موضوع: درمان بیماری فراموشی و خبل (سی‌پی) و مس و بیماری از ناحیه ارواح

بیماری فراموشی عام الابتلا است و عوامل آن عبارت‌اند از مصرف میوه‌های کال مخصوصاً سیب که امروزه معمولاً کال چیده می‌شوند و مصرف کنجد، گشنیز، خواندن نوشته روی قبرها، راه رفتن میان دو زن و عوامل دیگر که در جلد یک اشاره شد.

درمان هفتم فراموشی مویز است، در رساله ذهبیه آمده: «ومن أراد ان يزيد في حفظه ، فليأكل سبع مثاقيل زبيباً بالغداة على الريق.»[1] یعنی «کسی که می‌خواهد حافظه‌اش قوی شود هفت مثقال (حدود ۳۰ گرم) مویز بخورد در ناشتا.» کلمه زبیب به کل انواع کشمش اطلاق می‌گردد ولی از روایات دیگر استفاده می‌شود که در مورد فراموشی مراد مویز است و مویز کشمشی قرمز است که هسته دارد.

درمان هشتم زنجبیل و عسل است، در رساله ذهبیه آمده: «ومن أراد ان يقل نسيانه ، ويكون حافظاً ، فليأكل في كل يوم ثلاث قطع زنجبيل ، مربى بالعسل ، ويصطنع بالخردل مع طعامه في كل يوم.»[2] یعنی «کسی که می‌خواهد فراموشی‌اش کم شود و اهل حفظ باشد، هرروز سه قطعه زنجبیلی بخورد که با عسل مربا شده است و هرروز وقتی غذا درست می‌کند به آن خردل اضافه کند.» زنجبیل تازه تکه‌های درشتی دارد که وقتی خشک شود تبدیل به قطعات کوچک می‌شود، مراد از زنجبیل مربا شده با عسل، این است که زنجبیل خشک را با عسل مخلوط کنند و مدتی بگذارند تا با مرور زمان و گرمای آفتاب و یا گذاشتن در جای گرم، نرم و قابل‌خوردن و تبدیل به مربا شود، البته در قدیم مربا را به این شیوه درست می‌کردند برعکس امروز که با حرارت آتش و در مدت‌زمان محدود به چند ساعت مربا تهیه می‌شود. در لغت، مربا معنی شده به «المعقود بالعسل». ازآنجاکه در روایت گفته‌شده هرروز خورده شود معلوم می‌شود که باید برای مدت طولانی این کار را انجام داد. زنجبیل بسیار گرم است از طرفی علت اصلی فراموشی بلغم است و نوعاً افراد بلغمی به فراموشی مبتلا می‌شوند، ولی اگر فردی گرم‌مزاج مبتلا به فراموشی شود استفاده از زنجبیل ممکن است که برای او ایجاد مشکل کند و بهتر است افراد بلغمی از این روش استفاده کنند.

درمان نهم اضافه کردن خردل به غذا که در روایت قبل ذکر شد.

درمان دهم مرکب چهار معروف به داروی ابن مسعود، این روایتی است که ابن مسعود از پیامبر (ص) نقل می‌کند، «لحفظ القرآن ويقطع البلغم والبول ويقوى الظهر: يؤخذ عشرة دراهم قرنفل وكذلك من الحرمل، ومن الكندر الأبيض، و من السكر الأبيض، يسحق الجميع ويخلط إلا الحرمل فإنه يفرك فركا باليد، و يؤكل منه غدوة زنة درهم، وكذا عند النوم.»[3] یعنی «برای حفظ قرآن و برای قطع بلغم و ادرار و تقویت کمر، ده درهم (سی‌ودو و نیم گرم) قرنفل (میخک) و همین اندازه اسپند و کندر سفید و شکر سفید، همه آسیاب شود و مخلوط شوند به‌جز اسپند، (اسپند را) با دست بمالند، از این ترکیب هرروز صبح ناشتا یک‌درهم (سه و بیست‌وپنج صدم گرم) و همین مقدار موقع خواب خورده شود.» اسپند را نباید آسیاب کرد زیرا سمی است و در عوض با دست مالیده می‌شود تا سم روی آن برطرف شود، البته داخل آن‌هم سمی است و باید درسته خورده شود تا مشکلی نداشته باشد. در روایات دیگر به‌جای کندر سفید کندر نر آمده که شاید منظور این است که کندر سفید همان کندر نر است و مراد از شکر سفید همان شکر سرخ است که یک یا دو بار صاف‌شده و سفید شده است.

