موضوع: خلاصه/ موونه/ متعلقات خمس/ خمس

ادامه خلاصه آنچه بیان شد:

69. مراد از سال در موونه سال، سال سود است یا سال اکتساب؟ اگر سال ربح باشد، از اولین سود حساب می شود و اگر منظور سال اکتساب باشد، از اولین روزی که شروع به کار می کند، سال شروع می شود. مقتضای متداول در السنه مردم، سال اکتساب است. ولی از طرف دیگر خمس به ربح اضافه شده یا موونه به ربح اضافه شده است و قبلا گفتیم موونه اطلاق دارد و اینکه گفتیم در آن خمس نیست، هم شامل موونه یک روز می شود هم یک سال و هم ده سال می شود، حال لازمه این مطالب ای است که مراد سال ربح باشد. بله اطلاق اینکه گفته می شود در موونه خمس نیست، با اجماع مقید می شود به موونه یک سال. ثمره این بحث در جایی است که روز اکتساب با روز ربح فرق داشته باشد، ظاهر می شود.[1]

70. مصارفی که انسان صرف می کند و به آن موونه گفته می شود، یا برای خود و عیالش خرج می شود مثل غذا و پوشاک و زیارت و یا این برای غیر است مثل اطعام و هدیه و صدقه. حال قسم اول داخل در موونه است، اما قسم دوم هم جزء موونه است یا خیر و مخصوص قسم اول است؟ می فرمایند از ادله استفاده می شود که منظور از موونه ای که خمس در آن نیست، قسم اول است و شامل قسم دوم که موونه برای دیگران نمی باشد و چند دلیل ذکر شد که یکی از آنها روایاتی بود که می گفت در موونه عیال و نفس خمس نیست و این باعث تقیید روایات اطلاق می شود.[2]

71. آیا ابراء دین از موونه است یا خیر؟ می فرمایند اگر دین در سال ربح بوده و برای معاش بوده یا برای تحصیل ربح از موونه بوده، خمس ندارد. چون گفته شد که موونه ای که برای خانواده انسان است، خمس ندارد و فرض این است که دین هم برای امرار معاش بوده و بدل آن است، پس همانطور که در موونه خمس نیست در بدل آن که دین باشد هم خمس نیست.[3]