موضوع: جنون

متأسفانه درمان جنون سخت است ولی پیشگیری از آن آسان است.

اولین درمان و پیشگیری نمک است، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «يا على افتتح بالملح، واختم به، فانه من افتتح بالملح وختم به عوفي من اثنين وسبعين نوعا من أنواع البلاء منها الجنون والجذام والبرص»[1] یعنی «ای علی غذا را با نمک شروع کن و پایان بده، زیرا کسی که با نمک شروع کند و پایان دهد معاف می‌شود از هفتادودو نوع بلا ازجمله از این بلاها جنون و جذام و پیسی است.»

در روایت دیگر پیامبر (ص) می‌فرمایند: «إن الله عزوجل أوحى إلى موسى بن عمران أن ابدأ بالملح واختم بالملح، فان في الملح دواء من سبعين داء أهونها الجنون، والجذام، والبرص ...»[2] یعنی «خداوند به موسی بن عمران (ع) وحی فرمود (غذا خوردن را) با نمک شروع کن و با نمک هم ختم کن، زیرا در نمک درمان هفتاد بیماری است که کمترین آن جنون و جذام و پیسی است ... .»

در روایت اول گفته شد کسی که با نمک غذا را آغاز کند و پایان دهد از بلا معاف می‌شود ولی در روایت بعدی اشاره شد که در نمک درمان است، نکته دیگر اینکه در روایت اول گفته شد معافیت از بلا که می‌تواند شامل بیماری و چیزهای دیگر مثل فقر هم شود ولی در روایت بعدی گفته شد درمان که به بیماری برمی‌گردد، نکته دیگر اینکه روایت اخیر گفته در نمک درمان است و نگفته که نمک درمان است بنابراین می‌توان گفت چیزی در نمک وجود دارد که درمان است همان‌طور که در مورد عسل هم در قرآن آمده ﴿ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا ۚ يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ﴾[3] یعنی «سپس از تمام ثمرات (و شیره گل‌ها) بخور و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است، به‌راحتی بپیما، از درون شکم آن‌ها، نوشیدنی با رنگ‌های مختلف خارج می‌شود که در آن، شفا برای مردم است» با توجه به این آیه می‌توان نتیجه گرفت چون زنبور از گیاهان گوناگون تغذیه می‌کند در عسل شفا وجود دارد نه اینکه عسل به‌طور مطلق درمان است، بنابراین روایت نمک دارای اجزاء و مواد مختلفی است که آن‌ها درمان هستند و اگر نمک را تصفیه کنیم تا کلرید سدیم خالص به دست آید آنگاه دیگر این خواص را ندارد.

پیامبر (ص) می‌فرمایند: «عليك بالملح فانه شفاء من سبعين داء ادناها الجذام والبرص والجنون»[4] یعنی «بر شما باد خوردن نمک، زیرا درمان هفتاد بیماری است که کمترین آن جذام و برص و جنون است.» اینکه امروزه تأکید می‌شود نمک خورده نشود از طرفی درست است زیرا نمک تصفیه‌شده خاصیتی ندارد بلکه ضرر هم دارد ولی در مورد نمک‌های طبیعی مانند نمک دریا (البته تمیز و بهداشتی) درست نیست زیرا این نمک مفید است و برای فشارخون ضرر ندارد یا کمتر ضرر دارد، بسیاری از افراد که به من مراجعه می‌کنند دچار بیماری تیروئید هستند و معلوم است که این نمک تصفیه‌شده یددار نتوانسته مشکل کمبود ید را برطرف کند، کسانی که می‌گویند نمک (نمک طبیعی و سالم) مصرف نکنید دقیقاً خلاف توصیه پیامبر (ص) را می‌گویند و این امر یا ناشی از جهل است و یا اینکه این اشخاص منافعی در بیمار بودن مردم دارند ازاین‌جهت که اگر مردم بیمار باشند همیشه دارو مصرف می‌کنند، مانند منع کردن حجامت برای سالیان طولانی در ایران.

یک دکتر از آلمان می‌گفت که ما به نتیجه رسیدیم که این توصیه پیامبر (ص) که می‌فرمایند غذا را با نمک آغاز کنید، چه فایده‌ای دارد، نمک به دلیل تندی مانند هشدار عمل می‌کند و با تحریک ترشحات مانند ...بزاق...، بدن را آماده پذیرش غذا می‌کند. شاید فایده نمک برای جنون نیز از همین جهت باشد که باعث تحریک می‌شود.

