درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

94/02/23

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: افعال عمره/ طواف/قسم ثانی از واجبات یا شرائط طواف/شرط پنجم/ طواف بین مقام و بیت شریف
برخی از مسائل حجر مانند دست گذاشتن روی دیوار حجر و تکیه دادن به دیوار حجر یا کشیدن پا به اساس حجر یا دست کشیدن به دیوار حجر، مانده است که چون مرحوم حضرت امام در مساله 6 مطرح کرده است ما هم همانجا این مسائل را بررسی خواهیم کرد.
الخامس- أن يكون الطواف بين البيت و مقام إبراهيم عليه السلام و مقدار الفصل بينهما في سائر الجوانب، فلا يزيد عنه، و قالوا: إن الفصل بينهما ستة و عشرين ذراعا و نصف ذراع، فلا بد أن لا يكون الطواف في جميع الأطراف زائدا على هذا المقدار.[1]
مرحوم امام در این مساله به سه مطلب اشاره کرده است:
1-حرکت حول البیت که طواف است باید بین بیت و مقام باشد و طواف خلف مقام صحیح نیست.
2-مقدار بُعد مقام فعلی بیت شریف 26 ذراع و نیم است.
3-این مقدار در تام جوانب بیت باید مراعات بشود طائف از این مدار خارج نشود یعنی طواف باید در همین فاصله 26 ذراع واقع شود.
اهم این مطالب، مطلب اول است که طواف باید بین البیت وا لمقام باشد و اگر طواف خارج از این مقدار باشد صحیح نیست.

در این جهت، سه نظریه وجود دارد:
 نظریه اول: حکی عن المشهور بل ادعی علیه الاجماع کما فی المجمع البرهان باینکه طواف باید بین مقام و بیت شریف باشد.
 الظاهر ان وجوب كون الطواف بين البيت و المقام- فيكون المقام خارجا عن الطواف و على يمين الطائف- ممّا لا خلاف فيه عند الأصحاب.[2]
نظریه دوم: طواف خلف مقام هم صحیح است این نظریه به مرحوم صدوق نسبت داده شده است زیرا ایشان روایتی را بر جواز نقل کرده است و آن را رد نکرده است.
نظریه سوم: اگر بین مقام و بیت ازدحام وجود دارد و ضرورت دارد، طواف خلف مقام هم صحیح است و الا باید طواف بین مقام و بیت شریف باشد کما عن صاحب المدرک و الذخیرة و العلامة

دلیل نظریه اولی:
اولا: استدلال به اجماع کما هو الظاهر من الاردبیلی و غیره
ثانیا: روایات


[1] تحریر الوسیلة، امام خمینی، ج1، ص433.
[2] مجمع الفائدة و البرهان، محقق اردبیلی، ج7، ص85.