درمقام جمع بندی ونتیجه گیری روایات نفس زکیه هستیم. این روایات را مطرح کرده واکثر آنها را بررسی سندی ودلالی کردیم. روایاتی را که مهم به نظر می‌رسید وبه درد بحث می‌خورد تقریبادر حدود 21 روایت شد.
در جلسات قبل اشاره شد که آیا نفس زکیه اشاره به قتل شخص خاصی است؟ یا کنایه از بی حرمتی نسبت به دماء محترمه است؟ عرض شد احتمال دوم بعید به نظر می‌رسد. روایات دیگری داریم که متکفل این معنا(احتمال دوم)هستند که قبل از ظهور یکی از علامات مساله ناامنی وریخته شدن به ناحق خونها است. اما روایات نفس زکیه اشاره به شخص خاص دارند، این شخص خاص چنانکه از خود روایات استفاده می‌شود چهره مثبت دارد نه منفی. اما درمورد تفاصیل که این نفس زکیه از اولاد امام حسن علیه‌السلام  است یا امام حسین علیه‌السلام ؟ در هردو مورد روایت وجود دارد. درباره اینکه اودرمکه کشته می‌شود یا مدینه یا عراق؟ در هرسه مورد روایت دارد.آیا از حتمیات است یا از علائم؟ در جمع بندی خواهید دید از حتمیات است. درمورد زمان قتل دربرخی روایات 15روز قبل از ظهور امام زمان علیه‌السلام  بیان شده است.
مروری اجمالی بر روایات نفس زکیه ونتیجه گیری نهائی:
روایت اول: ازروضه کافی بود، که این روایت از نظر سند معتبر بوده واز آن استفاده حتمیت هم می‌شود، اما سائر تفصیلات از آن استفاده نمی شود.
روایت دوم: از کتاب سرور اهل ایمان، این روایت از نظر سند مشکل دارد واز نظر دلالت حاوی تفاصیلی می‌باشد.
روایت سوم: ازکتاب کمال الدین، که این روایت از نظر سند مشکل دارد واز نظر دلالت حتمیت را بیان می‌کند.
روایت چهارم: ازکتاب کمال الدین، با ضعف در سند ولی بیان حتمیت دردلالت.
روایت پنجم: از کتاب غیبت مرحوم نعمانی، که به دلیل ارسال درسند، ضعیف بوده ولی حتمیت را بیان می‌کند.
روایت ششم: ازغیبت نعمانی، با مشکل درسند ولی بیان حتمیت.
روایت هفتم: ازغیبت نعمانی، سند این روایت را بررسی نکردیم چون شواهدونظائر زیادی داشت، این روایت اصل نفس زکیه و حتمیت آن را بیان می‌کند.
روایت هشتم: ازغیبت نعمانی، به خاطر زیاد بن مروان قندی ضعف در سند دارد ولی حتمیت را بیان می‌کند.
روایت نهم: از غیبت نعمانی که به همان دلیل فوق بررسی سندی نکردیم این روایت تنها اصل علامیت را بیان می‌کند.
روایت دهم: از نعمانی که مشکل سندی دارد ولی حتمیت را بیان می‌کند.
روایت یازدهم: از مختصر اثبات الرجعة که ضعف در سند دارد ولی حتمیت ونام نفس زکیه در آن آمده است.
روایت دوازدهم: از نعمانی که به خاطر شخصی به نام عبایه مشکل در سند داردوصراحت در حتمیت هم ندارد.
روایت سیزدهم: از ابن قتیبه است که در منابع ما نیامده وحتمیت را به همراه برخی تفصیلات بیان می‌کند لکن به دلیل ضعف در سند پذیرفته نمی شود.
روایت چهاردهم: از فتن ابن حماد که علاوه برضعف سندی دلالت بر حتمیت هم ندارد.
روایت پانزدهم: ازکتاب کافی شریف، سند مشکل ندارد غیر از علی بن ابی حمزه که طبق مبنای ما روايات او قبول است.
روایت شانزدهم: از ابن حماد است که به پیامبر اکرم منتهی نمی شد. دراین روایت از برادر نفس زکیه اسمي به میان آمد.