پیامبر (ص) می‌فرمایند: «ثلاث لقمات بالملح قبل الطعام تصرف عن ابن آدم اثنين وسبعين نوعا من البلاء منه الجنون والجذام والبرص.»[5] یعنی «سه لقمه با نمک قبل از غذا هفتادودو نوع بلا را از بنی‌آدم برطرف می‌کند.»

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «عَلَيكُم بِالأَبيَضَينِ الخُبزِ وَالرُّقَّةِ ، يَعنِي المِلحَ . . . وإنَّ فِي الرُّقَةِ أمانا مِنَ الجُذامِ ، والبَرَصِ ، وَالجُنونِ.»[6] یعنی «بر شما باد این دو سفید، نان و نمک، زیرا در نمک ایمنی از جذام و پیسی و جنون است.» در مورد مقدار استفاده از نمک، در روایت‌هایی آمده سه لقمه البته اگر نمک طبیعی باشد و به عقیده بنده حتی خوردن نان و نمک هم جایز است مانند خوراک حضرت امیرالمؤمنین (ع)، بهترین نمک، نمک دریا است و در درجه دوم سنگ نمک یا نمک معدنی ولی نمک تصفیه‌شده مضر است. نمک طبیعی ازنظر ظاهر دارای دانه‌های ریزودرشت و زبر است و کمی چسبندگی دارند و رنگ آن‌هم کدر دارد.

دومین درمان بسمله و حوقله است، در روایت آمده: «کسی که این را بگوید بعد از نماز صبح و بعد از نماز مغرب، هفت مرتبه، بسم الله الرحمن الرحيم لا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دفع می‌کند که کمترین آن باد (درد متحرک) و پیسی و جنون است.»[7] در این روایت گفته‌شده دفع می‌کند یعنی مبتلا نمی‌شود و مراد پیشگیری است.

پیامبر (ص) می‌فرمایند: «من بسمل وحولق كل يوم عشرا " خرج من ذنوبه كيوم ولدته أمه، ودفع الله عنه سبعين بابا " من البلاء، منها الجنون والجذام والبرص والفالج»[8] یعنی «کسی که هرروز ده مرتبه بسمله و حولقه (همان حوقله) بگوید، از گاهانش خارج می‌شود مانند روزی که متولدشده و خداوند از او هفتاد باب از بلا را دفع می‌کند که ازجمله آن‌ها جنون و جذام و پیسی و فلج است.»

سومین درمان شستن سر با گل خطمی است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «غسل الرأس بالخطمي في كل جمعة أمان من البرص والجنون.»[9] یعنی «شستن سر با گل خطمی در هر جمعه ایمنی از پیسی و جنون است.» بهترین شوینده سر گل خطمی سفید است و فواید زیاد دارد ازجمله بهترین درمان برای شوره است، برای استفاده هم می‌توان آن را آسیاب نمود و با آن سر را شست و هم می‌توان از آن شامپو گیاهی درست کرد به این شکل که ابتدا گل آسیاب شده را نیم ساعت تا دو ساعت در آب (ترجیحاً آب گرم) خیسانده و آن را صاف کنید و با مایع به‌دست‌آمده سر را بشویید و هر بار قبل از حمام این کار را بکنید زیرا این مایع برای مدت طولانی ماندگار نیست. شاید گفته شود در این روایت مراد این است که شستن سر هر هفته می‌تواند از این بیماری‌ها پیشگیری کند، ولی چون موضوع روایت شستن با خطمی است باید گفت که روایت اشاره به گل خطمی دارد درحالی‌که در آن زمان شوینده‌های دیگری هم وجود داشت. همچنین می‌توان شوینده‌های دیگر را که در روایات توصیه‌شده مانند حنا و سدر را باهم مخلوط کرد و استفاده نمود.

چهارمین پیشگیری صدقه است، صدقه خود نوعی درمان است و حتی روایاتی داریم که می‌گویند چگونه باید صدقه داد تا بیماری صعب‌العلاج را درمان کرد، در روایتی از پیامبر (ص) آمده: «إن الله لا إله إلا هو ليدفع بالصدقة الداء و الدبيلة والحرق والغرق والهدم والجنون وعد (صلى الله عليه وآله) سبعين بابا من السوء.»[10] یعنی «همانا خداوندی که خدایی جز او نیست دفع می‌کند به‌وسیله صدقه بیماری و آپاندیس و سوختن و غرق شدن و ریختن دیوار و سقف روی انسان و جنون و (پیامبر (ص)) هفتاد باب از سوء شمردند.»

