موضوع:
خلاصه/حجیت ظن/خبر واحد/ادله حجیت خبر واحد/آیه نفر
خلاصه
1-عدم دلالت آیه
نفر بر حجیت خبر واحد به نظر مرحوم آخوند زیرا دلالت آیه بر
حجیت خبر واحد از ناحیه وجوب تحذر بر منذرین می باشد
یعنی اگر آیه دلالت بر وجوب تحذر داشت دال بر حجیت
می باشد و الا دلالت ندارد و وجوب تحذر بر منذرین یا از
ناحیه دلالت کلمه لعل بر محبوبیت و ملازمه محبوبیت با وجوب حذر
عقلا و شرعا می باشد و یا از ناحیه لغویت وجوب انذار
می باشد و یا از ناحیه عدم وجوب انذار اگر حذر واجب نباشد.
2-مرحوم آخوند بر
این سه وجهی که برای استفاده وجوب حذر ذکر شد اشکال کردند اشکال
بر وجه اول باینکه ملازمه ای در کار نیست و بر وجه دوم
باینکه انذار فایده دیگری دارد که حصول علم برای
منذرین بالفتح با تکرار انذار می باشد و بر وجه سوم باینکه
آیه از حیث وجوب تحذر و یا ظهور آیه در خصوص صورت علم
برای مذرین، اجمال دارد.
3-محقق
ایروانی فرمودند ترجی و امیدوار بودن کما اینکه
برای جاهل صحیح است برای عالم هم صحیح است زیرا
عالم نیز قبل از حصول چیزی که علم به آن دارد انتظار حصولش را
دارد.
4-محقق ایروانی
فرمودند ماده حذر اطلاق می شود بر خوف ترک مصلحت یا خوف وقوع در مفسده
مثل اطلاقش بر خوف از عقاب. بر هر دو خوف، حذر اطلاق می شود لکن زمانی
که این دو خوف به حد الزام برسند در این صورت حذر بر آنها اطلاق
می شود لذا در شبهات بدویه اگر چه این حذر وجود دارد لکن این
خوف در حد الزام نیست لذا اگر احتیاط هم شود حذر اطلاق نمی شود.
5-محقق
ایروانی فرمودند اطلاق مغیی(انذار) کافی است
برای ثبوت اطلاق در غایت(تحذر) زیرا از حیث اطلاق و
تقیید بین نتیجه و ذی النتیجه تلازم وجود
دارد پس در آیه احتیاجی به اثبات اطلاق دیگری در
ناحیه تحذر وجود ندارد بلکه اطلاق انذار کافی برای اثبات اطلاق
تحذر می باشد.
6-مرحوم آقای
میلانی فرمودند آنچه بر مذرین لازم است قبول معالم دین
حکایی است نه معالم دین واقعی و قول منذر معالم دین
است حکایةً؛ زیرا قول منذر، طریق به معالم دین
واقعی می باشد.
7-مرحوم آقای خوئی
فرمودند تخصیص حذر بصورت علم -باینکه حذر زمانی لازم است که علم
حاصل شود- باعث الغاء عنوان انذار می شود زیرا در زمان حصول علم، به
علم عمل می شود نه به انذار مفید علم و انذار مقدمه
تکوینیه برای حصول علم می باشد.
8-«لعل» در قرآن کریم در 128 مورد بکار رفته است در سه مورد به
ضمیر اضافه نشده است و در بقیه به ضمیر اضافه شده است و در تمام
مواردی که مضاف به ضمیر نیست و در یک مورد از
مواردی که به ضمیر اضافه شده است، ممکن است از لعل انتظار حصول مکروه
استفاده شود و در بقیه موارد از لعل توقع محبوب استفاده شود.
التقرير العربي:
خلاصة ما ذکر فی آیة النفر من دلالتها علی
حجیة الخبر و عدمها و ما ذکر من المهمات:
1.عدم دلالتها علی حجیة الخبر، بنظر صاحب الکفایة،
اذ دلالتها علیها بنظره لاتکون من ناحیة دلالتها علی وجوب
التحذر علی المنذرین، و وجوبه علیهم اما من ناحیة دلالة
کلمة «لعل» علی المحبوبیة و ملازمة محوببیة الحذر مع وجوبه عقلا
او شرعا و اما من ناحیة لغویة وجوب الانذار و اما من ناحیة عدم
وجوب الانذار لولا وجوب الحذر. 30/6/93
2.اورد صاحب الکفایة علی جمیع الوجوه الثلاثة
المتقدمة آنفا، علی الاول بعدم ثبوت الملازمة و علی الثانی بان
فائدة الانذار هو حصول العلم للمنذرین بواسطة کثرة الانذار و علی
الثالث باجمال الآیة من حیث وجوب التحذر او بظهورها فی خصوص
صورة العلم للمنذرین بان الانذار یکون بمعالم الدین. 31/6/93
3.محقق الایروانی: الترجی کما یصح من الجاهل،
کذلک یصح من العالم فانه یرجو حصول المترجی به قبل حصوله.
5/7/93
4.محقق الایروانی: مادة الحذر یطلق علی خوف
ترک المصلحة او الوقوع فی المفسدة مثل اطلاقه علی الخوف من العقاب و
لکن اذا کانا ملزمتین لا مطلقا فلایطلق علی الاحتیاط
فی الشبهات البدویة. 6/7/93
5.محقق الایروانی: اطلاق المغیی «انذار»
یکفی فی ثبوت الاطلاق للغایة «تحذر» للتلازم بین
النتیجة مع ذی النتیجة من حیث الاطلاق و
التقیید فلا یحتاج الی اثبات اطلاق آخر فی جانب
الغایة. 8/7/93
6.محقق المیلانی: اللازم علی المنذرین هو قبول
معالم الدین الحکائی لا الواقعی و قول المنذر معالم
الحکائی بکونه طریقا له. 8/7/93
7.محقق الخوئی: تخصیص الحذر بصورة العلم، یوجب الغاء
عنوان الانذار اذ العمل یکون بالعلم، و الانذار مقدمة تکوینیة
له. 8/7/93
8.استعمل «لعل» فی القرآن الکریم فی 128 مورد، ثلاثة
منها غیر مضاف الی الضمیر و البقیة مضاف الیه، و
فیما له تضف الیه و واحد مما اضیف الیه یمکن
استفادة توقع المکروه منها و فی بقیة الموارد، یستفاد توقع
المحبوب. 9/7/93