درس خارج فقه استاد هادی نجفی

موضوع: کتاب الخيارات/خيار العيب /اختلاف وکیل و مشتری در عیب

اگر مشتری جاهل به وکالت وکیل باشد و نیز وکیل هم قدرت و بینه ای بر اثبات وکالت خود نداشته باشد و از طرفی معامله بعنوان اینکه او مالک است -به استناد ظاهر حال یا ید - منعقد گردد و سپس بین وکیل و مشتری در تقدم و تاخر عیب اختلاف ایجاد شود، حکم مساله به شرح زیر قابل بررسی است
در فرض مساله باید گفت: چنانچه عیب مقدم بر عقد باشد، ضمان بر عهده بایع است و در غیر اینصورت بر عهده مشتری می باشد.
لذا اگر وکیل اقرار بر تقدم عیب داشته باشد در واقع ضمان را پذیرفته است.
حال کلام در این است که آیا وکیل می تواند ضمانت و خسارتی را که پرداخت نموده است از موکل خود دریافت نماید؟
نظر شیخ(ره)
شیخ(ره) می فرماید[1] : چنین حقی بر وکیل ثابت نیست چرا که اقرار او بر تقدم عیب نسبت به موکل خود ادعایی بیش نیست و اثبات آن نیازمند بینه است .
بنابراین چنانچه وکیل بینه ای بر تقدم عیب اقامه نمود فبها و الا موکل چون در مقام منکر است، بر عدم تقدم عیب قسم یاد می کند و لذا چیزی بر عهده اش نمی باشد.
تحقیق مطلب
باید گفت: سخن در تحقیق این ناحیه از مساله در دو جهت قابل پیگیری است
1) اینکه آیا وکیل حق اقامه دعوا بر علیه موکل خویش را دارد یا نه؟
2) اینکه در صورت اثبات چنین حقی آیا وکیل قدرت بر قسم دادن موکل را دارد بنحوی که اگر موکل اقرار نماید ، حقی بر وکیل ثابت گردد؟
نظر شیخ(ره)
شیخ(ره) در مورد اول مساله را مفروغ عنه فرض نموده اند و گویا چنین حقی را ثابت می دانند.
در مورد دوم نیز نظر شیخ(ره) آنست که بله با چنین اقراری از جانب موکل ، پرداخت ارش بر او ثابت می گردد و در صورت انکار باید قسم یاد کند و چنانچه از قسم نکول نماید ارش بر عهده وکیل خواهد بود.