درس مهدویت استاد طبسی

موضوع: سرنوشت یهود در عصر ظهور

بحث ما پیرامون سرنوشت یهود در دوران ظهور امام زمان بود. روایات و اقوال در مورد سرنوشت آنان در زمان ظهور مختلف می‌باشد که به چهار نظر منتهی می‌شود:

1- برخی روایات دلالت دارد بر وقوع جنگ با یهود و از بین رفتن آن‌ها در آن جنگ

2- برخی روایات نیز دلالت دارد بر اسلام آوردن آن‌ها در زمان ظهور، در اثر دیدن نشانه هائی به دست حضرت مهدی ^{علیه‌السلام}

3- برخی نیز بر این باورند که آنان در زمان ظهور بر دین خود ابقاء می‌شوند و مأمور به پرداخت جزیه به حکومت اسلامی می‌شوند.

4- برخی نیز چنین گفته‌اند که آن‌ها را از شهرهای عربی تبعید می‌کنند.

نظر سوم و چهارم با نظر اول سازگاری ندارند مگر اینکه قائل شویم به اینکه هر سه به صورت مقطعی برای یهود اتفاق می‌افتد یعنی اول مأمور به پرداخت جزیه می‌شوند و در مرحله‌ی دوم تبعید می‌شوند و در مرحله‌ی نهائی کار آن‌ها به درگیری نظامی ختم می‌شود. در ادامه به بررسی هریک از نظرات و ادله‌ی آن‌ها می‌پردازیم.

اما دلیل بر بقای یهود بر دین خود و پرداخت جزیه به حکومت اسلامی، چند روایت است :

[قصص الأنبياء ^{علیهم‌السلام}‌] بِالْإِسْنَادِ عَنِ الصَّدُوقِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمْدَانَ الْقَلَانِسِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ مَرْيَمَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَنَّهُ قَالَ: يَا بَا مُحَمَّدٍ كَأَنِّي أَرَى‌ نُزُولَ‌ الْقَائِمِ‌ فِي مَسْجِدِ السَّهْلَةِ بِأَهْلِهِ وَ عِيَالِهِ قُلْتُ يَكُونُ مَنْزِلَهُ قَالَ نَعَمْ هُوَ مَنْزِلُ إِدْرِيسَ ^{علیه‌السلام} وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا وَ قَدْ صَلَّى فِيهِ وَ الْمُقِيمُ فِيهِ كَالْمُقِيمِ فِي فُسْطَاطِ رَسُولِ اللَّهِ ^{صلی‌الله علیه و آله} وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ وَ لَا مُؤْمِنَةٍ إِلَّا وَ قَلْبُهُ يَحِنُّ إِلَيْهِ وَ مَا مِنْ يَوْمٍ وَ لَا لَيْلَةٍ إِلَّا وَ الْمَلَائِكَةُ يَأْوُونَ إِلَى هَذَا الْمَسْجِدِ يَعْبُدُونَ اللَّهَ فِيهِ يَا بَا مُحَمَّدٍ أَمَا إِنِّي لَوْ كُنْتُ بِالْقُرْبِ مِنْكُمْ مَا صَلَّيْتُ صَلَاةً إِلَّا فِيهِ ثُمَّ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا انْتَقَمَ اللَّهُ لِرَسُولِهِ وَ لَنَا أَجْمَعِينَ.[1]

امام صادق ^{علیه‌السلام} فرمود: اى ابا محمّد! گويا مى‌بينم نزول «قائم ^{علیه‌السلام}» را با اهل و عيالش در مسجد «سهله». گفتم: منزلش آن‌جاست؟ فرمود: بلى! آن منزل ادريس ^{علیه‌السلام} است و پيغمبرى مبعوث نشده مگر اين‌كه در آن‌جا نماز خوانده است، اقامت‌كننده در آن مانند مقيم در چادر رسول خدا ^{صلی‌الله علیه و آله} است و مؤمن و مؤمنه‌اى نيست، مگر اين‌كه دلش به‌سوى آن پر مى‌زند، شب و روزى نيست، مگر اين‌كه فرشته‌ها رو به‌سوى آن مسجد مى‌آورند و در آن‌جا به عبادت خدا مشغول مى‌شوند. اى ابا محمد! آگاه باش! اگر من به آن مسجد نزديك بودم، نمازى نمى‌خواندم، مگر در آن زمانى كه «قائم» ما قيام كرد، براى خدا و رسولش و براى ما انتقام مى‌گيرد.»

البته این روایت به این نقلی که بیان شد ربطی به بحث ما ندارد امّا مرحوم مجلسی این روایت را با کمی تفاوت نقل کرده که طبق نقل ایشان روایت مربوط به بحث است:

قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ لَا يَزُولُ الْقَائِمُ فِيهِ أَبَداً قَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَمِنْ بَعْدِهِ قَالَ هَكَذَا مِنْ بَعْدِهِ إِلَى انْقِضَاءِ الْخَلْقِ قُلْتُ فَمَا يَكُونُ مِنْ أَهْلِ الذِّمَّةِ عِنْدَهُ قَالَ يُسَالِمُهُمْ كَمَا سَالَمَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ يُؤَدُّونَ‌ الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ‌ قُلْتُ فَمَنْ نَصَبَ لَكُمْ عَدَاوَةً فَقَالَ لَا يَا أَبَا مُحَمَّدٍ مَا لِمَنْ خَالَفَنَا فِي دَوْلَتِنَا مِنْ نَصِيبٍ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَلَّ لَنَا دِمَاءَهُمْ عِنْدَ قِيَامِ قَائِمِنَا فَالْيَوْمَ مُحَرَّمٌ عَلَيْنَا وَ عَلَيْكُمْ ذَلِكَ فَلَا يَغُرَّنَّكَ أَحَدٌ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا انْتَقَمَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لَنَا أَجْمَعِين‌[2]

عرض كرد: فداى تو شوم! قائم ^{علیه‌السلام} همواره در آن‌جا خواهد بود؟ فرمود: بلى! عرض كرد: پس حال كسانى كه بعد از وى باشند، (يعنى در رجعت) چگونه خواهد بود؟ فرمود: هركس تابع او باشد، چنين خواهد بود تا انقضاى خلق. گفت: آن‌گاه تكليف اهل ذمّة چه خواهد شد؟! فرمود: با آن‌ها مانند رسول خدا ^{صلی‌الله علیه و آله} مسالمت خواهد كرد و با حال حقارت‌ دودستى جزيه پرداخت مى‌كنند. گفتم: حال دشمنان شما چگونه است؟ فرمود: نه، اى ابا محمّد! هركس با ما مخالفت نمايد، در دولت ما جايگاهى نخواهد داشت. خداوند در زمان «قائم ^{علیه‌السلام}» (ريختن) خون آن‌ها را به ما حلال كرده است، اما امروز خون آن‌ها براى ما و شما حرام است، كسى شما را نفريبد. زمانى «قائم ^{علیه‌السلام}» ما قيام كرد، خداوند انتقام ما و مؤمنان را از آن‌ها مى‌گيرد.

پس طبق این روایت یهود در زمان ظهور هستند و مکلف به پرداخت جزیه می‌شوند. و البته این برخورد را فقط با اهل ذمه (از یهود و نصارا) دارد، نه با تمامی یهودیان؛ حتی اگر محارب باشند .