موضوع: احادیث
جهاد/ولایة الفقیه
الحمدلله
تعالی راهپیمائی بسیار با شکوهی با اجتماع ده ها
میلیونی در روز 22 بهمن انجام گرفت که این حرکت
عظیم اولاً حاکی از وحدت و اتحاد ملت بود و ثانیاً حاکی
از وفا داری و پایبندی به اسلام و امام و انقلاب و ولایت
فقیه و آرمان ها و خون شهداء بود ثالثاً هشدار به استکبار جهانی و
دشمنان اسلام بود فلذا بر مسئولین لازم است که در راه خدمت به این
مردم کوشا باشند.
بحثمان
در این بود که از روایات اهل بیت علیهم السلام و مباحث
فقهی بدست می آید که مسئله ولایت فقیه
بایستی وجود داشته باشد تا احکام و قوانین الهی
عینیت و خارجیت پیداکند و عملی بشود چراکه احکام
الهی با آن فلسفه ای که دارند برای زمانٍ دون زمانٍ
نیستند بلکه مال همه زمان ها حتی زمان غیبت امام عصر علیه
السلام می باشند.
به
روایات باب جهاد رسیدیم، مطالبی را درباره جهاد و
اهمیت و فلسفه و برکات آن عرض کردیم، امروز چند مطلب را در ادامه بحث
جهاد عرض می کنیم.
مطلب
اول: یکی از بحثهائی که در تفسیر المیزان
وجود دارد مسئله "تاریخ تشرییع جهاد" می باشد
اینطور نبوده که اسلام از اول برای کسی که دعوت را قبول نکرده
جهاد را معیَّن کرده باشد بلکه اسلام پله پله و به تدریج پیش
آمده تا به جهاد به عنوان "آخر الدواء الکی" رسیده
یعنی آخرین مرهم داغ گذاشتن می باشد، بنابراین
مرحله اول:﴿
ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ
بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ إِنَّ
رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ﴾
[1]می باشد و اگر اثری
نداشت و کار پیش نرفت نوبت به جهاد می رسد.
پیغمبر
عزیز ما 13 سالی که در مکه بودند فقط مشغول به مرحله اول
یعنی موعظه و حکمت و نصیحت بودند و بعداً که به مدینه
آمدند و اسلام تثبیت شد و قدرت پیدا کرد کم کم مسئله جهاد مطرح شد،
البته در همان مکه وقتی که مسلمانان مورد اذیت واقع می شدند
برخی از آنان می گفتند پیغمبر باید فرمان جهاد بدهد و ما
باید با کسانی که اذیت می کنند جهاد کنیم اما حضرت
فرمودند فعلا باید صبر کنید و در این آیات شریفه در
مورد این افراد که ایمانشان ضعیف است و از مرحله امتحان در
نیامده اند اینطور گفته شده:﴿
أَلَمْ
تَرَ إِلَى الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّواْ أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ
وَآتُواْ الزَّكَاةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ
مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً
وَقَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلا أَخَّرْتَنَا
إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ قُلْ مَتَاعُ الدَّنْيَا قَلِيلٌ وَالآخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ
اتَّقَى وَلاَ تُظْلَمُونَ فَتِيلًا(77)
أَيْنَمَا تَكُونُواْ يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِي
بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ وَإِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُواْ هَذِهِ مِنْ عِندِ
اللّهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُواْ هَذِهِ مِنْ عِندِكَ قُلْ كُلًّ
مِّنْ عِندِ اللّهِ فَمَا لِهَؤُلاء الْقَوْمِ لاَ يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ
حَدِيثًا(78)﴾
[2]، بنابراین آیات مذکور
دلالت دارند بر اینکه پیغمبر خدا در یک زمانی مأمور بود
که به مردم بگوید جهاد نکنید تا اینکه بعداً حکم جهاد
تشریع شد.
ترجمه
آیات: آيا نديدى كسانى را كه به آنان گفته شد [فعلا] دست [از جنگ] بداريد
و نماز را برپا كنيد و زكات بدهيد و[لى] همين كه كارزار بر آنان مقرر شد بناگاه
گروهى از آنان از مردم [=مشركان مكه] ترسيدند مانند ترس از خدا يا ترسى سختتر و
گفتند پروردگارا چرا بر ما كارزار مقرر داشتى چرا ما را تا مدتى كوتاه مهلت ندادى
بگو برخوردارى [از اين] دنيا اندك و براى كسى كه تقوا پيشه كرده آخرت بهتر است و
[در آنجا] به قدر نخ هسته خرمايى بر شما ستم نخواهد رفت(77) هر كجا باشيد شما را
مرگ درمىيابد هر چند در برجهاى استوار باشيد و اگر [پيشامد] خوبى به آنان برسد
مىگويند اين از جانب خداست و چون صدمهاى به ايشان برسد مىگويند اين از طرف توست
بگو همه از جانب خداست [آخر] اين قوم را چه شده است كه نمىخواهند سخنى را [درست]
دريابند (78).
