موضوع : امر سابع _ ابتیاع بعقد فاسد

 

 بحثمان در أمر سابع بود ، شیخ انصاری(ره) فرمودند : « السابع : لو کان التالف المبیع فاسداً قیمیّاً فقد حُکی الإتفاق علی کونه مضموناً بالقیمة » که قبلا معیار و ملاک در هرکدام از مثلی و قیمی به عرضتان رسید .

 عرض کردیم که هر مالی دارای چند مرتبه و هویّت می باشد ؛ اول هویّت شخصیه ، دوم هویّت صنفیه ( نوعیه ) و سوم هویّت مالیّه ، وقتی که عقد فاسد شد کسی که مبیع را به عقد فاسد قبض کرده اولاً موظّف است که هویّت شخصیه را در نظر بگیرد و خود شخص و عینِ مال را به صاحبش ( بایع ) برگرداند و اما اگر عین مال تلف شد در مرحله بعد باید هویت صنفیه را در نظر بگیرد و مثلِ مال مقبوض که تلف شده را به صاحبش برگرداند و اگر این هم فراهم نشد در مرتبه سوم باید هویّت مالیه را در نظر بگیرد و قیمت آن را به صاحبش برگرداند و بحث ما نیز فعلا در همین قسم سوم و در این است که در قیمیات شخص ضامنِ قیمتِ آنها می باشد .

 خوب و اما بحثهای فراوانی در اینجا وجود دارد من جمله اینکه شخصِ ضامن قیمتِ چه وقتی را باید بپردازد؟ آیا قیمت یوم القبض والغصب والأخذ را باید بپردازد یا قیمت یوم التلف و یا قیمت یوم الأداء را باید بپردازد؟ که این می شود سه قول و اما قول چهارم اینکه أعلی القیم من حین القبض إلی یوم التلف را باید بپردازد و قول پنجم اینکه أعلی القیم من یوم القبض إلی یوم الأداء را باید بپردازد ، این پنج قول در مسئله وجود داشت که به عرضتان رسید .

 حالا ما برای روشن تر شدن و استحضار بیشتر شما آدرس مسئله مورد بحثمان در کتاب مفتاح الکرامة تألیف سید جواد عاملی که شرح بر قواعد علامه هست را خدمتتان عرض می کنیم که کتاب بسیار عالی و نفیسی می باشد ، بحث ما در جلد 18 مفتاح الکرامة ص146 ذکر شده .

 علامه در قواعد دوقول را ذکر کرده و فرموده : « و غیر المثلی یضمن بالقیمة یوم الغصب علی رأیٍ و أرفع القیم من حین الغصب إلی حین التلف علی رأیٍ » ، اما صاحب مفتاح الکرامة در شرح کلام علامه اقوال دیگری را با ذکر صاحبان اقوال و أدله آنها ذکر کرده و سپس خود ایشان نیز اظهار نظر کرده و اقوال را با دلیل رد و یا قبول کرده ، صاحب مفتاح الکرامة 5 قول را ذکر کرده ؛ اول اینکه قیمت یوم الغصب میزان است ، دوم اینکه قیمت یوم التلف میزان است ، سوم اینکه قیمت یوم الأداء میزان است ، چهارم اینکه أرفع القیم من حین الغصب إلی یوم التلف میزان است و پنجم اینکه أرفع القیم من حین الغصب إلی یوم الأداء والرد میزان است و بعد ایشان صاحبان هرکدام از اقوال مذکور و أدله آنها را نیز ذکر کرده مورد بررسی قرار داده ، که مراجعه کنید و این مطالب را مطالعه کنید تا إن شاء الله فردا بحث را ادامه بدهیم ... .

 

 

 

 والحمدلله رب العالمین و صلّی الله علی محمد آله الطاهرین