موضوع:
افعال عمره/ طواف/قسم ثانی از واجبات یا شرائط طواف/شرط سوم/ اقتصاد
در طواف/شرط چهارم/ادخال حجر فی الطواف/ الحجر من البیت ام لا
نظریه دوم: حجر از بیت
شریف نمی باشد.
این
نظریه مشهور بین علمای امامیه است که منهم جواهر،
ریاض، مستند، مجمع الفائده وغیره
دلیل این نظریه:روایاتی
که در وسائل باب 30 از طواف موجود است.
در
این روایات اموری بیان شده است:
1-الحجر
لیس من البیت
2-حجر
محل دفن انبیاء می باشد
3-حجر
محل دفن حضرت اسماعیل و مادرش است
4-حجر
محل نگهداری گوسفندان حضرت اسماعیل بوده است.
5-دیوار
حجر به وسیله حضرت اسماعیل درست شده است که مردم قبر مادر حضرت
اسماعیل را لگد نکنند و...
آنچه
ما در صدد آن هستیم استفاده از این روایات برای اثبات
این است که الحجر لیس من البیت.
این
معنا هم در روایات صحیحه است وهم در روایات غیر
صحیحه است بقیه امور اولا ضرورتی در تحقیقش نیست
وثانیا آنچه در روایات صحیحه است مورد قبول است وانچه
درروایات غیر صحیحه است تحقیقش به ملاحظه تاریخ
بناء بیت الله است که قبل این دفنهاست یا بعد این دفنها
که بحث ضروری نیست.
بررسی روایات:حدیث اول این باب:
صحیحه معاویه بن عمار
مُحَمَّدُ
بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ
الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ
عَمَّارٍ
قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ
الْحِجْرِ- أَ مِنَ الْبَيْتِ هُوَ أَوْ فِيهِ شَيْ‌ءٌ مِنَ الْبَيْتِ فَقَالَ
لَا- وَ لَا قُلَامَةُ ظُفُرٍ- وَ لَكِنَّ إِسْمَاعِيلَ دَفَنَ أُمَّهُ فِيهِ
فَكَرِهَ أَنْ يُوطَأَ- فَجَعَلَ عَلَيْهِ حِجْراً وَ فِيهِ قُبُورُ أَنْبِيَاءَ.[1]
آیا
کل حجر از بیت است یا مقداری از بیت؟ اختلاف است، که سائل
از هر دو جهت سوال می پرسد.
حدیث دوم این باب: وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ
مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي
بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌قَالَ: إِنَّ إِسْمَاعِيلَ دَفَنَ
أُمَّهُ فِي الْحِجْرِ- وَ حَجَّرَ عَلَيْهَا لِئَلَّا يُوطَأَ قَبْرُ أُمِّ
إِسْمَاعِيلَ فِي الْحِجْرِ.وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ فِي
الْعِلَلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ
مَعْرُوفٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ
عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ لِئَلَّا يُوطَأَ
قَبْرُهَا [2]
حدیث سوم این باب:
که می گوید که قبر مادر اسماعیل است و قبر خود اسماعیل در
حجر است ولی این روایت غیرصحیحه است بخاطر ابن
جمهور که توثیق نشده است. و دیگر محمد بن سنان توثیق نشده است.
حدیث چهارم این باب:
مفادش این است که حجر محل دفن دختران حضرت اسماعیل است. ولی
بخاطر وجود سهل این روایت ضعیف است.
حدیث پنجم این باب:
مرسله صدوق است.
حدیث ششم این باب:
موید قبور انبیاء است و ایضا مرسله است.
حدیث هفتم این باب: حضرت
اسماعیل در حجر مدفون است و ایضا مرسله است.
حدیث هشتم این باب:
می فرماید حجر را حطیم می نامند و می فرماید
محل دفن مادر حضرت اسماعیل و انبیاء می باشد.
پس
دلیل ما فقط حدیث اول این باب است به ضمیمه روایت
حضرمی که با قرینه خارجیه دلالت بر مدعی دارد قرینه
خارجیه این است که هیچ کسی در بیت شریف دفن
نشده است با توجه به این قرینه معلوم می شود که حجر من
البیت نیست زیرا این روایت می گوید حجر
محل دفن مادر حضرت اسماعیل است کما اینکه حدیث دهم هم با
این قرینه دلالت بر مدعی دارد.
مطلب دوم: اگرکسی تمام اشواط را از
حجر طواف کرد، یا عمدا یا سهوا.
حکم
عمدی یا سهوی این عمل چیست؟
آیا
عمل حرام است؟
آیا
کل طواف اعاده دارد یا خیر؟