درس خارج اصول استاد رضازاده

92/09/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: حجیت ظن/حجیت ظواهر/خلاصه
خلاصه آنچه در بحث ظواهر قرآن بیان شد:
1-گفته شد که بحث ما نسبت به قرآن در دو مقام است:
الف: دلیل مانعین از عمل به ظاهر قرآن.
ب: دلیل مجوزین عمل به ظاهر قرآن. 17/7/92
2- آیا آنچه را که اخباریین منع می کنند، عمل به تمام آیات قرآن است یا عمل به خصوص ظواهر آیات قرآن؟
هر دو قول به اخباریین نسبت داده شده است. 17/7/92
3- خبری که مخالف با نص قرآن باشد، موجود نیست و آنچه که وجود دارد، مخالف با ظاهر قرآن است. 22/7/92
4- مختار ما این است که ظواهر داخل در متشابهات نیست. 22/7/92
5- ملاک در تخصیص عام، لزوم لغویت یکی از دو دلیل بود، نه اینکه ملاک لغویت این باشد که نسبت عموم و خصوص مطلق باشد. 23/7/92
6- مختار ما این است که آنچه اخباریین نسبت به کبری (عدم حجیت ظواهر قرآن) بیان فرموده اند، نا تمام است. 27/7/92
7- قوانین فرمود: بر فرضی که روایات صحیح و صریح بر اختصاص فهم قرآن به ائمه داشته باشیم، باید این روایات را تاویل ببریم و نمی توانیم به آنها عمل کنیم. 27/7/92
8- سیره عامه نسبت به قرآن این است که رجوع به ظواهر قرآن می کنند، بدون اینکه بخواهند از قرینه مخالف در کلمات معصومین فحص کنند. به خلاف شیعه که بعد از فحص از قرینه مخالف در روایات، به ظواهر قرآن عمل می کند. 28/7/92
9- انحلال علم اجمالی بر دو قسم است:
الف: حقیقی: در جایی که علم تحصیلی نسبت به بعضی از افراد و شک نسبت به بعضی دیگر حاصل شود.
ب: حکمی: در جایی که حجتی بر بعضی از اطراف قائم شود. 29/7/92
10- علم اجمالی تا زمانی که منحل نشود، مانع اجرای اصل لفظی و عملی است. 29/7/92
11- گفته شد که بین فحص از مخالف در باب عام با فحص از دلیل در باب اصل عملی فرق است، در فحص از مخالف در باب عام، از حجت اقوا فحص می شود، اما در فحص از دلیل در باب اصل عملی، از باب فحصِ متممِ حجت است، یعنی تا زمانی که از دلیل فحص نکردیم، نمی توانیم به اصل عملی مراجعه کنیم. 1/8/92
12- تحریف لغة: یا معنوی است، یعنی لفظ بر غیر معنای ظاهر حمل می شود و یا لفظی است، یعنی در الفاظ کلام تغییر ایجاد می شود و مراد به مشتقات در قرآن کریم، تحریف معنوی است. 4/8/92
13- مرحوم خویی فرمودند که تحریف معنوی در قرآن به اتفاق مسلمین واقع شده است. 5/8/92
14- مرحوم خویی و علامه طباطبایی ادعای اجماع بر عدم تحریف لفظی به معنای زیادی الفاظ در قرآن کرده اند. 5/8/92
15- مورد نزاع در تحریف قرآن، تحریف لفظی به معنای نقصان بعضی از آیات یا الفاظ قرآن است. 5/8/92
16- کتب صحاح اهل سنت مثل بخاری و مسلم و مشهور آنها می گویند که در قرآن نسخ تلاوت، صورت گرفته و روایاتی برای آن ذکر می کنند. 6/8/92
17- مرحوم خویی فرمودند که نسخ تلاوت، همان تحریف به نقصان است. 6/8/92
18- علامه طباطبایی فرمودند که روایات نسخ تلاوت، مخالف با صریح قرآن است. 6/8/92
19- تحریف به معنای تغییر محل سوره و عدم کتابت آن بر طبق نزول سوره ها، قطعا واقع شده است. 6/8/92
20- داستان تحریف قرآن در بین شیعیان از بعضی از اخباریین مثل مرحوم جزایری شیوع پیدا کرد. 6/8/92
21- مرحوم خویی فرمودند صحت حدیث غدیر دال بر کذب روایاتی است که دال بر این هستند که اسماء ائمه در قرآن بوده و حذف شده است. چون اگر در قرآن اسامی ائمه به عنوان امام بوده است، نیاز به غدیر نبود. 7/8/92
22- علامه طباطبایی فرمودند که روایات تحریف و روایات نسخ تلاوت، مخالفت قطعیه با آیات قرآن دارند. 7/8/92
23- علامه طباطبایی فرمودند که وصف ذکر برای قرآن، جامع ترین صفت است که قرآن برای خودش بیان می کند. 7/8/92
24- مرحوم خویی فرمودند که اثبات عدم تحریف قرآن به آیه ذکر دور است و برای غیر شیعه دفعش ممکن نیست. 8/8/92
25- آیه نفی باطل در قرآن، صریح ترین آیه بر نفی تحریف است و مفسرین بر آن اجماع دارند. 29/8/92
التقریر العربی
تمت الکلام فی التفصیل الرابع ای التفصیل بین ظاهر الکتاب و غیره و عدم حجیة الاول.
