موضوع: علم رجال/انواع مکتوبات شیعه /کتابهای مسائل

مسائل:

سبکی دیگر در تالیف کتب میان محدثان رائج بوده که به "مسائل" شهرت یافته است. محتوای آن پرسش ها و پاسخ هایی است که راوی از امام ع پرسیده و ثبت نموده است باتوجه به پراکندگی های شیعه در قرن دوم آنها سوالات خود را یادداشت می کردند و وقتی نوعا در موسم حج خدمت ائمه(ع) می رسیدند سوالات خود می پرسیدند و جوابها را در دفتری یادداشت می کردند مثلا در کتاب الثاقب فی المناقب ابن حمزه نقل شده مردم نیشابور هفتاد صفحه سوال را توسط ابوجعفر محمدبن ابراهیم نیشابوری نزد امام صادق(ع) فرستادند به طوری که هر دو رگه را با سه نخ بسته بودند و بر روی نخها مهر زده بودند. در گزارش های رجالیان 54 راوی دارای کتاب مسائل هستند و بیشتر آنها هم در عصر امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و امام هادی(ع) تالیف شده اند همچون مسائل صفوان بن یحیی، علی بن یقطین، یونس بن عبدالرحمن، علی بن جعفر، زکریا بن ادم، ایوب بن نوح، محمدبن ابی عمیر و محمدبن حسن صفار و...

در این کتب راویان از عباراتی همچون "سألت،سألته،سئل " استفاده کرده اند و موضوع بیشتر آنها سوالات فقهی بوده است.

نخستین کتاب مسائلی که در کتب رجال به ان اشاره شده کتاب المسائل حارث همدانی از صحابی امیرالمومنین(ع) است که مشتمل بر پاسخهای امام علی(ع) به رییس یهودیان کوفه در بازگشت از جنگ نهروان تدوین شده است که هفت سوال اعتقادی نمود و سپس در محضر حضرت مسلمان شد متن کامل آن در باب السبعه کتاب خصال شیخ صدوق آمده است.

همچنین معروف ترین کتاب مسائل، مسائل علی بن جعفر(ع) است که سوالات فقهی علی بن جعفر از برادرش امام کاظم(ع) است.

تمامی روایات کتاب با عبارت "سألته " آغاز شده است.در این کتاب 429 روایت نقل شده است که بسیاری از این روایات آن، منبع کتب اربعه و قرب الاسناد مرحوم حمیری بوده است.

همچنین آخرین کتاب مسائل را می توان کتاب المسائل محمد بن عبدالله بن جعفر حمیری قمی دانست که مشتمل بر سوالاتی از امام عصر عج می باشد.