موضوع: کیفیت احتیاط
3- احتمال سوم در کیفیت احتیاط این است که اعمال حج را تا اتمام اعمال منی رجاء بدون قصد حج تمتع یا افراد انجام دهد و هنگامی که اعمال منی را انجام داد و به مکه برای ادامه اعمال برگشت طواف و نماز طواف و...تقصیر را بقصد اعم از حج افراد و تمتع و عمره مفرده انجام دهد.
علت بیان این کیفیت این است که اگر چه عمره و حج این فرد باطل است لکن احتمال محبوبیت اعمال حج بخاطر وجوب اتمام حج تمتع و یا بخاطر احتمال وجوب عدول به حج افراد، موجود می باشد کما اینکه بعد از انجام اعمال منی احتمال اینکه این طواف و سعی از باب وجوب عمره مفرده محبوبیت داشته باشد وجود دارد.
فرق این وجه با وجوه سابقه کاملا مشخص است در این وجه بحث از عدول مطرح نیست و در این وجه اعمال رجاء بدون نیت خصوص حج تمتع یا افراد و یا عمره مفرده صورت می گیرد.
اینکه بعضی از اعاظم تصریح می کنند این وجه همان طریق سید می باشد درست نیست و این وجه با وجه دوم فرق می کند.
این کیفیت از احتیاط خوب است الا اینکه مرحوم آقای خوئی در بیان این کیفیت از احتیاط سه بیان دارند:
1- در مناسک می فرمایند:المعتمد في شرح المناسك، ج1، ص: 270 «لكن الأحوط ان يعدل اليه و يتمها بقصد الأعم من حج الافراد و العمرة المفردة»
در این عبارت هم کلمه «یعدل» مناسب با وجه سوم نیست و هم ضمیر «الیه» که به حج افراد بر می گردد و این عبارت با همان وجه مرحوم سید سازگاری دارد و همچنین کلمه «یتمها» نیز محل اشکال است زیرا مثلا وقوف را نمی توان بقصد اعم از افراد و عمره انجام داد زیرا عمره، وقوف ندارد.
2- در حاشیه عروه می فرمایند:
العروة الوثقى (المحشى)، ج4، ص: 626
«و الأحوط العدول (3) و عدم الاكتفاء إذا كان الحجّ واجباً عليه.
____________________________________
(3) بقصد الأعمّ من إتمامها حجّ إفراد أو عمرة مفردة. (الخوئي).
این عبارت هم مانند عبارت مناسک می باشد.
3- در تقریرات بعد از اینکه می فرمایند حج و عمره اش باطل است می فرمایند:
معتمد العروة الوثقى، ج2، ص: 308 «و مع ذلك فالأحوط أن يأتي ببقية الاعمال بقصد الأعم من إتمامها حج أفراد أو عمرة مفردة فيأتي بأعمال الحج رجاء ثم يأتي بالطواف و السعي بقصد الأعم من حج الافراد أو عمرة مفردة، و عليه الحج من قابل إذا كان الحج واجبا عليه»
با توجه به اینکه ایشان فتوی به بطلان داده اند تبعا این احتیاط، مسحتبی می باشد.
این عبارت هم مانند عبارات قبلی تا «عمرة مفردة» همان اشکالات را دارد الا اینکه برای رفع آن اشکالات در ادامه فرموده است «فیاتی ...»
ولی اگر اینگونه می فرمودند که «و مع ذلك فالأحوط أن يأتي ببقية الاعمال الحج رجاء الی الطواف ثم يأتي بالطواف و السعي بقصد الأعم من حج الافراد أو عمرة مفردة...» بهتر بود و آن اشکالات وارد نبود.
خلاصه اینکه ظاهرا منظور استادنا المحقق از این عبارات کیفیت سوم می باشد.