درمان بیماری خبل (سی‌پی)

بیماری خبل یا به‌اصطلاح امروزی سی‌پی، حالتی است که در آن فرد بیمار کنترل بر حرکات اعضای بدن ندارد و سر و دیگر اعضا دچار حرکات ناموزون و غیرعادی می‌شود، ممکن است که در اصطلاح امروزی عرب‌زبان‌ها خبل و جنون یکی باشد ولی در حقیقت فرد مبتلا به خبل دچار مشکل عقلی و دیوانگی نیست همچنین در روایت بخور حضرت مریم (ع) خبل و جنون بر یکدیگر عطف شده‌اند و دو چیز متفاوت هستند، همچنین در کتب لغت هم درباره خبل آمده که پیچشی در سر است و یا حرکت غیرعادی و عدم کنترل شبیه به کسی که فلج است. این بیماری مادرزادی است و معلول جن و شیطان است، در اصل جن کنترل حرکت اعضای بدن را به دست می‌گیرد.

اولین و مهم‌ترین و قوی‌ترین درمان بخور حضرت مریم (ع) است که روایت آن قبلاً در بخش درمان جنون آمده است.

درمان دوم یک عوذه است، در روایت آمده: «مردی بر امام صادق (ع) وارد شد و عرض کرد که مبتلا به خبل است، امام فرمودند زمانی که به رختخواب می‌روی این دعا را بخوان بسم الله وبالله آمنت بالله وكفرت بالطاغوت اللهم احفظني في منامي ويقظتي اعوذ بعزة الله وجلاله مما اجد واحذر، (آن مرد گفت) من هم این کار را کردم و به اذن خدا خوب شدم.»[4] این عوذه را خود شخص باید بخواند ولی اگر بیمار بچه باشد کس دیگر می‌تواند برای او بخواند.

در نقل دیگری آمده: «کسی که مبتلا به خبل شده شب جمعه این عوذه را که شفابخش و نافع است بخواند بسم الله وبالله آمنت بالله وكفرت بالطاغوت اللهم احفظني في منامي ويقظتي اعوذ بعزة الله وجلاله مما اجد واحذر، دیگر (بیماری خبل) به او برنمی‌گردد و این کار را هنگام سحر انجام دهد بعد از نماز شب و استغفار.»[5] این هم همان دعای قبلی است ولی در این روایت توصیه شده شب جمعه و بعد از نماز شب و استغفار خوانده شود.

در روایت دیگری آمده: «فقام رجل منهم فقال : يا رسول الله ، هذا خالي وبه خبل ، فاخذ بردائه ثم قال : اخرج عدو الله ، ثلاثاً ، ثم أرسله ، فبرأ.»[6] یعنی «مردی ایستاد و عرض کرد ای رسول خدا این دایی من است و مبتلا به خبل است، پیامبر (ص) پیراهن او را گرفت سپس فرمود خارج شو دشمن خدا، سه بار، سپس او را رها کرد و او خوب شد.» از این روایت استفاده می‌شود که خطاب کردن جنی که در شخص بیمار حلول کرده خارج شود، البته در این روایت این پیامبر (ص) است که چنین کاری می‌کند ولی افرادی که اهل معنویات و اعتقاد باشند و در قالب آیه قرآن امر به خروج کنند، شاید بتوانند شبیه این کار را بکنند.

درمان بیماری مَس

فردی که مبتلا به مس باشد به‌صورت آنی کنترل اعضا خود را از دست می‌دهد و این حالت مانند خبل همیشگی و پایدار نیست. خداوند در قرآن درباره کسی که ربا می‌خورد می‌فرماید: ﴿الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ﴾[7] یعنی «کسی که براثر تماس شیطان، دیوانه شده (و نمی‌تواند تعادل خود را حفظ کند؛ گاهی زمین می‌خورد، گاهی بپا می‌خیزد)» اینکه عمل مس چگونه صورت می‌گیرد بر ما معلوم نیست ولی احتمال دارد که مربوط شود به جریان الکتریسیته‌ای که در مغز و اعصاب وجود دارد و اعضا بدن به‌وسیله آن فرمان می‌گیرند، احتمالاً جن و شیطان با تحت تأثیر قرار دادن این جریان و خالی کردن آن و یا منحرف کردن این فرمان‌ها موجب عدم کنترل بر اعضا و بروز حرکات غیرعادی می‌شود.

در روایت آمده: «لا تمش في حذاء واحد، لأنه إن أصابك مس من الشيطان لم يكد يفارقك إلا ما شاء الله.»[8] یعنی «با یک کفش (دمپایی) راه نرو، اگر به شما مَسی از شیطان اصابت کند، از شما جدا نمی‌شود مگر اینکه خدا اراده کند.»

