درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول عملیه/تنبیهات استصحاب/ تنبیه سوم/ کلی قسم دوم

بیان شد که مرحوم خوئی در مصباح الاصول فرمایش شیخ و آخوند را در ما نحن فیه بیان کردند و بحثشان در دو مقام بود

مقام اول: جمع بین دو اشکال بود ( مقصود از جمع یعنی ترتیب در نحوه جواب آخوند و شیخ را بهم زدند)

مقام دوم : جوابی که از اشکال رسائل و کفایه دادند.

عبارت مصباح الاصول این است : « ما في الكفاية من أن الشك في بقاء الكلي ليس مسبباً عن الشك في حدوث الفرد الطويل، بل مسبب عن الشك في كون الحادث طويلًا أو قصيراً... و ليس له حالة سابقة حتى يكون مورداً للأصل، .... فما هو مسبوق بالعدم و هو حدوث الفرد الطويل ليس الشك في بقاء الكلي مسبباً عنه و ما يكون الشك فيه مسبباً عنه و هو كون الحادث طويلا ( او قصیرا ) ليس مسبوقا بالعدم، حتى يكون مورداً للأصل.» [1]

همان خدشه ای که بر فرمایش آخوند وارد شد اینجا ممکن بر مرحوم خوئی در مصباح الاصول وارد بشود بخاطر اینکه جای سوال است چرا می فرماید شک در بقاء کلی ، مسبب نیست از چیزی که مسبوق به عدم است ؟ و آن همان فرد طویل بود.

و جواب این اشکال (چرا مسبب از حدوث فرد طویل نیست ؟) همان مطلبی است که از نهایة الدرایه[2] و از اصول فقه[3] بیان کردیم.

پس نتیجه این شد که فرمایش مصباح در ما نحن فیه در هر دو مقام خالی از خدشه نیست و باید با فرمایش نهایة الدرایة و اصول الفقه فرمایش ایشان تکمیل شود.

از این فرمایش نهایه الدرایه خدشه در کلام عنایة الاصول[4] و همچنین منتقی الاصول[5] ( در رابطه همین بحث فعلی و همچنین کلام آخوند ) معلوم می شود که توضیح آن را در جلسه بعد ان شاالله بیان خواهیم کرد.