1401/11/17
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: الأصول العملية/اصالة البرائة /ادله نقلی
استدلال به حدیث اطلاق ۴
گذشت که مرحوم شیخ اعظم ره این روایت را ادل اخبار دال بر اصالة البرائة دانسته و در مقابل آخوند ره هیچ دلالتی برای آن در این عنوان قائل نیست،ریشه و خاستگاه این مطلب در فقه الغة روایت است که عبارات را چگونه معنا نماییم مخصوصا در فقره «حتی یرد فیه النهی»، مرحوم شیخ ره میگوید در شبهات هر چیز برای تو رها است، و مطلق به معنای لغوی در نظر گرفته،تا زمانی که در واقع نهی نسبت به آن به تو برسد،و مرحوم شیخ انصاری این یرد فیه النهی را مربوط به مقام تکلیف می داند.و طبق این نظر می توان به اصالة البرائه در مقابل ادله احتیاط احتجاج نمود. و مرحوم آخوند و نائینی ره این روایت را معنایی دیگر می کنند و نهی وارده را در مقام انشاء دانسته اند منه به مقام تکلیف و حال تحیر مکلف.
نهایتا طبق نظر آخوند این روایت در مقام اباحه واقعی است،و طبق نظر مرحوم شیخ ره این روایت در مقام اباحه ظاهریه می باشد.و طبق همین بیان اگر متمایل به نظر آخوند شویم این روایت محلی در بحث ما نحن فیه نخواهد داشت.و در حقیقت طبق این نظریه مفاد این روایت مفاد آیه شریفه « ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِنْ تَسْأَلُوا عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْهَا ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ﴾»[1] خواهد بود.و طبق نظر مرحوم آخوند و نائینی ره نهایت دلالت این روایت دلالت بر عدم ضرورت پرسش و سوأل زیاد مسائل است.
اما یک نقد که به نظر مرحوم آخوند ره می شود بی ثمر بودن بیان و صدور این روایت طبق نظر ایشان است،چرا که چه فایده ایی دارد بیان این مطلب که هرشیء در نزد خداوند عالم مطلق است تا او اراده نهی نماید؟! حال اینکه امام علیه السلام چنین کار بی فایده ایی نخواهد کرد.
و نتیجه اینکه حدیث شریف طبق استدلال مرحوم شیخ اعظم انصاری ره قابل استدلال به اصل برائت خواهد بود.
پایان جلسه پنجاه و چهارم