درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

93/08/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: بیست و یکم از محرمات احرام/ قلم الاظفار/ حکم وضعی تقلیم اظفار/تخلل کفاره
فرض دوم از مرحله اولی: -تخلل کفاره بعد از عشره-
گفتیم به این فرض بلکه هر دو فرض در جواهر[1]و مستند[2] و مجع البرهان[3]اشاره شده است بلکه در تحریر هم از عبارات سیدنا الاستاذ با دقت بیشتر این فرض ذکر شده است.
گفتیم تخلل کفاره دو فرض دارد:
فرض اول: تخلل در قبل از عشرة محقق شده باشد در جواهر با عبارت «كما أن المنساق منهما أيضا ما صرح به غير واحد من أن وجوب الدم والدمين إذا لم يتخلل التكفير عن السابق قبل البلوغ إلى حد يوجب الشاة، وإلا تعدد المد بحسب تعدد الأصابع»[4] به این فرض اشاره کرده است و بعد هم به فرض دوم اشاره می کند.
در تحریر عبارت «فللمجوع شاة الا مع تخلل الکفارة بین قص الاول و الثانی فعلیه شاتان»[5]اشاره به فرض دوم دارد لذا باید حکم فرض دوم را از مساله41 بدست آورد حیث قال: فلو قص تسعة أظفار من كل منهما فعليه.[6]
می فرمایند اگر از هر کدام از دست و پا 9 ناخن را بگیرد باید هجده مد بدهد.  این حکم در هفت و سه هم جاری است.

دلیل نظریه مرحوم نراقی در مستند:-وجوب شاة مطلقا-
ایشان فرمودند در روایات آمده است که در عشرة شاة ا ست و این مطلق است چه کفاره داده باشد و چه کفاره نداده باشد
دلیل بر نظریه تفصیل:
تمسک باطلاق روایات لکل ظفر مد کرده اند وقتی ناخن هفتم را گرفت باید مد بدهد بعد تخلل کفاره وقتی سه ناخن را گرفت باز هم لکل ظفر شامل این سه ناخن هم می شود و باید مد بدهد اگر چه مجموعا به ده رسیده است.

وجوه استحسانیه هم بیان شده است.
منها: اگر قول مرحوم نراقی را بگوییم باید قائل شویم در فرض اول در ده انگشت باید دو کفاره بدهد در هفت ناخن هفت مد و بعد از رسیدن به ده باید شاة بدهد و این خلاف اجماع است که یک کفاره بیشتر ندارد.
در فرض دوم اصل حکم واضح است فقط این سوال پیش آمده است که چه فرقی بین فرض اول و دوم وجود دارد اگر عشرة موضوع حکم است در هر دو فرض موضوع حکم می باشد و اگر موضوع نیست در هیچ کدام نباید باشد.
منها: در روایات بحث تعدد مجلس و مجلس واحد آمده است و تکفیر به منزله مجلس متعدد می باشد.

به نظر ما وجه فرق بین وجه اول و دوم این است که با توجه به اینکه در مجلس واحد یک شاة ثابت است و در دو مجلس دو شاة ثابت است فهمیده می شود که عشرة ملاک می باشد.
مطلب دیگری که در مساله 42 ذکر شده است این است که اگر همه ناخنها را مثلا در چهار روز گرفته است باید دو کفاره بدهد زیرا دلیل بر وحدت یا تعدد در عشره و عشرات می باشد بلکه اگر یک ناخن را در سه روز گرفته است کفاره تغییر نمی کند.



[1] جواهر الكلام، نجفی، ج‌20، ص401.
[2] مستند الشیعة، نراقی، ج13، ص274.
[3] مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان، محقق اردبیلی، ج‌7، ص37.
[4] جواهر الكلام، نجفی، ج‌20، ص401.
[5] تحریر الوسيله، امام خميني، ج 1 ص 428.
[6] تحریر الوسيله، امام خميني، ج 1 ص 427.