موضوع: حجیت ظن/خبر
واحد/ادله حجیت خبر واحد/آیه نبا/ خلاصه
خلاصه مطالب:
1. موانعی که بیان شده 4 مورد است.
الف: عموم تعلیل ان تصیبوا قوما بجهاله که جهالت
ونادانی هم در عادل است وهم درفاسق
ب: مورد آیه که اردتداد بود.
ج: احداث قول ثالث بود.
د: اخصیت نباء از خبر.16/2/93
2. علت مذکوردر آیه نباء که جهالت است شامل خبر عادل هم
می شود وبا بودن این علت آیه قابل عمل نیست لااقل مجمل
می شود.
3. جواب به این مانع که 1- جهالت به معنای سفاهت است نه
عدم علم وسفاهت در عمل به خبر عادل نیست وشامل خبر عادل نمی شود
ومفهوم دارد. صاحب کفایه ومرحوم خویی قایل به این
بودند.
4. به این معنا که جهالت به معنای سفاهت است دو
ایراد شد .1- شیخ که سفاهت منافات داردبا عمل صحابه که به قول
ولید عمل کرده اند.2- ایروانی: عمل طبق سفاهت به نفسه باطل است
ومحتاج به تعلیل خوف ندامت ندارد. پس جهالت به معنای سفاهت
نیست.20/2/93
5. اصل در تعلیل، ارتکازیت است چرا که غرض از
تعلیل خروج از تعبد است .پس باید تعلیلی امر
ارتکازی باشد والا اگر امر تعبدی باشد فرقی نمی کند که
علت باشد یانه 20/2/93
6. اثر خبر فاسق گاهی اصابه قوم به جهالت است وگاهی
نیست
7. مختار: علت درآیه
جهالت وسفاهت نیست بلکه خوف از ندامت است که در عمل فاسق همیشه هست
ولی گاهی تحقق پیدا می کند وگاهی نه 21/2/93
8. مختار: خوف ندامتی
در خبر عادل نیست چه اینکه عمل به قول عادل بخاطر حجیت قول اوست
ودر عمل به قول حجت چون معذور است دیگر خوفی نیست.26/2
9. قول منتقی: جهالت به معنای سفاهت در لغت نمی
باشد بلکه استعمال در معنایی می شود که ملازم با آن است
ودر آیه همینگونه است 28/2/93
10. تناسبی بین ندامت در آیه با ملازم با سفاهت
نیست28/2/93
تقرير عربي:
خلاصة ما ذکر فی المقام الثانی من آیة النباء
اعنی وجود المانع عبارة عن:
1-ان الموانع اربعة: 1. عموم التعلیل؛ 2. موردها؛ 3. احداث قول
الثالث؛ 4. اخصیة البناء من الخبر. 16/2/93
2-علة المذکورة فیها هو الجهالة و هی تشمل خبر العادل
ایضا فتکون مانعة عن ثبوت المفهوم و لا اقل من اجمالها. 16/2/93
3-اجیب عنه بوجوه: 1. ان الجهالة بمعنی السفاهة، اختاره
کفایة و السید الخوئی. 16/2/93
4-اورد علی هذه الجواب ایروانی: 1. صاحب الرسائل من
ان السفاهة ینافی اقدام جماعة من الاصحاب علی القول
الولید. 20/2/93
5-2.
محقق الایروانی من ان السفاهة بنفسه باطل و لایحتاج الی
التعلیل لخوف الندامة الثابت فیها. 20/2/93
6-الاصل فی التعلیل ان تکون ارتکازیا لان الغرض منه
اخراج الکلام عن التعبد و هو لا یمکن الا هو.20/2/93
7-المترتب علی العمل بقول الفاسق ربما یکون اصابة القوم
بالجهالة، مثل مورد الآیة، و ربما یکون غیرها. 20/2/93
8-المختار هو ان العلة فیها هو خوف الندامة کما افاده
الایروانی حتی تکون شاملة لجمیع موارد العمل بقول الفاسق.
21/2/93
9-المختار هو عدم خوف الندامة للعمل بخبر العادل اذ فی العمل بقوله
یکون معذورا و لا ندامة مع المعذوریة و لکن یاتی رده.
21/2/93
10-منتقی: لا یرد فی اللغة تفسیر الجهالة
بالسفاهة، نعم تستعمل عرفا فیما یلازم السفاهة و الاستعمال فی
الآیة کذلک ایضا. 21/2/93