موضوع: علم رجال/منابع حدیثی اهل سنت /ادامه بررسی منابع

د) سنن ترمذی: به آن جامع ترمذی یا الجامع الصحیح نیز گفته می شود،مولف آن ابوعیسی محمد بن عیسی الترمذی(م 279 ق) است. وی شاگرد بخاری بوده است،حاکم نیشابوری می گوید بخاری در خراسان هیچ کس را در علم و ورع و زهد همپای ابوعیسی ترمذی بر جای نگذاشت.مذهب او را اهل حدیث می دانند و او را مبتکر دو امر می دانند یکی اینکه نخستین کسی است که فقه مقارن و تطبیقی را پایه گذاری کرد و این امر در سنن او مشهود است و حتی مذاهب فقهی متروک را در کتاب او می توان یافت،دوم اینکه به اتفاق همه محدثان او اولین کسی است که در کنار دو اصطلاح صحیح و ضعیف اصطلاح حدیث حسن را نیز افزود و تقسیم حدیث را ثلاثی نمود. وی ادعا می کند که به تمامی احادیث کتاب عمل شده مگر دو روایت یکی روایت ابن عباس که می گوید پیامبر(ص) نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را بدون فاصله به جا آوردند و دیگری روایتی که می گوید شارب خمر را تا سه مرتبه تازیانه بزنید و در مرتبه چهارم حکمش قتل می باشد.کتاب او بیشتر از اینکه به سنن نزدیک باشد به جهت گسترگی موضوعات روایات آن به کتب جامع نزدیک است و دارای حدود چهار هزار روایت است

و) سنن نسائی: تالیف ابوعبدالرحمن،احمد بن شعیب النسائی(م 303 ق) است متولد شهر نساء از شهرهای خراسان قدیم است نسائی شافعی مذهب است و از محبان اهل بیت بوده است خود می گوید وقتی به دمشق وارد شدم و مردم را منحرف از علی(ع) دیدم کتاب خصائص را در فضائل علی(ع) نگاشتم و بعد مردم شام از او خواستند تا کتابی درباره فضائل معاویه بنویسد ولی نسائی در پاسخ گفت چه بنویسم درباره شخصی که پیامبر اکرم درباره او فرمود(لااشبع الله بطن معاویه) شامیان او را زدند تا مجروح شد و بر اثر همین جراحت ها بیمار شد و درگذشتو بین صفا و مروه به خاک سپرده شد. حاکم نیشابوری درباره او می گوید: او امام محدثین عصر و زمانه خود بوده است،وی در ابتدا کتابی بزرگ تر نگاشت که نام آن را(سنن کبری) گذاشت و سپس پس از تصفیه احادیث ضعیف،تنها احادیثی را که صحیح می پنداشت جمع کرد که نام آن را(سنن صغری) و(المجتبی) گذاشت که مراد از سنن نسائی همین است.از آنجا که نسائی در علم رجال تخصص داشته کتابش از اعتبار بیشتری نسبت به سنن ترمذی و ابن ماجه برخوردار است.

ه)سنن ابن ماجه: ابوعبدالله محمدبن یزید ماجه القزوینی(م 273 ق) نویسنده این کتاب است که در قزوین متولد شده است.وی برای نوشتن احادیث سفرهایی به مکه،شام،مصر،بغداد و ری داشت و بیش از چهار هزار حدیث در این کتاب گردآوری کرده است.بسیاری از محدثان این کتاب را حاوی روایات ضعیف می دانند بدین جهت برخی آن را آخرین کتاب از کتب صحاح و برخی نیز صحاح را پنج کتاب دانسته واصلا این کتاب را ذکر نکرده اند.مدافعان مذهب مالکی به جای این کتاب،موطأ مالک را به عنوان ششمین صحاح ذکر کرده اند و عده ای هم سنن دارمی را بر سنن ابن ماجه ترجیح داده اند،عده ای نیز معتقدند اکثرمنفردات ابن ماجه که در بقیه کتب نیامده ضعیف می باشد.براین کتاب 13 شرح نوشته شده که مصباح الزجاجه سیوطی از معروف ترین آنها است.

دیگر کتب حدیثی معروف اهل سنت:

در طی دوران های بعد جوامع روایی دیگری پدید آمده است که آنها هم به نوعی مورد توجه واقع شده است همچون:

-سنن دارمی نوشته ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمن(م 255 ق)

-مسند ابی عوانه نوشته ابوعوانه یعقوب بن اسحاق اسفرائنی(م 316 ق)

-المسند الصحیح نوشته ی ابن حبّان(م 354)

-الالزامات دار قطنی(م 385)

-المستدرک علی الصحیحین نوشته ی حاکم نیشابوری(م 405ق)(وی به خاطر نقل روایات فضائل اهل بیت و همچنین نقل حدیث غدیر مورد انتقاد قرار گرفته است).

-سنن بیهقی نوشته ابوبکر احمدبن حسین خسروجردی(م 458)

-جامع الاصول من احادیث الرسول نوشته ی ابن اثیر جزری(م 606ق)

-المنتقی فی الاحکام الشرعیه من کلام خیر البریّه نوشته عبدالسلام بن عبدالله حرّانی معروف به ابن تیمیّه(م 652ق)

-جمع الجوامع نوشته ی جلال الدین سیوطی(م 911ق)

-کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال نوشته ی متقی هندی(م 977ق)

-نیل الاوطار نوشته محمدبن علی بن محمد الشوکانی(م 1250ق)

-التاج الجامع الاصول فی احادیث الرسول نوشته ی منصور علی ناصف از معاصرین اهل سنت

-المسند الجامع نوشته ی بشار عوّاد از معاصرین اهل سنت