موضوع:
حجیت ظن/خبر واحد/ادله حجیت خبر واحد/آیه نبا/خلاصه
12- جواب دوم از مانع اول- که عموم علت بود- حکومت
مفهوم آیه بر تعلیل بود کما عن النائینی و الخوئی.
13- از این جواب، به چند وجه جواب داده شد
یکی اینکه این جواب طبق مبنای تتمیم کشف
صحیح است دوم اینکه این جواب مستلزم دور است و سوم اینکه
منافات با ندم در ذیل آیه دارد.
14- آقای خوئی ندم را به دو قسم
تقسیم کردند یکی ندم با عمل به وظیفه شرعی دوم ندم
با عدم عمل به وظیفه شرعی و ندم در آیه از قسم اول است.
15- مختار ما این شد که دور بر ادخال ندم با
عمل به وظیفه شرعی است.
16- منتقی فرمودند هر یک از مفهوم و
علت رافع موضوع دیگری می باشد و موضوع را تغییر
می دهد و نتیجه اش عدم مفهوم برای آیه می باشد.
17- اشکال از ناحیه مورد از دو جهت بود
یکی به نسبه مفهوم و دیگری نسبت به منطوق.
18- خبر واحد اگر چه مخبرش عادل باشد در موضوعات
حجت نیست زیرا در موضوعات یا باید علم وجدانی داشت
و یا بینه شرعیه وجود داشته باشد
19- از مانعیت مورد برای مهفوم هم
مرحوم نائینی جواب داند و هم مرحوم شیخ در رسائل مرحوم
نائینی فرمودند مفهوم عام است لکن مورد در منطوق آیه، مورد
مفهوم نیست پس مفهوم قابل تخصیص می باشد و حاصل جواب مرحوم
شیخ این شد که مفهوم شامل مورد می باشد اما مفهوم در مورد،
مقید می شود به ضم عدل دیگری نه رفع ید از حجیت
خبر عادل و مختار ما هم جواب مرحوم شیخ شد پس از طرف مورد مانعی
برای مفهوم آیه نیست اما مانعیت علت برای مفهوم
تمام می باشد.
20- وجه اینکه تخصیص عام در مورد
جایز نیست این است که عام نیست به مورد نص می باشد
و جای تخصیص نیست زیرا عام نسبت به چیزی
تخصیص می خورد که ظهور داشته باشد و احتمال خلاف در آن وجود داشته
باشد این مطلب را مرحوم نائینی در فوائد فرمودند.
21- اگر با تبین علم حاصل شد با وجوب
شرطی تبین سازگاری ندارد و با حصول علم، به علم عمل می
شود نه به خبر واحد.
22- مرحوم آقای خوئی فرمودند
تبین در آیه به معنای لغوی اش- ظهور و وضوح- می
باشد و این معنای لغوی جامع بین علم و وثوق می باشد
و هر دو را شامل می شود.
23- مختار ما این شد که تخصیص
آیه به مورد نه در مفهوم و نه در منطوق صحیح نیست و این
مورد نه مخصص منطوق است و نه مخصص مفهوم زیرا نسبت به مفهوم، اطلاقش
مقید می شد به اینکه عادل دیگری هم ضمیه شود کما
عن الشیخ و در منطوق مصداق تبین و استظهار، بینه می باشد
نه خبر ثقه.
24- مانع چهارم نبا بود زیرا نبا اخص از خبر
می باشد و عبارت است از خبری که مخبر به، امر عظیمی باشد
و فرقی در عدم حجیت بین خبر واحد عادل و فاسق در امر عظیم
نسبت یعنی در امر عظیم نه خبر عادل حجیت است و نه خبر
فاسق و گفتیم اشکال شد که فرقی بین نبا و خبر نیست و
گفتیم این اشکال صحیح نیست زیرا نبا همان خبر به
امر عظیم می باشد نتیجه اینکه مورد نه مخصص مفهوم است و
نه مخصص منطوق.