موضوع: حكم خلوت در اداء مهر

 موضع سوم:

 در این موضع دو فرع عنوان می شود:

 فرع اول: آیا در اداء مهر در صورت خلوت کردن با زن اما بدون مقاربت، مثل عدم مقاربت است که مهر لازم نیست پرداخت شود یا نه مثل مقاربت است که باید مهر را پرداخت کند.

 دو قول است:

 1- ملحق به مقاربت است و باید مهر را بدهد.

 2- محلق به مقاربت نیست و لازم نیست مهر را بدهد. و مشهور قائل همین هستند.

 قول اول را جامع المقاصد، ج 13، ص 260 به ابن جنید نسبت داده و فرموده: «إذا اختارت الفرقة بعد تمكينها إياه من نفسها وجب المهر و إن لم يولج قال المصنف في المختلف: و هو بناء على أصله من أن المهر يجب كملا بالخلوة كما يجب بالدخول، و لو علمت بعيب الخصي بعد الوطء كان لها الفسخ و وجب عليه جميع المهر، لاستقراره بالدخول»

 می فرمایند: ابن جنید فرموده خلوت ملحق به دخول می شود و اگر بدون مقاربت عقد فسخ شد باید مهریه را به زن بدهد. بعد جامع المقاصد می فرماید علامه در کتاب مختلف فرموده: این فتوای ابن جنید بنا بر مبنای خودش است که می فرمایند در دو صورت مرد باید همه مهر را بدهد اول: در جایی که مقاربت کند دوم: در جایی که مرد با زن خلوت کند.

 مثل جامع المقاصد، جواهر، ص 350 است و به فتوای ابن جنید اشاره می کند: «نعم ظاهر بعض و صريح آخر إلحاق الخلوة بالدخول في وجوب الكل»

 می فرمایند: همانطور که در فرض مقاربت باید همه مهریه را بدهد در فرض خلوت هم باید تمام مهریه را بدهد.

 ان قلت: خلوت با زن اگر چه در همه جا موجب پرداخت همه مهریه نمی باشد اما در خصوص عیب خصی، خلوت در حکم مقاربت است و همه مهریه را باید به زن بپردازد چون ظاهر بعضی از روایات و فتوای بعضی از علماء این است که در خصاء تمام مهر ثابت است.

 روایات:

 1- «سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ خَصِيّاً دَلَّسَ نَفْسَهُ لِامْرَأَةٍ قَالَ يُفَرَّقُ بَيْنَهُمَا وَ تَأْخُذُ مِنْهُ صَدَاقَهَا وَ يُوجَعُ ظَهْرُهُ كَمَا دَلَّسَ نَفْسَه»

 مردی که خصی بود زنی را فریب داد و با او ازدواج کرد حضرت فرمودند زن مهریه اش را از او می گیرد و مرد تعزیر می شود.

 روایت ظاهر در این است که تمام مهریه را باید بدهد پس خصی بودن از بقیه عیوب مستثی است.

 2- وسائل، ج 21، باب 13، ح 3: «ابْنِ مُسْكَانَ قَالَ بَعَثْتُ بِمَسْأَلَةٍ مَعَ ابْنِ أَعْيَنَ قُلْتُ سَلْهُ عَنْ خَصِيٍّ دَلَّسَ نَفْسَهُ لِامْرَأَةٍ وَ دَخَلَ بِهَا فَوَجَدَتْهُ خَصِيّاً قَالَ يُفَرَّقُ بَيْنَهُمَا وَ يُوجَعُ ظَهْرُهُ وَ يَكُونُ لَهَا الْمَهْرُ لِدُخُولِهِ عَلَيْهَا»

 ابن مسکان می گوید یک سوالی را به وسیله ابن اعین برای امام فرستادم و گفتم سوال کن از مردی که خصی بود و نگفت و بعد بر زن داخل شد، بعد زن فهمید که مرد خصی است چه باید کرد؟ حضرت فرمودند نکاح فسخ می شود و مهریه را به خاطر دخول بر زن باید پرداخت کرد.

 تقریب استدلال: دخول در روایت به معنای مقاربت نیست بلکه معنای ورود به خانه زن است مثل خوابیدن و راه رفتن با زن. پس با این خلوت مهریه هم ثابت می شود.

 پس به خاطر این دو روایت خصاء استثناء می شود و باید تمام مهریه هم را بپردازد.

 قلت: بله ظاهر این دو روایت را می شود به نفع شما معنا کرد اما روایتی داریم که آن روایت این دو روایت را مقید می کند و آن روایت قرب الاسناد است ««عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ خَصِيٍّ دَلَّسَ نَفْسَهُ لِامْرَأَةٍ مَا عَلَيْهِ فَقَالَ يُوجَعُ ظَهْرُهُ وَ يُفَرَّقُ بَيْنَهُمَا وَ عَلَيْهِ الْمَهْرُ كَامِلًا إِنْ دَخَلَ بِهَا وَ إِنْ لَمْ يَدْخُلْ بِهَا فَعَلَيْهِ نِصْفُ الْمَهْر»

 اگر خصی زنی را فریب داد چه باید کرد؟ حضرت فرمود اگر بعد از مقاربت باشد مرد تعزیر می شود و تمام مهر را باید بدهد و اگر قبل از مقاربت باشد مرد باید نصف مهر بپردازد.

 این روایت تفصیل بین مقاربت و عدم مقاربت داده است و موجب تقیید دو روایت قبل می شود.

 ان قلت: ممكن است برعكس آنچه شما فرموديد بگوييم كه روايت قرب الاسناد قرينه بر روايت سماعه مي باشد يعني اين روايت مي گويد مراد از دخول اعم از خلوت مي باشد.

 قلت: این عکس ممکن نیست. جواهر، 350 در مقام رد اين عکس می فرمایند: « و احتمال العكس يدفعه رجحان الأول بانسياقه و غيره عليه و الله العالم»

 می فرمایند: سیاق دو روایت در این است که دخول به معنای وارد شدن است نه مقاربت.

 مختار ما هم که به تبع علما این است که مطلقا در صورت وارد شدن بر زن موجب پرداخت تمام مهریه نمی شود چه عیب خصی باشد و چه سایر عیوب بخاطر ظاهر روایات. بله انصاف این است که یک مقدار از مهریه را پرداخت کند مخصوصا جایی که مدت زیادی زن با مرد زندگی کرده باشد.