و قد ذکر فیه من المهمات ما یلی:
1-کان البحث فی مقامین:
احدیهما: الدلیل علی المنع علی العمل بظاهر الکتاب،
و ثانیهما: الدلیل علیه. 17/7/92
2- هل الممنوع لدی الاخباری، هو کل آیات القرآن او خصوص ظواهرها نسب کلاهما الی الاخباریین.17/7/92
3- خبر المخالف للنص القرآن غیر موجود بل یکون مخالفا لظاهر القرآن. 22/7/92
4- المختار هو عدم دخول الظاهر فی المتشابه. 22/7/92
5- الملاک فی تخصیص العام، هو لزوم لغویة احد الدلیلین، لا کون النسبة بینهما عموم المطلق. 23/7/92
6- المختار هو عدم تمامیة ما افاده الاخباری بالنسبة الی الکبری ای عدم حجیة ظواهر القرآن.27/7/92
7- قوانین: لو فرض ورود اخبار صحاح و الصریح فی اختصاص فهم القرآن بانه تم، لناولها او نذرها فی سنبلها.27/7/92
8- داب العامة، هو الرجوع بظواهر القرآن، بلافحص عن قرینة المخالف عند المعصومین، بخلاف الخاصة.28/7/92
9- انحلال علم الاجمالی حقیقی و حکمی و الاول عند حصول العلم التفصیلی، و الثانی عند قیام الحجة علی بعض الاطراف.29/7/92
10- العلم الاجمالی ما لم ینحل، یمنع عن اجراء الاصل اللفظی و العملی.29/7/92
11- فرق بین الفحص فی باب العام معه فی باب اصل العملی حیث انه فی الاول یکون عن حجة الاقوی و فی الثانی عن متمم الحجة.1/8/92
12- التحریف لغة اما معنوی بان یحمل اللفظ علی غیر معناه الظاهر، و اما لفظی و المراد بمشتقات التحریف فی القرآن هو الاول. 4/8/92
13- السید الخوئی: التحریف المعنوی واقع فی القرآن باتفاق المسلمین.5/8/92
14- ادعا السیدان الخوئی و الطباطبایی الاجماع علی عدم تحریف اللفظی بمعنی الزیادة فی القرآن.5/8/92
15- مورد النزاع فی تحریف القرآن، هو تحریف اللفظی بمعنی نقیصة القرآن.5/8/92
16- نسخ التلاوت رواه کتب صحاح اهل السنة، مثل البخاری و المسلم و مشهور بین علماء العامة.6/8/92
17- السید الخوئی: نسخ التلاوت بعینه، هو التحریف.6/8/92
18- السید الطباطبایی: روایات نسخ التلاوت مخالفة لصریح القرآن.6/8/92
19- التحریف بمعنی تغییر محل السورة و عدم کتابتها علی طبق النزول واقع قطعا.6/8/92
20- حدیث تحریف القرآن من ناحیة الشیعة من ناحیة بعض الاخباریین مثل الجزائری نشا و حصل.6/8/92
21- السید الخوئی: صحة حدیث الغدیر توجب کذب روایات الدالة علی حذف اسماء الائمة عن القرآن.7/8/92
22- السید الطباطبایی: روایات التحریف و روایات نسخ التلاوت مخالفة للکتاب مخالفة قطعیة.7/8/92
23- السید الطباطبایی: وصف الذکر للقرآن اجمع صفة یذکرها القرآن لنفسه.7/8/92
24- السید الخوئی اثبات عدم تحریف القرآن بآیة الذکر دور لایمکن لغیر الشیعة دفعه.8/8/92
25- آیة نفی الباطل عن القرآن اصرح الآیات علی نفی التحریف و اطباق المفسرین.29/8/92