمان معرفی‌شده است، در روایت آمده: «دواء عجيب ينفع باذن الله تعالى لورم البطن ووجع المعدة ويقطع البلغم ...»[12] یعنی «داروی عجیبی است، به اذن خدا تعالی برای ورم شکم مفید است و برای معده‌درد و نیز بلغم را قطع می‌کند ...» همچنین برای بیماری‌های مثانه هم مفید است. مقدار مصرف هم روزی یک فندق است.

دل‌پیچه

در این بیماری انسان احساس می‌کند که روده‌ها دارد می‌پیچد.

اولین درمان، بر روغن خوانده شود و روی شکم ریخته شود و مالیده شود، ﴿بسم الله الرحمن الرحيم ، ففتحنا أبواب السماء بماء منهمر ، وفجرنا الارض عيونا فالتقى الماء على أمر قد قدر ، وحملناه على ذات ألواح ودسر﴾ ، ﴿ففتحنا عليهم أبواب كل شيء﴾، به نام فلان (نام بیمار) فرزند فلان ﴿ أو لم ير الذين كفروا أن السموات والارض كانتا رتقا ففتقناهما﴾.[13]

دومین درمان آب و روغن و رقیه است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «برای دل‌پیچه این را بنویسید باسم الله المتعلمون الذين لا يعلمون والذين يعلمون ، قاعدون فوق عليين ، يأكلون نورا طريا ، يسألون صاحبهم من النور العلوي كذلك يشفي فلان بن فلانة ، ﴿أو لم ير الذين كفروا أن السموات والارض كانتا رتقا﴾، این را سه مرتبه روی آب بخوانید سپس روی آب روغن بریزید، وقتی روغن چسبید به اطراف لیوان، آن را به بیمار بدهید تا بنوشد.»[14] در این دو روایت اخیر تعبیر دُهن به معنی روغن آمده که شامل روغن انواع گل‌ها مانند روغن گل سرخ یا روغن بنفشه می‌شود همچنین می‌تواند روغن‌زیتون و روغن کنجد هم باشد.

سومین درمان آب بدون روغن است، در روایت آمده: «روی آب این رقیه را بخوانید بدون روغن سپس به کسی که دل‌پیچه دارد بدهید که بنوشد، دستت را روی شکمش سه مرتبه مسح می‌کنی و می‌گویی ﴿يريد الله بكم اليسر ولا يريد بكم العسر﴾ ، ﴿ثم السبيل يسره﴾ ، ﴿إن السموات والارض كانتا رتقا ففتقناهما﴾ ، ﴿فأجاءها المخاض إلى جذع النخلة﴾ ، ﴿والله أخرجكم من بطون أمهاتكم لا تعلمون شيئا﴾»[15]