موضوع: عمره رجبیه

 در دو فرع گذشته کسانی که جواز احرام قبل از میقات را برای همه شهور قائلند به اطلاق صحیحه معاویة بن عمار استدلال نموده اند کما اینکه در فرع دیگر که احرام قبل از میقات برای هر عمره ای چه واجب و چه مستحب- نیز به اطلاق تمسک کرده اند.

 و کسانی که می گویند که جواز احرام مخصوص عمره ماه رجب می باشد می فرمایند نه صحیحه معاویة بن عمار اطلاق دارد و نه موثقه اسحاق بن عمار و مفاد ادله اختصاص حکم به عمره رجبیه می باشد کما اینکه مفاد ادله عمره رجبیه مندوبه می باشد.

 یکی از ادله این بود که در عمره رجبیه مفرده مندوبه این جمله ذکر شده است که -جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج‏18، ص: 124 «لما قيل من أنه لم يتعرض له كثير من الأصحاب»‏ که از این عبارت دو استفاده شد یکی اینکه تجدید احرام موافق با احتیاط است دوم اینکه تمسک به اجماع در این مساله اشتباه است.

 این عبارت در کتب دیگر هم ذکر شده است.

 مستمسک ج 7 ص 465 «فان الحکم لم تتعرض له کثیر من الاصحاب»

 و در ریاض ج 6 ص 175 و کشف اللثام ص 380

 به احتمال زیاد این عبارت را علماء از کشف اللثام گرفته اند.

 با توجه به اینکه این بزرگواران این بیان را فرموده اند استفاده می شود که این مساله اختلافی است لذا احتیاط جا دارد.

 تحرير الوسيلة، ج‏1، ص: 412«مسألة 3 لا يجوز تأخير الإحرام عن الميقات‏، فلا يجوز لمن أراد الحج أو العمرة أو دخول مكة أن يجاوز الميقات اختيارا بلا إحرام بل الأحوط عدم التجاوز عن محاذاة الميقات أيضا و إن كان أمامه ميقات آخر، فلو لم يحرم منه وجب العود إليه، بل الأحوط العود و إن كان أمامه ميقات آخر، و أما إذا لم يرد النسك و لا دخول مكة بأن كان له شغل خارج مكة و إن كان في الحرم فلا يجب الإحرام»

 در این مساله به چند مطلب اشاره شده است:

 مطلب اول: عبور از میقات بدون احرام جایز نیست

 دلیل

 اولا : اجماع کما فی الجواهر

 جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج‏18، ص: 125 «و كذا لا يجوز تأخير الإحرام اختيارا إجماعا بقسميه و نصوصا»

 ثانیا: طوائف من الروایات

 طائفه اولی: روایات مواقیت که مفادشان این است که مواقیت خمسة و الشجرة و ... میقات این روایات به دلالت مطابقی بر میقات بودن این مکانها دارد و به دلالت التزامیه این روایات دلالت می کند که قبل و بعد از میقات احرام جایز نیست زیرا مرکز احرام مسجد شجره می باشد.

 منها: وسائل الشيعة، ج‏11، ص: 307 باب 1 ح 1 «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ دَاوُدَ النُّعْمَانِ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الْخَرَّازِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع حَدِّثْنِي عَنِ الْعَقِيقِ- أَ وَقْتٌ وَقَّتَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوْ شَيْ‏ءٌ صَنَعَهُ النَّاسُ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص وَقَّتَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ ذَا الْحُلَيْفَةِ وَ وَقَّتَ لِأَهْلِ الْمَغْرِبِ الْجُحْفَةَ- وَ هِيَ عِنْدَنَا مَكْتُوبَةٌ مَهْيَعَةُ وَ وَقَّتَ لِأَهْلِ الْيَمَنِ يَلَمْلَمَ- وَ وَقَّتَ لِأَهْلِ الطَّائِفِ قَرْنَ الْمَنَازِلِ وَ وَقَّتَ لِأَهْلِ نَجْدٍ الْعَقِيقَ وَ مَا أَنْجَدَت‏»

 و همچنین ح 5 و ح 6 و ح 7 و ح 8 از همین باب.

 طائفه دوم روایاتی است که می گویند احرام بعد از میقات حرام است.

 منها: المصدر ص 308 ح 3 « عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْإِحْرَامُ مِنْ مَوَاقِيتَ خَمْسَةٍ وَقَّتَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص- لَا يَنْبَغِي لِحَاجٍّ وَ لَا لِمُعْتَمِرٍ أَنْ يُحْرِمَ قَبْلَهَا وَ لَا بَعْدَهَا»

 موضوع در این روایات احرام بعد از میقات است آنچه موضوع نهی قرار گرفته است احرام بعد از میقات می باشد

 طائفه سوم: روایاتی است که با احرام کاری ندارند بلکه مفادشان این است که عبور از میقات بدون احرام حرام است و تجاوز از میقات بدون احرام حرام است منهی عنه تجاوز و عبور می باشد و با فعل احرام کاری ندارد.

 منها: المصدر ص 307 باب 1 ح 2 «عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مِنْ تَمَامِ الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ أَنْ تُحْرِمَ مِنَ الْمَوَاقِيتِ الَّتِي وَقَّتَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تُجَاوِزْهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ...»

 منها: المصدر ٍ ص 317 باب 6 ح 3 «عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع‏ مِنْ أَيْنَ يُحْرِمُ الرَّجُلُ إِذَا جَاوَزَ الشَّجَرَةَ فَقَالَ مِنَ الْجُحْفَةِ- وَ لَا يُجَاوِزِ الْجُحْفَةَ إِلَّا مُحْرِما»

 مطلب دوم:

 تجاوز از میقات بدون احرام برای چه افرادی حرام می باشد؟

 سیدنا الاستاذ به سه طائفه اشاره کرده است که حرام است از میقات بدون احرم عبور کنند و به یک طائفه هم اشاره کرده اند که جایز است بدون احرام از میقات عبور کنند.