موضوع : فی احکام القضاء

 

 دیروز عرض کردیم که اگر از مغمی علیه روزه اش فوت شود قضا ندارد اعم از اینکه قبل از اغماء نیت کند و بعد در أثناء روز بیهوشی حاصل شود یا اینکه اصلاً نیت نکرده و چند روز بیهوش بوده باشد ، روایات مربوط به این بحث را نیز دیروز خواندیم .

 خوب و اما جمله ؛ سواء ذی الصوم قبل الإغماء أم لا ، که در کلام صاحب عروة آمده نظر دارد به کلام شیخ مفید و شیخ طوسی و سید مرتضی چرا که این سه بزرگوار فرموده اند اگر نیت صوم کرده و بعد إغماء حاصل شده قضا ندارد و إلّا اگر نیت نکرده باید قضا کند ، در واقع اینها إغماء را مثل نوم حساب کرده اند زیرا در نوم اگر سبق نیت باشد قضا ندارد لذا اینها حکم إغماء و نوم را یکی حساب کرده اند .

 عرض کردیم که در مورد حکم نوم شکی نیست ولی در مورد إغماء روایاتی داریم که اطلاق دارند و دلالت دارند براینکه اگر إغماء باعث شود روزه از کسی فوت شود قضا ندارد سواء سبق منه النیة للصوم أم لم یسبق که نظر ما نیز همین است .

 عرض کردیم که اخبار مربوط به این بحث در باب 24 از ابواب من یصح منه الصوم قرار دارند ، دیروز اخبار 1 و 2 و3 و6 از این باب را خواندیم که این اخبار دلالت داشتند براینکه بر مغمی علیه واجب نیست که روزه و نمازش را قضا کند زیرا در إغماء اختیار دست انسان نیست بلکه غلب الله علیه می باشد ولی خواب اینطور نیست زیرا در خواب اختیار دست خود انسان است و با مقداری تکان دادن و صدا زدن انسان از خواب بیدار می شود .

 خوب و اما خبر 4و 5 از این باب 24 را نخواندیم که امروز می خوانیم ، خبر 4 این خبر است : « و عنه ، عن غیر واحد ، عن منصور بن حازم ، عن أبی عبدالله (ع) أنّه سأله عن المغمی علیه شهراً أو أربعین لیلة ؟ فقال : إن شئت أخبرتک بما آمر به نفسی وولدی أن تقضی کلّ مافاتک » . در سند خبر گفته شده عن غیر واحد لذا خبر مرسل به ابهام واسطه می باشد و اما از این خبر شاعبه استحباب می آید زیرا یک حکم عمومی باید با صراحت بیان شود پس حالا که اینطور نیست معلوم می شود که این حکم مخصوص به خودشان بوده است این خبر علاوه بر ضعف سند و مرسل بودن دارای شاعبه استحباب نیز می باشد بنابراین نمی تواند در مقابل آن چهار خبری که دیروز خواندیم قرار گیرد و با آنها معارضه کند .

  و اما خبر 5 از این باب 24 این خبر است : « وبإسناده عن حفص بن البختری ، عن أبی عبدالله (ع) قال : یقضی المغمی علیه ما فاته » . حفص بن بختری از طبقه 5 است و خوب می باشد اماطریق شیخ به او ضعیف می باشد پس این خبر نیز سنداً ضعیف است بنابراین دو خبر 4و5 که امروز خواندیم هر دو ضعیف می باشند ولی آن 4 خبری که دیروز خواندیم یعنی اخبار 1و 2و 3و 6 از همین باب 24 همگی صحیح السند بودند ، بعلاوه این دو خبر معرض عنه اصحاب می باشند ولی آن 4 خبر مأموربه اصحاب هستند بنابراین با توجه به اطلاق به این اخبار نتیجه این می شود که بر مغمی علیه قضا واجب نمی باشد سواء سبق منه النیة الصوم أم لم تسبق . بقیه بحث بماند برای جلسه بعد... .

 

 

  و الحمدلله رب العالمین اولاً و آخراً و صلی الله علی

  محمد و آله الطاهرین