روایت هفدهم: ازکتاب فتن، اصل این روایت را قبول داریم.
روایت هجدهم: از کتاب فتن ابن حماد بود.
روایت نوزدهم : از عیاشی که سندش مشکل ارسال داردوبه همین دلیل تفاصیل ذکر شده در آن مورد قبول نیست.
روایت بیستم: ازمختصر بصائرالدرجات تحت عنوان خطبه محزون که ممکن است قوت متن داشته باشد ولی با روایات مشهور منافات دارد لکن ما تنها اصل نفس زکیه را ازآن قبول می‌کنیم.
روایت بیست ویکم: ازکافی شریف، این روایت مخصوصابا بیان مرحوم مجلسی و دواحتمال ایشان، ربطی به بحث ما ندارد.
روایت بیست ودوم: این روایت خیلی صراحت در قتل نفس زکیه ندارد نهایت به عنوان موید قرار گیرد.
نتیجه اینکه اصل قتل نفس زکیه وعلامیت آن برای ظهور امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف  از مسلمات است. مستند ما دراین مدعا تواتر روایات است. حال یا تواتر معنوی ویا تواتر اجمالی، یا یک مرحله پائین تراز تواتر، بگوئیم مستفیض است؛ اما آيا اين علامت از حتميات است؟ چندين روایت وجود دارد که اشاره به حتمیت دارد وروایات دیگر که اشاره به حتمیت ندارند نفی حتمیت نمی کنند. در مباحث اصول این دو دسته روایت را مثبتین گویند که تعارضی باهم ندارند، زیرا دسته‌ای از روایات اصل نفس زکیه را اشاره دارند ودسته دیگر اصل نفس زکیه وحتمیت آن را بیان می‌کنند و بيش از ده روايت مي‌باشد، لذا با هم تعارض ندارند. اما درموردسائر تفصیلات درباره اثباتشان نیاز به روایات صحیح ومعتبر داریم. در غیر اینصورت تنها همان اصل نفس زکیه وحتمیت آن مورد قبول است.
بررسی روایات مربوط به خراسانی؛
یکی دیگر از علاماتی که نقل شده خراسانی است که مباحثی درباره او مطرح است ازجمله اینکه:
آیا خراسانی از علامات حتمیه است یا غیر حتمیه؟ آیا او سید است یا غیر سید؟ از خراسان است یا خیر؟ چهره مثبت دارد یا خیر؟ آمده یا خواهد آمد[1]؟ آيا روایات خراسانی در کتابهای ما هم مطرح است یا فقط در کتب عامه آمده است؟
یکی از مباحث مهم درباب علائم خروج خراسانی است. خراسانی سفیانی ویمانی تقریبا باهم خروج می‌کنند ودرمورد زمان خروج آنها تعبیر به کنظام الخرز درروایات آمده است.این شخص در روایات ما و روایات اهل سنت آمده است. خیلی در این موضوع به تفصيل بحث نمی کنیم زیرا روایاتش با روایات یمانی که مورد بحث قرار گرفت مشترک است. بنابراین فقط اشاره ای به آنها می‌کنیم:
روایاتی که راجع به ایشان آمده عمدتا درکتاب غیبت نعمانی است.
اولین روایت دراین کتاب درص289آمده است. این روایت را مفصلا بحث سندی ودلالی کردیم، روایت این بود:
عن أبي بصير عن أبي عبد الله علیه‌السلام  قال قلت له جعلت فداك متى خروج القائم علیه‌السلام  فقال يا أبا محمد إنا أهل بيت لا نوقت و قد قال محمد ص كذب الوقاتون يا أبا محمد إن قدام هذا الأمر خمس علامات أولاهن النداء في شهر رمضان و خروج السفياني و خروج الخراساني و قتل النفس الزكية و خسف بالبيداء...[2][3]
 این روایت از نظر سند مبتلا به اشکال بود.
روایت دوم:
روایت بعدی را کتاب مختصر اثبات الرجعة از امام صادق علیه‌السلام  نقل می‌کند:
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام  قَالَ خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ.[4]
باقی روایات در جلسه بعد انشاء الله.

---