موضوع: رکن سوم از ارکان متعه-مهر-

 شرایع:

 «و أمّا المهر فهو شرط في عقد المتعة خاصّة، يبطل بفواته العقد»

 در این عبارت صاحب شرایع دو مطلب بیان می کنند و نظیر این کلام را جامع المقاصد، ج13، ص 19 متنا و شرحا بیان می کند و جواهر، ج 30، ص 162.

 مطلب 1: مهر برای عقد متعه شرط است نه عقد دائم.

 مطلب 2: با اخلال به مهر به این معنا که اصلا ذکر نشود، عقد متعه باطل است.

 دلیل مطلب اول:

 جامع المقاصد، ج 13، ص 19: «لما كان الغرض الأصلي من نكاح المتعة هو الاستمتاع و إعفاف النفس.... هذا بخلاف عقد الدوام، فإنه ليس الغرض منه ذلك فقط، بل الغرض الأصلي منه النسل، فكان شبهه بالمعاوضات أقل، و قد سمّى اللّه سبحانه المهر صدقة و نحلة، فمن ثم جاز تجريد العقد عنه و لم يكن ذكره شرطا»

 یعنی عقد منقطع، مثل معاوضه است همانطور که در معاوضه اگر ثمن نباشد آن معاوضه باطل است، عقد منقطع هم بدون مهر باطل می شود اما عقد دائم مثل معاوضه نیست چون یک طرف صدقه است و یک طرف نسل و اولاد است لذا در عقد دائم اگر مهر ذکر نشود عقد باطل نیست.

 جواهر، ج30، ص 162: « منه يعلم الوجه في الفرق بين الدائم الذي يراد منه النسل و نحوه و بين المتعة المراد منها الانتفاع و الاستمتاع و نحو ذلك مما هو شبه الإجارة، و لذا كان المهر فيها كالعوض في الإجارة شرطا في الصحة»

 اما دلیل مطلب دوم:

 دلیل 1: اجماع محصل و منقول

 دلیل 2: روایات متعدد.

 جواهر، 30، ص: «بلا خلاف، بل الإجماع بقسميه عليه، و هو الحجة بعد قول الصادق عليه السلام في صحيح»

 اما روایات

 (وسائل، ج 21، ص 42، باب 17، ح1)«عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَكُونُ مُتْعَةٌ إِلَّا بِأَمْرَيْنِ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ أَجْرٍ مُسَمًّى‏»

 حضرت فرمودند متعه ای نیست مگر اینکه مدت و مهر در آن مشخص شده باشد.

 و (وسائل، ج 21، باب 4، ح4) «مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي الْمُتْعَةِ لَيْسَتْ مِنَ الْأَرْبَعِ لِأَنَّهَا لَا تُطَلَّقُ وَ لَا تَرِثُ وَ إِنَّمَا هِيَ مُسْتَأْجَرَة»

 حضرت فرمودند همسر موقت جزء چهار زن دائم بحساب نمی آید زیرا در متعه ارث و طلاق نیست بلکه متعه مثل اجاره است(و همانطور که در اجاره بدون ثمن باطل است در عقد موقت هم بدون مهر باطل است.

 و (وسائل، ج 21، باب 4، ح 3) «زُرَارَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ذَكَرْتُ لَهُ الْمُتْعَةَ أَ هِيَ مِنَ الْأَرْبَعِ فَقَالَ تَزَوَّجْ مِنْهُنَّ أَلْفاً فَإِنَّهُنَّ مُسْتَأْجَرَات»

 از حضرت سوال شد آیا متعه هم مانند دائم است که مرد حق ندارد بیشتر از چهار زن اختیار کند حضرت فرمودند نه بلکه می تواند هزار زن اختیار کند زیرا متعه در حکم اجاره است(و در اجاره هم ذکر ثمن لازم است)