پنجمین پیشگیری برآوردن حاجت مؤمن است، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «من أدخل على مؤمن سرورا فقد أدخل على رسول الله (صلى الله عليه وآله) وقضاء حاجة المؤمن يدفع الجنون والجذام والبرص.»[11] یعنی «کسی که سروری بر قلب مؤمن وارد کند همانند آن است که این سرور بر قلب پیامبر (ص) وارد کند و برآوردن حاجت مؤمن جنون را دفع می‌کند و جذام و پیسی.»

ششمین پیشگیری گرفتن ناخن و سبیل هر هفته است، امام صادق فرموده‌اند: «خذ من شاربك وأظفارك في كل جمعة فإن لم يكن فيها شئ فحكها لا يصيبك جنون ولا جذام ولا برص.»[12] یعنی «هر هفته ناخن و سبیل را بگیر و اگر بلند نبود آن را سوهان کن و اگر این کار را کردی مبتلا نمی‌شوی به جنون و جذام و پیسی.»

در روایت دیگر آمده: «تقليم الأظفار وأخذ الشارب في كل جمعة أمان من البرص والجنون.»[13] یعنی «گرفتن ناخن و سبیل در هر هفته ایمنی از پیسی و جنون است.»

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «تقليم الأظفار يوم الجمعة يؤمن من الجذام والجنون والبرص والعمى ، فإن لم تحتج فحكها حكا»[14] یعنی «ناخن گرفتن در روز جمعه ایمن می‌کند از جذام و جنون و پیسی و کوری، اگر نیاز نداشتی آن را سوهان کن.»

پیامبر (ص) می‌فرمایند: «من أراد ان يأمن الفقر وشكاية العين والبرص والجنون فليقلم أظفاره يوم الخميس بعد العصر وليبدأ بخنصره من اليسار.»[15] یعنی «کسی که دوست دارد در امان باشد از فقر و بیماری چشم و پیسی و جنون، در روز پنجشنبه و بعد از عصر ناخن‌هایش را بگیرد و از انگشت کوچک دست چپ شروع کند.» اینکه در روایت قبلی به روز جمعه اشاره شد و در این روایت به روز پنجشنبه از مثبتات است و باهم منافاتی ندارند.

هفتمین پیشگیری نوره و حنا است، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «من دخل الحمام فأطلى ثم أتبعه بالحناء من قرنه إلى قدمه كان أمانا له من الجنون والجذام والبرص و الآكلة إلى مثله من النورة.»[16] یعنی «کسی که وارد حمام شود و از نوره استفاده کند سپس حنا به بدنش بمالد از فرق سر تا نوک پا، ایمن می‌شود از جنون و جذام و پیسی و خوره، تا نوره بعدی.» سنت پیامبران است که هر پانزده روز یک‌بار از نوره استفاده شود و محل استفاده از کردن تا پا است، البته بیست روز هم آمده و درنهایت هر چهل روز یک‌بار باید از نوره استفاده کرد، در روایت آمده: «من أتت عليه أربعون يوما ولم يتنور فليس بمؤمن ولا مسلم ولا كرامة.»[17] یعنی «کسی که چهل روز بگذرد و از نوره استفاده نکند مؤمن و مسلمان نیست.»

ترکیبات نوره ازاین‌قرار است که شش واحد آهک آب‌دیده که به‌خوبی آسیاب شده باشد به‌اضافه یک واحد زرنیخ (آرسنیک) که باید به‌خوبی مخلوط شوند، البته توصیه‌های دیگری مانند افزودن برگ درخت هلو هم آمده ولی اصل آن همین آهک و زرنیخ است.

در روایت آمده: «دخلت مع أبي عبد الله عليه السلام الحمام فقال لي: يا عبد الرحمن أطل فقلت: إنما أطليت منذ أيام، فقال: أطل فإنها طهور.»[18] یعنی «همراه امام صادق (ع) وارد حمام شدم و امام به من فرمودند از نوره استفاده کن من عرض کردم که چند روز پیش از نوره استفاده کرده‌ام و امام فرمودند دوباره استفاده کن، این پاک‌کننده (درمان) است.» نوره میکروب‌کش و قارچ‌کش است و بهترین پیش گری از بیماری‌های پوستی است.