مطلب
دوم: در سوره بقره آیاتی پشت سر هم در مورد جهاد و
خصوصیات و آداب آن ذکر شده که تفسیر این آیات در صفحه 60
از جلد 2 تفسیر المیزان ذکر شده است و علامه طباطبائی
اعلی الله مقامه می فرمایند اولین آیات مربوط به
جهاد همین آیات می باشد :﴿
و
قتلوا فى سبيل اللّه الذّين يقتلونكم و لا تعتدوا ان اللّه لا يحب المعتدين(190)
و اقتلوهم حيث ثقفتموهم و اخرجوهم من
حيث اخرجوكم و الفتنه اشد من القتل و لا تقتلوهم عند المسجد الحرام حتى يقتلوكم
فيه فان قتلوكم فاقتلوهم كذلك جزاء الكافرين(191)
فان انتهوا فان اللّه غفور رحيم(192)
و قتلوهم حتى لا تكون فتنه و يكون الدين لله فان انتهوا فلا عدون إلا
على الظلمين(193)
الشهر الحرام بالشهر الحرام و الحرمت
قصشاص فمن اعتدى عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدى عليكم و اتقوا اللّه و اعلموا
ان اللّه مع المتقين(194)
و
انفقوا فى سبيل اللّه و لا تلقوا بايديكم الى التهلكه و احسنوا ان اللّه يحب
المحسنين(195)﴾
[3].ترجمه
آیات: و در راه خدا باكسانى كه با شما سرجنگ دارند كارزار بكنيد اما تعدى
روا مداريد كه خدا متجاوزان را دوست نمى دارد(190)و ايشان را هر جا كه دست يافتيد
به قتل برسانيد و از ديارشان مكه بيرون كنيد همانطور كه شما را از مكه بيرون كردند
و فتنه آنان از اين كشتار شما شديدتر بود ولى در خودش هر مكه كه خانه امن است
باايشان نجنگيد مگر اينكه ايشان در آنجا با شما جنگ بياغازند كه اگر خود آنان حرمت
مسجد الحرام را رعايت ننموده جنگ رابا شماآغاز كردند شما هم بجنگيد كه سزاى كافران
همين است (191)حال اگر از شرارت و جنگ در مكه دست برداشتند شما هم دست برداريد كه
خدا آمرزگارى رحيم است (192) و با ايشان كارزار كنيد تا به كلى فتنه ريشه كن شود و
دين تنها براى خدا شود و اگر به كلى دست از جنگ برداشتند ديگر هيچ دشمنى و خصومتى
نيست مگر عليه ستمكاران (193) اگر آنان حرمت ماه حرام را شكستند شما هم بشكنيد چون
خدا قصاص رادر همه حرمت ها جايز دانسته پس هركس بر شما ستم كرد شما هم به همان
اندازه كه بر شما ستم روا داشتند بر آنان ستم كنيد و نسبت به ستم بيش از آن از خدا
بترسيد و بدانيد كه خدا با مردم با تقوا است (194( و در راه خدا انفاق كنيد و خويشتن را به دست خود به
هلاكت نيفكنيد و احسان كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست دارد (195(.
مفسرین
ما نوعاً فرموده اند فتنه یعنی اینکه جلوی ایمان
آوردن گرفته شود و بر بقاء به کفر اجبار شود کما اینکه کفار و مشکرین
مسلمانان صدر اسلام مثل یاسر را به همین منظور شکنجه می کردند،
ولی امام رضوان الله علیه می فرمایند فتنه به معنای
بازداشتن از ایمان و اسلام آوردن نیست بلکه فتنه یعنی
ایجاد فساد و اخلال در زندگی مردم است که در این صورت مسلمانان
باید باشدت با آن مبارزه و جهاد و بر خورد کنند تا ریشه کن شود.
امام
رضوان الله علیه در جلد 19 صحیفه نور از صفحه112
تا صفحه 116 درباره فلسفه جهاد و جنگ تحمیلی و اینکه جنگ ما
دنباله جنگهای پیغمبران خداست و این جنگ رحمت است صحبت می
کند و می فرماید این جنگ علاوه بر اینکه برای ما
رحمت است برای خود آنها نیز رحمت است زیرا اگر آنها بمانند
قطعاً فساد بیشتری ایجاد خواهند کرد و در نتیجه در آخرت
عذاب بیشتری خواهند دید، ایشان در ادامه از دعوت قرآن
برای رفع فتنه از عالم بحث می کند و سپس به آیه
شریفه:﴿
و قتلوهم حتى لا تكون فتنه﴾ اشاره می کند و فتنه را معنی می کند وبر
خلاف مفسرین ما می فرماید فتنه یعنی ایجاد
فساد و اخلال و حق کشی در زندگی مردم، ایشان در ادامه می
فرماید گمانم این است که اگر به حضرت عیسی نیز فرصت
داده میشد ایشان نیز مثل حضرت موسی به جنگ فرعون می
رفت همان طور که پیغمبران دیگر نیز جهاد کردند اما برخی
می گویند حضرت عیسی اصلاً با جنگ کاری نداشته بلکه
فقط یک ناصح بوده! اینها به نبوت حضرت عیسی لطمه وارد
می کنند چون اگر اینطور باشد معلوم می شود حضرت
عیسی فقط واعظ بوده نه پیغمبر در حالی که این اهانت
به حضرت عیسی می باشد، سپس ایشان به جوان ها نصحیت
می کند که به این حرف ها توجه نکنید ریشه قرآنی
شعار "جنگ جنگ تا پیروزی" همان آیه :﴿
و قتلوهم حتى لا تكون فتنه﴾ می
باشد.
امام
رضوان الله علیه در جلد 8 صحیفه نور صفحه 291 نیز مطالب
بسیاری درباره جهاد و فلسفه و آداب آن بیان می کنند که
مراجعه و مطالعه بفرمائید.
بقیه
بحث بماند برای جلسه بعد إن شاء الله تعالی... .