درس خارج فقه آیت الله مرتضوی

کتاب الحج

92/11/12

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: محرمات احرام/جدال/ کفاره جدال صادق
تقدم الکلام در تنبیه دوم که برای نظریه اولی که عدم وجوب توبه باشد سه دلیل ذکر شد کما اینکه نظریه دوم که وجوب توبه می باشد یک دلیل دارد مختار ما در این رابطه وجوب توبه بود زیرا به نظر ما ادله ثلاثه عدم وجوب ناقص است تا اینجا بحث هیچ مشکله ای ندارد.
بقی فی المقام شیء
اگر کسی همه ادله نظریه اولی یا بعضی از آنها را قبول دارد و اگر این فرد دلیل نظریه دوم را نیز بپذیرد وظیفه او چیست؟
تبعا این فرد باید بین ادله نظریه اولی و ثانیه ملاحظه نسبت را بنماید تا بتواند از این مشکل خارج شود مثلا بگوید ادله نظریه اولی حکومت بر ادله نظریه دوم دارد پس توبه واجب نمی باشد یا اگر کسی بعضی از ادله قول اول را فقط پذیرفته است مثلا فرض کنید احد آن ادله که اطلاقات باشد را قبول کرد و ادعا کرد که علی دلالت بر وضع ندارد طبعا این دلیل نظریه اولی اطلاق دارد از طرف دیگر دلیل نظریه دوم هم اطلاق دارد در این صورت طبعا بحث داخل در باب تعارض ادله می شود که اگر مرحج بود به مرجح رجوع می شود و الا تساقط صورت می گیرد و به اصول عملیه رجوع می شود و اصل هم عدم وجوب توبه می باشد.
و اگر کسی این دلیل نظریه اولی را پذیرفت که کمتر از سه قسم جدال نیست طبعا این دلیل حکومت دارد بر دلیلی که می فرماید جدال حرام است لذا وجوب توبه را بر می دارد.

تنبیه سوم: آیا تخلل کفاره در تعیین عدد جدال دخالت دارد یا نه؟[1]
فیه مطالب:
مطلب اول: توضیح مرکز بحث
مطلب دوم: اقوال فقهاء در این مورد
مطلب سوم: ادله این اقوال
مطلب دوم و سوم با مساله 25 و 26 مناسبت دارد لذا بهتر از در این دو مساله مطرح شود بر این اساس تنبیه سوم بر توضیح مرکز نزاع دارد که تعیین مرکز نزاع در این بحث توجه به سه خصوصیت می باشد.
1-این بحث اختصاص به احد القسمین(صادق و کاذب)ندارد بلکه در هر دو جاریست.
2-ما در توضیح این بحث مثالهایی که می زنیم طبق یک مسلک- مسلک مشهور و سیدنا الاستاذ- می باشد لذا ما به بدنه و بقرة مثال می زنیم لذا اگر در کتب دیگر مثالهای دیگری زده شده است باید دقت شود که طبق چه مسلکی می باشد.
موضوع این تنبیه این است که آیا تخلل کفاره دخالت در تعیین تعداد جدال دارد یا نه؟ به عبارت دیگر جدال قبل از کفاره هم جزء شمارش محسوب می شود یا باید برای شمارش تعداد جدالها، به جدالهای بعد از کفاره نگاه کنیم؟
توضیح ذلک: در خارج واضح است جدال تارة اینگونه واقع می شود که زید در ساعت هفت جدال کاذب انجام داده است و کفاره هم نداده است و در هفت و ده دقیقه جدال کاذب را انجام داده است و کفاره هم نداده است و در هفت ونیم جدال کاذب را انجام داده است و حال می خواهد کفاره بدهد حال باید عدد جدال را حساب کند واحد این سوم چیست؟ در این فرض واحد این ثلاثه مره اولی می باشد.
و اخری زید در اول هفت جدال کاذب انجام داده است و هفت و پنج دقیقه کفاره آن را که شاة است داد و در هفت و بیست دقیقه دوباره جدال کاذب را انجام داد و علی مسلک بقره داد و علی مسلک شاة داد و بعد دوباره جدال کاذب انجام داد که باید بدنه بدهد حال واحد این سوم چیست؟ همه این بحث ها به این بر می گردد که آیا جدال قبل از کفاره هم جزء شمارش جدال محسوب می شود یا باید تعداد جدال را از بعد از کفاره حساب کرد کذلک در جدال صادق نیز این بحث مطرح می شود وقتی گفته می شود که در مرتبه چهارم باید شاة بدهد در مرتبه ششم باید شاة واحد بدهد یا باید دو شاة بدهد اگر مطلق واحد ملاک باشد باید دو گوسفند بدهد چون دوتا سه تا جدال صورت گرفته است.


[1] جواهر الکلام، محمد حسن جواهری، ج20، ص424.