موضوع: علم به عیب بعد از طلاق

 فرع سوم را بیان کردیم و عبارت جواهر را بیان کردیم و عبارت جامع المقاصد هم تقریبا شبیه جواهر بود.

 موضوع بحث در این فرع این است که علم به عیب بعد از وقوع طلاق چه رجعی و چه باین و چه قبل از دخول باشد یا بعد از دخول باشد، می باشد.

 بحث ما در دو قسم طلاق باین و طلاق رجعی و در هر یک دو بحث مطرح می شود اول این که بعد از طلاق که مرد علم به معیوب بودن زن پیدا کرد آیا می تواند عقد را فسخ نماید یا خیر و دوم این که مهریه زن چه می شود آیا باید مثل زنی که عیب ندارد مهریه را بدهد یا اینکه نه مثل معیوب با او برخورد می شود.

 اما اگر طلاق باین واقع شده باشد بعد شوهر فهمید زن معیوب است حال مرد می تواند اصل نکاح را فسخ کند یا خیر؟

 در این صورت شبهه ای نیست که جای هیچ گونه فسخی نیست چه اینکه معنای فسخ، فسخ به خاطر عیب زوجه مي باشد چون اگر قبلا طلاق باین داده شده باشد دیگر هیچگونه علاقه ای بین زن و مرد نیست و زوجه بر او صادق نیست پس روایاتی که دال بر این بود که مرد می تواند نکاح را به خاطر عیب زوجه اش فسخ کند شامل ما نحن فیه نیست چون دیگر الان زوجه نیست. پس جای فسخ نیست و آثار طلاق بر آن بار می شود.

 اما اگر طلاق رجعی واقع شده باشد چند صورت دارد:

 1- اول زن را طلاق داده و در عده به زن رجوع کرده و بعد از رجوع می فهمد که زن عیب دارد: اشکالی نیست در اینکه مرد حق فسخ دارد چون در زمان علم به عیب، زن زوجه او است و ادله فسخ نکاح شامل او می شود.

 2- علم به عیب بعد از طلاق رجعی باشد اما قبل از رجوع به زن باشد: دو احتمال دارد:

 اول: حق فسخ ندارد چون فسخ تحصیل حاصل است به این بیان که مقصود از فسخ نکاح، جدا شدن مرد و زن است و این جدا شدن با طلاق رجعی حاصل شده است و اگر بخواهد دوباره فسخ کند تحصیل حاصل است و فایده ای ندارد.

 دوم: حق فسخ دارد چون زمانی که مرد زن را طلاق رجعی داده است در مدت عده این زن به حکم زوجه مرد می باشد و جدا شدن بعد از تمام شدن عده است اما اگر فسخ کند از همان زمان جدا می شود پس در فسخ تحصیل حاصل نمی باشد و اثر جدا شدن را دارا می شود اثر دیگری که بر این فسخ بار می شود این است که اگر چه عده تمام نشده باشد می تواند با زن پنجم ازدواج کند در حالی که اگر حق فسخ نداشت تا تمام شدن عده نمی تواند با زن پنجم ازدواج کند. فایده دیگری که بر فسخ بار می شود این است که اگر فسخ کند از زمان فسخ می تواند با خواهر این زن ازدواج کند در حالی که اگر فسخ نباشد باید تا پایان عده صبر کند بعد با خواهر زن ازدواج كند. فایده دیگری که بر فسخ بار است این است که در فرض فسخ ارث و نفقه در زمان موت زوج یا عدم آن ثابت نمی شود به خلاف جایی که فسخ ثابت نباشد.