موضوع: حجیت ظن/ظاهر کتاب

 بحث در مبحث ظن بود گفتیم که بحث در دو مقام مطرح می شود مقام اول که مورد برسی قرار گرفت در سه جهت بحث شد اول اینکه حجیت ظن مانند قطع ذاتی است یا نه؟ دوم اینکه بر تقدیر ذاتی نبودن آیا وقوع حجیت ظن ممکن است یا نه؟ سوم اینکه مقتضای اصل چیست؟

 اما فعلا بحث در مقام دوم مبحث ظن می باشد.

 در این مقام دوم بحث در این است که آیا دلیل بر حجیت مطلق ظن یا ظن خاصی داریم یا نه؟

 در مقام اول گفتیم که مقضای اصل، عدم حجیت ظن می باشد حال بحث در مقام دوم در این است که آیا دلیل داریم بر اینکه بعضی از ظنون از تحت این اصل خارج شده اند یا دلیل بر خروج نداریم؟

 در مقام دوم در چهار موضع بحث خواهد شد.

 موضع اول:

 ظنی خاصی که از تحت اصل خارج شده باشد داریم یا نه؟

 موضع دوم:

 آیا ظن به نحو عام از تحت این اصل خارج شده است یا نه؟

 از ظن اول تعبیر به ظن خاص می شود و از دوم مطلق الظن تعبیر می شود.

 موضع سوم:

 ظنی که از تحت اصل خارج شده است و دلیل بر حجیتش داریم در چه جاهایی می شود به آن اعتماد کرد و از آن استفاده کرد آیا در خصوص فروع فقط جاری می شود و می توان به آن اعتماد کرد یا در اصول هم جاریست و می توان به آن ظن اعتماد کرد.

 موضع چهارم:

 ظنی که دلیل بر حجیتش نداریم و از تحت اصل خارج نشده است آیا می شود جابر ضعف سند یا دلالت باشد یا نه؟

 موضع اول در کفایه ج2 ص 58 و موضع دوم در ج 2 ص 105 و موضع سوم در ج 2 ص 152 و موضع چهارم در ج 2 ص 158 مطرح شده است.

 اما موضع اول:

 یکی از مواردی که از تحت اصل عدم حجیت ظن خارج شده است ظاهر کلام می باشد که در کفایه [1] -اذا عرفت ذلک- و در رسائل ص 33 مطرح شده است.

 العنوان: حجیة الظن/ ظاهر الکتاب

 تقدم انّ الکلام فی المبحث الثانی فی الظّن فی مقامین:

 المقام الاوّل، حجیة الظن وعدمها - وتقدّم انّ الکلام فی مقام الاول یکون فی جهات ثلاثه:

 1- هل یکون حجیة الظن ذاتیة له مثل القطع ام لا؟

 2ـ ومع الثانی هل یمکن وقوع الحجیة له ام لا؟

 3ـ مقتضی الاصل فی مشکوک الحجیةّ ما هو؟

 و قد تمتّ الکلام فی مقام الاول

 و امّا المقام الثانی ،ففی بیان الدلیل علی حجیة الظنّون علی نحو الخضوص، او العموم

 و بعبارة اخری ما خرج عن تحت الاصل المتقدم او قیل بخروجه.

 و البحث فیه فی مواضع:

 احدها، ما خرج عن تحت الاصل علی النحو الخاص،ای یکون الدّلیل علی حجّیته، دلیلاً مخصوصاً -ظن خاص-

 الثانی، ما خرج عن تحت الاصل علی النحو العام -مطلق الظّن-

 و الثالث، مورد الاستفاده من الظّن الخارج عن الاصل هل هو:

 1- خصوص الفروع

 2ـ او الاعم منه ومن الاصول الاعتقادیة مثل التوحید والنبّوة و اضرابها

 و الرابع، امکان الاستفادة من الظنّ الباقی تحت الاصل.-الظّن الغیرالحجة - مثل جبران ضعف السّند او الدلالة ومثل کونه موهنا للدلالة او السند وعدمه

 اما الموضع الاوّل - ماخرج عن الاصل او قبل بخروجه،

 منها الظاّهر من الکلام [2]