موضوع : اصحاب امام زمان در دوران غیبت کبری

مقدمه:

بحث ما در مورد اصحاب امام زمان در دوران ظهور به اتمام رسید. بحث را در دو محور یکی اصحاب امام زمان در دوران غیبت کبری و دیگری اصحاب امام زمان در دوران غیبت صغری ادامه می‌دهیم.

آیا اینگونه که بعضی ترسیم می‌کنند، صحیح است که امام زمان در یکی از جزائر به تنهائی به سر می‌برند یا اینکه چنین نیست بلکه ایشان هر لحظه در یک مکان است و تمام دنیا در اختیار ایشان است و یاران و اصحابی هم دارند.

در مورد اصحاب امام زمان در دوران غیبت کبری در سه محور زیر به بررسی می‌پردازیم:

1. حضرت خضر ^{علیه‌السلام}

2. عدد خاصی (سی نفر) که بیان شده همیشه با حضرت هستند.

3. رجال الغیب، ابدال و اوتاد که چه کسانی هستند و در دوران غیبت چه ارتباطی با امام زمان دارند.

حضرت خضر ^{علیه‌السلام}:

در مورد ایشان از مجموع آنچه که از روایات استفاده می‌شود این است که ایشان در دوران غیبت کبری مونس و از اصحاب و ملازمین امام ^{علیه‌السلام} می‌باشد. اما در مورد نقش ایشان در دوران ظهور امام زمان ، در روایات مطلبی بیان نشده است. البته در کتب اهل سنت نقل شده است که ایشان با دجال درگیر می‌شود و دجال ایشان را اعدام می‌کند و ایشان دوباره زنده می‌شود.

در کتب ما در مورد ایشان چنین نقل شده که در دوران هر یک از ائمه ^{علیهم‌السلام} بوده است و با هر کدام از آنان ارتباط داشته است. و گفته شده است که حضرت خضر ^{علیه‌السلام} یک انسان معمولی بود که ریاضت‌ها داشت و خداوند عز و جل هم در رحمت خود را به روی او باز کرد.

مرحوم مدرس می‌فرماید:[1]

نامش تاليا بن‌ ملكا بن عامر بن ارفحشد بن سام بن نوح است‌. ایشان هر جا که می‌نشست، آنجا سبز و خرم می‌شد و به هر چوبی تکیه می‌داد، سبز می‌شد لذا به او خضر گفتند. بعضی او را همان الیاس نبی دانستند اما اصح آن است که ایشان غیر از الیاس نبی است. کار حضرت خضر این است که کسانی را که راه گم کردند، راهنمائی می‌کند. او پسر پادشاه بود، پادشاه برای او دختر باکره‌ای را به زنی گرفت، امّا او پس از چند روز به وظیفه‌ی زناشویی عمل نکرد، پس از آن برای او زنی غیر باکره گرفتند، بازهم به او نزدیک نشد. پدر او عصبانی شد و خانه را بر سرش آتش زد، او غائب شد و همیشه به سیاحت می‌گذراند. در ایام اسکندر، یاقوت قیمتی داشت که به نور آن یاقوت لشگر را راه می‌برد. در ظلمات به چشمه‌ی آب حیات رسید، از آن آب آشامید لذا تا به حال زنده است و سبز شدن چوب‌های خشک از رسیدن و تماس با بدن او، از تأثیرات همان آب حیات است. بعضی گفتند این معجزه‌ی او است. حضرت خضر و حضرت الیاس ^{علیهما‌السلام} همیشه این دعا را می‌خواندند:

َ بِسْمِ اللَّهِ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا يَصْرِفُ السُّوءَ إِلَّا اللَّهُ بِسْمِ اللَّهِ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا يَسُوقُ الْخَيْرَ إِلَّا اللَّهُ بِسْمِ اللَّهِ مَا شَاءَ اللَّهُ مَا يَكُونُ‌ مِنْ‌ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ بِسْمِ اللَّهِ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ بِسْمِ اللَّهِ مَا شَاءَ اللَّهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِّبِين‌.

سه بار این دعا را خواندن روز و شام برای محفوظ ماندن از حرق و غرق و لقمه در گلو گرفتن است.

حضرت خضر مونس امام زمان

روایت اول

الف) متن روایت

حَدَّثَنَا الْمُظَفَّرُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ الْمُظَفَّرِ الْعَلَوِيُّ الْعُمَرِيُّ السَّمَرْقَنْدِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا ^{علیهما‌السلام} يَقُولُ‌ إِنَّ الْخَضِرَ ^{علیه‌السلام} شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْحَيَاةِ فَهُوَ حَيٌّ لَا يَمُوتُ حَتَّى يُنْفَخَ فِي الصُّورِ وَ إِنَّهُ لَيَأْتِينَا فَيُسَلِّمُ فَنَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ لَا نَرَى شَخْصَهُ وَ إِنَّهُ لَيَحْضُرُ حَيْثُ مَا ذُكِرَ فَمَنْ ذَكَرَهُ مِنْكُمْ فَلْيُسَلِّمْ عَلَيْهِ وَ إِنَّهُ لَيَحْضُرُ الْمَوْسِمَ كُلَّ سَنَةٍ فَيَقْضِي جَمِيع‌ الْمَنَاسِكِ وَ يَقِفُ بِعَرَفَةَ فَيُؤَمِّنُ عَلَى دُعَاءِ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَيُؤْنِسُ اللَّهُ بِهِ وَحْشَةَ قَائِمِنَا فِي غَيْبَتِهِ وَ يَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُ.[2]

حسن بن على بن فضال گويد از امام رضا ^{علیه‌السلام} شنيدم فرمود: به راستى خضر ^{علیه‌السلام} از آب‌ حيات‌ نوشيد و زنده است و نميرد تا دميدن در صور او نزد ما مى‌آيد و بر ما سلام مى‌دهد و آوازش را بشنويم و خودش را نبينيم و او هرجا نامبرده شود حاضر گردد و هر كدام شما نام او را برد بر او سلام دهد. او هر سال در موسم حج حاضر گردد و همه مناسك را بجا آرد و در عرفه وقوف كند و بر دعاى مؤمنان آمين گويد و خدا به او وحشت قائم ما را در حال غيبت بزدايد و تنهائى او را مبدل به وصلت كند.

حضرت خضر طبق این روایت جزء اصحاب امام زمان می‌باشد.

ب) منابع روایت

1. کمال الدین، ج2، ص390، ب38، ح4

2. الدر النظیم از امام حسن عسگری مرسلا متن همان کمال الدین است

3. اثبات الهداة، ج3، ص480 بعض روایت را از کمال الدین نقل می‌کند.

4. حلیة الابرار، ج2، ص383 از کمال الدین و ص690

5. بحار الانوار، ج52، ص152 از کمال الدین با کمی تفاوت

6. منتخب الاثر، ص262