درس مهدویت استاد طبسی

96/11/16

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: سرنوشت یهود در عصر ظهور

بررسی سند روایت چهاردهم:

کتاب الخرائج به حسب ظاهر مرسلات است ولی مصنف در ابتدای کتاب سند ارائه میدهد. بر فرض اغماض از طریق مرحوم راوندی به سهل بن زیاد و اغماض در بحثی که در مورد سهل بن زیاد است (البته سهل بن زیاد به جهت کثرت روایت معتبر است) و چنانچه ابن فضیل محل اشکال نباشد و جابر بن یزید جعفی هم اگر چه برخی او را تضعیف کردند امّا از نظر ما بدون اشکال است، سند روایت بدون اشکال است.

بررسی دلالت روایت:

این روایت اشاره به تفصیلات رجعت دارد و ما کرارا گفتیم که آنچه مسلم است اصل رجعت است امّا نسبت به تفصیلات مواردی که بر آن روایات معتبر باشد یا روایات آن به حد استفاضه برسد، میپذیریم در غیر اینصورت ملزم به پذیرش تفصیلات بیان شده در برخی روایات نیستیم.

در این روایت هم تفصیلات متعددی بیان میکند امّا آنچه مورد بحث ما میباشد این بخش از روایت است که امام علیه‌السلام میفرماید: وَ أَعْرِضُ عَلَى الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ سَائِرِ الْمِلَلِ وَ لَأُخَيِّرَنَّهُمْ بَيْنَ الْإِسْلَامِ وَ السَّيْفِ.

از این عبارت روایت استفاده میشود که یهود در دوران ظهور امام زمان هستند، لکن اگر گفته شود که لازمه درگیری امام علیه‌السلام با آنان حکومت داشتن آنها در جهان نیست بلکه آنها نیز مانند دیگر ملتها در بین جوامع زندگی میکنند، چنین تفسیری مشکلی ندارد امّا اگر گفته شود مراد حکومت داشتن آنها در زمان ظهور است و امام علیه‌السلام با حکومت آنان درگیر میشود، چنین تفسیری از این روایت استفاده نمیشود و روایات دیگری هم که دلالت بر حکومت داشتن آنان در هنگام ظهور کند نداریم لذا حدس ما این است که حکومت جعلی یهود قبل از حکومت امام زمان برچیده میشود و روایاتی هم که سخن از درگیری با یهود دارد مربوط به قبل از ظهور است. البته روایات در گیری امام علیه‌السلام و حضرت عیسی علیه‌السلام با دجال وجود دارد و دجال هم یک پدیدهی جدید نیست بلکه امتداد یهود است و در روایات ما نیز آمده که اکثر پیروان دجال یهودی هستند لذا اگر ما روایات عامه را بپذیریم میتوان گفت که دجال نماد یهود است امّا دجال هم خودش را به عنوان یهودی مطرح نمیکند بلکه داعیهی ربوبیت دارد.

روایات عامه به بحث دجال بسیار پرداخته؛ ولی در روایات ما در حد اهمال است و به عنوان علائم ظهور هم در روایات ما مطرح نشده است. تفاوت روایات عامه و خاصه نسبت به دجال:

1- احادیث ما از بسیاری از تصاویری که احادیث عامه از دجال ارائه میدهند خالی است.

2- حرکت دجال یک حرکت نو ظهوری نیست همان حرکت در تضاد با قیام امام زمان است که شامل یهود هم میشود.

3- قتل دجال در روایات عامه به حضرت عیسی علیه‌السلام نسبت داده شده امّا در روایات ما به امام علیه‌السلام نسبت داده شده است البته میتوان وجه جمعی برای آن در نظر گرفت به این صورت که حضرت عیسی علیه‌السلام به امر امام علیه‌السلام دجال را میکشد.

4- روایات ما مکان قتل دجال را کناسة الکوفه بیان میکند در حالی که محل قتل در روایات عامه عقبهی عتیق بیان شده است.

مطالبی که در مورد دجال گفته شده غالبا از کعب الاحبار که یک یهودی است میباشد یا از عبد الله بن عمرو بن عاص است که پس از فتح شام کتابهائی را با شتر از آنجا به مدینه منتقل کرد و به ترویج آن کتب پرداخت و آنقدر در ترویج اسرائیلیات افراط کرد که امثال ابن کثیر هنگامی که برخی روایات او را میدید میگفت: هذا من الزاملتین ( من العدلین) الذین اصابهما ابن عاص یوم یرموک. یعنی از بار شتر عبد الله بن عمرو بن عاص است. پس روایات عامه در مورد دجال از اعتبا ر برخوردار نمیباشد و جزء اسرائیلیات است.

پس بحث درگیری امام زمان با یهود را اگر بخواهیم از طریق قضیه دجال مطرح کنیم، دجال به نحوی که عامه مطرح کردند یک حکومت در سطح جهان است امّا اولا بسیاری از روایات آن قابل رد است ثانیا دجال داعیه یهودی بودن ندارد بلکه داعیه ربوبیت دارد امّا روایات ما هم اگرچه دلالت بر بودن آنها در دوران ظهور دارد ولی هیچ صراحتی در حکومت داشتن آنها ندارد و هیچ دلالتی هم بر درگیری یهود با امام علیه‌السلام در دوران ظهور ندارد.