بیماری از ناحیه ارواح

در روایت بخور حضرت مریم (ع) آمده: «نافع لكل شئ من قبل الارواح من المس والخبل والجنون و...»[9] یعنی «برای کل مشکلاتی که از ناحیه ارواح به وجود می‌آید مفید است، از مس و خبل و جنون و ...» متأسفانه مشکلات از این قبیل که از ناحیه جن باشد در بین مردم بسیار شایع است و افراد مبتلا آن را بازگو نمی‌کنند چون هیچ‌کس حتی پزشک باور نمی‌کند ولی وقتی به من مراجعه می‌کنند می‌بینم که چنین مشکلاتی دارند و بسیار آزار می‌بینند، اگر بگویم که یک‌سوم مردم دچار چنین مشکلاتی هستند گزاف نگفته‌ام.

در روایت آمده: «انه شكا إليه رجل من المؤمنين فقال يابن رسول الله ان لي جارية تتعرض لها الارواح فقال عوذها بفاتحة الكتاب والمعوذتين عشرا عشرا ثم اكتبه لها في جام بمسك وزعفران واسقها اياه ويكون في شرابها ووضوءها وغسلها ففعلت ذلك ثلاثة أيام فذهب الله به عنها.»[10] یعنی «یکی از مؤمنین به امام باقر (ع) شکایت کرد، ای فرزند رسول خدا دختری دارم که ارواح به او متعرض می‌شوند، امام فرمودند برایش سوره حمد و معوذتین (سوره ناس و فلق) را بخوان هرکدام ده بار، سپس سوره حمد و معوذتین را در یک ظرف شیشه‌ای بنویس (با مشک و زعفران) و به او بنوشان و در آبی که می‌خورد و آبی که با آن وضو می‌گیرد و آبی که با آن غسل می‌کند اضافه کن، سه روز این کار را انجام داد و خداوند این مشکل را رفع کرد.» در این روایت اشاره نشده که تعرض به چه شکلی بوده ولی با توجه به تجربه من که با افراد بسیاری با این‌چنین مشکلات برخورد کرده‌ام این تعرض از ترساندن و آسیب رساندن تا حتی تعرض جنسی هم می‌تواند باشد. توجه شود که این حالت با احتلام تفاوت دارد البته همان‌طور که در جلد اول اشاره‌شده علت احتلام شیطان است ولی با ازدواج تمام می‌شود ولی این مشکلات که گفته شد ملازم هستند و با ازدواج هم پایان نمی‌یابد. اینکه چرا افرادی دچار این مشکلات می‌شوند علل متعددی دارد ازجمله تنها خوابیدن و زندگی تنها در یک خانه و یا راه رفتن با یک کفش یا تخلی در قبرستان، افرادی که خانه قدیمی دارند حتماً باید تدارکی ببینند مثلاً بر دیوار آیت‌الکرسی نصب کنند یا مهم‌تر از همه کبوتر در خانه نگهداری کنند.

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «ان عامة هذه الارواح من المرة الغالبة أو دم محترق أو بلغم غالب فليشتغل الرجل بمراعاة نفسه قبل ان تغلب عليه شئ من هذه الطبايع فيهلكه.»[11] یعنی «تمامی این ارواح به خاطر غلبه مره یا خون سوخته و یا غلبه بلغم است، انسان مشغول به حال خود می‌شود قبل از آنکه یکی از این طبایع بر او غلبه کند و منجر به مرگ او شود.» ما در گذشته گفتیم که بیماری‌ها به دودسته تقسیم می‌شوند یکی بیماری‌هایی که درمان می‌شوند و دیگری بیماری‌هایی که قابل‌درمان نیست و منجر به مرگ می‌شوند که به آن سام می‌گویند، با توجه به روایات غلبه اخلاط قابل‌درمان است ولی در این روایت گفته‌شده که اگر درمان نشود منجر به مرگ می‌گردد، از طرفی می‌توان گفت که مراد از کلمه «هلاک» که در روایت آمده مرگ نیست بلکه منظور آسیب جدی است. از این روایت استفاده می‌شود که علت مشکلات مربوط به ارواح غلبه طبایع چهارگانه است، حال آیا می‌توان گفت که اصلاح طبایع در رفع مشکل ارواح مؤثر است؟ راجع به خون دلیل روایی وجود دارد، در روایت آمده: «إن الشيطان ليجري من ابن آدم مجرى الدم، فضيقوا مجاريه بالجوع»[12] یعنی «همانا شیطان در رگ‌ها جاری می‌شود، پس با گرسنگی مجاری او را تنگ کن.» با توجه به این روایت شاید بتوان گفت که حجامت کردن هم مؤثر است؛ اما راجع به غلبه دیگر اخلاط می‌توان گفت وقتی انسان دچار غلبه صفرا و مخصوصاً سودا شود در حالت ضعف قرار می‌گیرد و شیطان و جن می‌تواند بر او غلبه کند و بهترین راه مقابله نگهداری کبوتر است.

