موضوع: محرمات احرام/جدال/ تخلل کفاره
مسألة 25 لو جادل بكذب فكفر ثم جادل ثانيا فلا يبعد وجوب شاة لا بقرة، و لو جادل مرتين فكفر ببقرة ثم جادل مرة أخرى فالظاهر أن كفارته شاة، و لو جادل في الفرض مرتين فالظاهر أنها بقرة لا بدنة.[1]
در این مساله  که بعض از خصوصیات جدال کاذب ذکر شده است به سه مطلب اشاره می شود:

مطلب اول: اقوال در این مساله
اگر چه در این مساله چهار نظریه است که منها ما عن سیدنا الاستاذ و منها ما عن الجواهر و منها عن النراقی و منها عن استادنا المحقق ولکن مهم از این چهار قول، دو قول می باشد زیرا نظریه سوم و چهارم به نظریه دوم بر می گردد زیرا همه آنها اطلاقی هستند التبه احکام این اطلاقات فرق می کند زیرا مبانی اطلاق فرق می کند کما سیاتی.

نظریه اولی: تاثیر تخلل کفاره
نظریه سیدنا الاستاذ و هو المشهور کما عن الحدائق و الذخیرة و المجمع الفائدة و البرهان و صاحب الریاض
کلام صاحب رایاض:
و عليه فإنما تجب البقرة بالمرتين و البدنة بالثلاث إذا لم يكن كفّر عن السابق، فلو كفّر عن كل واحدة فالشاة، أو اثنتين فالبقرة، و الضابط اعتبار العدد السابق ابتداءً أو بعد التكفير، فللمرة شاة، و للمرتين بقرة، و للثلاث بدنة، و بذلك أيضاً صرّح جماعة، من‏ غير خلاف بينهم أجده[2].
حاصل این نظریه این است که احکام جدال کاذب قابل تغییر است به این بیان که جدال کاذب اگر مسبوق یا ملحوق به کفاره نبود مرة واحده شاة است در مرتبه دوم بقره و در مرتبه سوم بدنه است این سه حکم در این فرض قابل تغییر نیست اما اگر احد الاعداد مسبوق به تکفیر بود این احکام قابل تغییر است مثلا اگر یکبار جدال کاذب کرد و بعد کفاره آن را داد و دوباره جدال کاذب کرد اگر چه این جدال دوم است و باید بقره بدهد ولی می گویند چون کفاره آمده است باید شاة بدهد و کذلک در مرتبه سوم اگر بعد از مرتبه دوم بقره را پرداخت در مرتبه سوم باید شاة بدهد و فرقی هم بین قبل از ثلاثه و بعدش هم وجود ندارد.
نظریه دوم: عدم تاثیر تخلل کفارة
ما عن الجواهر باینکه این احکام قابل تغییر نیست یعنی در جدال مرتین بقره واجب است چه قبل از آن کفاره داده باشد یا نه.
عبارت جواهر:
و المحكي عن صريح جماعة من غير خلاف يظهر فيه (أنه إنما تجب البقرة بالمرتين و البدنة بالثلاث إذا لم يكن كفر عن السابق، فلو كفر عن كل واحدة فالشاة ليس إلا أو ثنتين فالبقرة، والضابط اعتبار العدد السابق ابتداء أو بعد التكفير، فللمرة شاة، وللمرتين بقرة، وللثلاث بدنة، على معنى أنه لو حلف يمينا كاذبة فكفر لها بشاة، ثم الثانية وكفر لها بشاة أيضا، ثم الثالثة أما إذا لم يكفر وكانا اثنتين فبقرة، أو ثلاثا فبدنة، ولو كن أزيد من ثلاث ولم يكن قد كفر فليس إلا بدنة واحدة، وكذا في ثلاث الصدق) قلت: إن لم يكن إجماع أمكن كون المراد من النص والفتوى وجوب الشاة بالمرة، ثم هي مع البقرة بالمرتين، ثم هما مع البدنة في الثلاث إلا أن يكون قد كفر عن السابقفتجب البقرة خاصة أو البدنة، كما أنه يمكن أن يقال إن الشاة في ثلاث الصدق دون ما دونه، أما ما زاد فإن بلغ الثلاث وجب شاة أخرى وإن لم يكن قد كفر عن الأول، و إلا فليس إلا الشاة الأولى، و كذا الكلام في ثلاثة الكذب الشاة و البقرة و البدنة، و هكذا، فتأمل جيدا.[3]

مطلب دوم: ادله اقوال
دلیل نظریه اول:
با دادن کفاره فرد قبلی کالعدم محسوب می شود لذا مرتبه دوم با نبود مرتبه اول، مرتبه  اول محسوب می شود و در جدال واحد ِکاذب، شاة واجب است و کذلک در بقیه فروض
سیدنا الاستاذ بحث در مازاد عن الثلاثة را در مساله 26 بیان کرده است ولی ما بخاطر اینکه همه احکام جدال کاذب در یکجا ذکر شود لذا در این مساله بحث مازاد عن الثلاثة را نیز را ذکر کردیم.
دلیل به نظریه دوم:
تمسک به اطلاق به این بیان که در روایات آمده است که فی المرة شاة و فی المرتین بقرة بدون اینکه وجوب بقره را مقید به عدم تخلل کفاره کرده باشد.
التبه قائلین به اطلاق اگر مانند سیدنا الاستاذ روایت فقه الرضا و رساله مرحوم ابن بابویه را قبول داشته باشند به اطلاق این دو تمسک می کنند و کسانی که این دو را قبول نداشته باشند مانند مرحوم نراقی به اطلاق ح9 [4]تمسک کرده اند زیرا قائل به این هستند که مشکل سند این حدیث قابل رفع است و کسانی که مانند آقای خوئی که هیچ کدام از این دو را قبول ندارند به اطلاق ح1 -صحیحه سلیمان[5]- تمسک کرده اند.

مطلب سوم: ثمره قولین
بنابر قول مشهور اگر سه جدال انجام دهد و اصلا کفاره ندهد در مرتبه سوم فقط بدنه واجب است اما صاحب جواهر می فرمایند اگر روایات اطلاق دارد و مثلا می گوید برای مرتبه اول باید شاة داد و برای مرتبه دوم بقره و در مرتبه سوم بدنه در بعضی از موارد باید هم شاة بدهد هم بقره و هم بدنه مثل جائی که سه مرتبه جدال کرده است و در هیچ کدام کفاره نداده است وقتی که در مرتبه سوم بخواهد کفاره بدهد باید برای مرتبه اول شاة بدهد و برای مرتبه دوم بقره بدهد و برای مرتبه سوم بدنه بدهد
عبارت صاحب جواهر:
كما أنه يمكن أن يقال إن الشاة في ثلاث الصدق دون ما دونه، أما ما زاد فإن بلغ الثلاث وجب شاة أخرى وإن لم يكن قد كفر عن الأول، وإلا فليس إلا الشاة الأولى، وكذا الكلام في ثلاثة الكذب الشاة والبقرة والبدنة، وهكذا، فتأمل جيدا[6].

---