بعضی از معاصرین در کتاب المعجم الموضوعی لأحادیث الإمام المهدی علیه‌السلام چنین عنوان داده است: المعرکة الموعودة بین الیهود و المسلمین و روایاتی را در این زمینه نقل کرده است:

روایت پانزدهم:

عن ابن عمر أن رسول اللّه صلی‌الله علیه و آله قال: يقاتلكم‌ اليهود فتسلطون عليهم حتى يقول الحجر: يا مسلم هذا يهودي ورائي فاقتله‌[1]

ابن عمر گفت: رسول الله صلی‌الله علیه و آله فرمود: یهود با شما قتال کنند پس بر آنها مسلط میشوید تا اینکه سنگ گوید: ای مسلم این یهودی است که پشت من پنهان شده پس او را بکش.

مانند این روایت را ابن حماد نقل کرده است.[2] البته عبد الرزاق از نظر اهل سنت معتبرتر از ابن حماد است.

روایت شانزدهم:

و برواية أخرى عن عبد اللّه بن عمرو قال: ينزل عيسى بن مريم فإذا رآه الدجال ذاب كما تذوب الشحمة، فيقتل الدجال و يتفرق عنه اليهود، حتى أن الحجر ليقول: يا عبد اللّه المسلم هذا عندي يهودي فتعال فاقتله‌[3]

عبد الله بن عمرو گفت: عیسی بن مریم علیهما‌السلام نزول اجلال میکند. پس هنگامی دجال او را ببیند، ذوب شود مانند ذوب شدن دنبه، پس دجال را میکشد و یهود از نزد او متفرق میشوند تا اینکه سنگ میگوید: ای بنده خدا ای مسلمان اینکه نزد من است یک یهودی است پس بیا و او را بکش.

این روایت دلالت دارد که یهود زمان ظهور هستند و قدرت هم دارند لکن قدرت آنها از دجال است و با کشتن دجال بساط آنها هم جمع میشود. البته این حرف عبد الله بن عمرو است که آن هم اسرائیلیاتی است که از شام همراه خود آورد.

روایت هفدهم:

عن أبي هريرة أن رسول اللّه صلی‌الله علیه و آله قال: لا تقوم الساعة حتى يقتل المسلمون اليهود فيقتلهم المسلمون حتى يختبئ اليهودي وراء الحجر أو الشجرة فيقول الحجر أو الشجر: يا مسلم يا عبد اللّه هذا يهودي خلفي فتعال فاقتله، إلا الغرقد فإنه من شجر اليهود.[4]

ابو هریره گفت: رسول خدا گفت: قیامت نمیشود تا اینکه مسلمانان یهود را بکشند پس مسلمانان انها را بکشند تا اینکه یهودی پشت سنگ یا درختی پنهان شود پس سنگ یا درخت گوید: ای مسلمان ای بنده خدا این یهودی است که پشت من پنهان شده، بیا و او را بکش، مگر غرقد که آن از درخت یهود است.

روایت هجدهم:

و بخاري: 3/ 232، و: 4/ 51، عن عبد اللّه بن عمر: أن رسول اللّه صلی‌الله علیه و آله قال: تقاتلون اليهود حتى يختبئ أحدهم وراء الحجر فيقول: يا عبد اللّه هذا يهودي ورائي فاقتله.

روایت نوزدهم:

و عن أبي هريرة: لا تقوم الساعة حتى تقاتلوا اليهود حتى يقول الحجر وراءه اليهودي: يا مسلم هذا يهودي ورائي فاقتله). و نحوه صحيح مسلم: 8/ 188، و سنن البيهقي: 9/ 175، و أحمد: 2/ 417، و التاج الجامع للأصول: 5/ 356 .. الى آخر المصادر.

روایت بیستم:

و في مجمع الزوائد: 7/ 348، قال رسول اللّه صلی‌الله علیه و آله: لتقاتلن المشركين حتى يقاتل بقيتكم الدجال على نهر الأردن أنتم شرقيه و هم غربيه، و لا أدرى أين الأردن يومئذ.[5]

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند: با مشرکین جنگ کنید تا اینکه بقیه شما با دجال کنار رودخانه اردن جنگ کنند، شما سمت شرق هستید و آنها سمت غرب.

نزاع مسلمانان با یهود در زمان ظهور یا جنگ یهود با امام علیه‌السلام یا حضرت عیسی علیه‌السلام در این روایات بیان نشده است بلکه تنها حرف عبد الله بن عمرو بن عاص بود که حضرت عیسی علیه‌السلام نزول میکند و دجال را از بین میبرد.

پس روایات دلالتی بر حکومت داشتن یهود در دوران ظهور ندارد بلکه شواهد بر برچیده شدن حکومت جعلی آنها قبل از ظهور است.

 


[1] معجم أحاديث الإمام المهدي ع، الكوراني العاملي، الشيخ علي، ج1، ص311.
[2] فتن ابن حماد، ج2، ص574.
[3] معجم أحاديث الإمام المهدي ع، الكوراني العاملي، الشيخ علي، ج1، ص312.
[4] معجم أحاديث الإمام المهدي ع، الكوراني العاملي، الشيخ علي، ج1، ص312.
[5] المعجم الموضوعي لإحاديث الإمام المهدي علیه‌السلام، ص628.