در روایت آمده: «رأيت في منزل موسى بن جعفر عليهما السلام زوج حمام اما الذكر فانه كان اخضر به شئ من السمر، واما الانثى فسوداء ورأيته يفت لهما الخبز وهو على الخوان ويقول انهما ليتحركان من الليل ويؤنسانى وما من انتفاضة ينفض بها من الليل إلا دفع الله بها من دخل البيت من الارواح.»[13] یعنی «در منزل امام کاظم (ع) یک جفت کبوتر دیدم، نر سبز تیره بود و ماده سیاه بود، دیدم که امام برای آن‌ها نان خرد می‌کرد درحالی‌که بر سفره بود و می‌فرمود این‌ها شب حرکت می‌کنند و سبب انس من می‌شوند، هر حرکتی که این کبوتر در شب می‌کند خدا به‌وسیله آن ارواح را از خانه دور می‌کند.»

امام باقر (ع) می‌فرمایند: «انه إذا كان من أهل الارض عبثا بصبياننا يدفع عنهم الضرر بانتفاض الحمام وانهن يؤذن بالصلاة آخر الليل»[14] یعنی «اگر از طرف اهل زمین (جن) آسیبی به فرزندان ما برسد، با حرکت و بال زدن کبوترها ضرر از آن‌ها دفع می‌شود و انسان را برای نماز شب بیدار می‌کنند در آخر شب.»

همچنین در روایتی آمده که حضرت علی (ع) در خانه‌ای وارد شد که در آن جن بود و به افراد آن خانه فرمودند که یا از خانه خارج شوند و یا کبوتر در خانه نگهدارند. این روایات شامل همه انواع کبوتر می‌شود البته در مورد کبوتر راعبی و ورشان تأکید ویژه‌ای شده است، کبوتر ورشان همان کبوتر چاهی است و کبوتر راعبی، کبوتر قرمزی است که در عراق و نجف زیاد است و احتمالاً در قم هم هست این کبوتر خصوصیتی دارد که قاتلین امام حسین (ع) را نفرین می‌کند. نگهداری خروس هم خوب است ولی در روایت آمده: «لنفضة من حمامة منمرة أفضل من سبع ديوك فرق بيض.»[15] یعنی «یک کبوتر بهتر از هفت خروس سفید افرق است.» البته در مورد موسی‌کوتقی و یاکریم (اگر همان موسی‌کوتقی باشد) باید آن‌ها را از خانه بیرون کرد حتی اگر لانه ساختند یا تخم گذاشتند باید بیرون کرد زیرا شوم هستند و سبب دشمنی بین اهل خانه می‌شوند و اهل خانه را نفرین می‌کنند.

ترس و پریدن از خواب

در روایت آمده: «قد سأله الرجل فقال يابن رسول الله ان لي بنتا وانا ارق لها واشفق عليها وانها تفزع كثيرا ليلا ونهارا فان رأيت ان تدعو الله لها بالعافية قال فدعا لها ثم قال مرها بالقصد فانها تنتفع بذلك.»[16] یعنی «شخصی از امام صادق (ع) سؤال کرد ای فرزند رسول خدا من دختری دارم و دلم برایش می‌سوزد و برای او ناراحت می‌شود زیرا زیاد می‌ترسد چه در شب چه در روز، اگر صلاح بدانید برای او دعا کنید تا خوب شود، امام هم برای او دعا کردند و فرمودند به او امر کن که فصد کند همانا از فصد کردن نفع می‌بیند.»

در روایت دیگری آمده: «ان رجلا قال له يا ابن رسول الله ان لي جارية يكثر فزعها في المنام وربما اشتد بها الحال فلا تهدأ ياخذها حرز في عضدها وقد رآها بعض من يعالج فقال ان بها مس من أهل الارض وليس يمكن علاجها فقال عليه السلام مرها بالفصد وخذ لها ماء الشبت المطبوخ بالعسل وتسقى ثلاثة أيام فان الله تعالى يعافيها قال ففعلت ذلك فعوفيت باذن الله عز وجل.»[17] یعنی «شخصی از امام صادق (ع) سؤال کرد ای فرزند رسول خدا من دختری دارم که زیاد در خواب می‌ترسد و می‌پرد و حالش هم بد می‌شود و آرام نمی‌شود و دستش هم بی‌حس می‌شود، یکی از کسانی که درمان می‌کنند او را دید و گفت مَسی از اهل زمین به او رسیده و قابل‌درمان نیست، امام فرمودند او را امر کن به فصد کردن، شوید را بپز و آبش را صاف کن و با عسل مخلوط‌کن و سه روز این را به او بنوشان، خداوند او را خوب می‌کند، او هم این کار را کرد و خوب شد.»