1401/07/25
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: الأصول العملية/مدخل /بنیه علم اصول
بینیهٔ علم اصول ۶
تا کنون نظرات آیت الله خویی این حاجب و خود را در مورد بینه علم اصول مطرح نمودیم؛ اما غزالی[1] در کتاب المستصفی [2] معتقد است مباحث علم اصول مدخل و مقدمه ایی دارد که این مقدمه از مبادی تصوریه و.. بحث میکند و مباحث الفاظ را جزء مبادی و مقدمات علم اصول محسوب می نماید؛و سپس علم اصول را استوار بر چهار پایه می شمارد؛
اول:مباحث کتاب
دوم: مباحث سنت
سوم: مباحث اجماع
چهارم: ادله عقلیه مثل قیاس.
و سایر مباحث را نه تنها مباحث اصلی نمی داند، بلکه جزء مطالب غیر ضروری و موهوم می داند.و در حقیقت کل علم اصول را خلاصه در مباحث حجج و امارات می داند،اما بعد از او عالمی تونس با نام ابراهیم لخمی تونسی معروف به شاطبی[3] نظریه ایی با نام نظریه مقاصد را در علم اصول مطرح نمود و چون شاطبی این نظر را مطرح نموده،برای علمای مالکی و شمال آفریقا بسیار مهم هست.و این نظریه می گوید فقه را باید به مثابه یک منظومه کلی نگریست و هرچه با مقاصد کلی شریعت مخالف باشد باید حکم به حرمت آن داد و هرچه موافق کلیت و مطابق مقصد شریعت باشد حکم به حلیت میدهیم، این به معنای اضطرار نیست و به نوعی از مصالح مرسله است.و اینچنین است که برخی بنیهٔ دیگری غیر از آنچه گفته شد در اصول بنا نمودند،و شاطبی پنج پایه برای علم اصول بر میشمارد: حجج و امارات،اجماع،ظاهر کتاب،ادله عقلیه و مقاصد شریعت.
پایان جلسه هشتم